Một nghiên cứu quy mô kéo dài 20 năm của các nhà khoa học tại Đại học Bang Pennsylvania và Đại học Duke (Mỹ) đã theo dõi hơn 700 trẻ em từ khi 5 tuổi đến năm 25 tuổi. Kết quả đã mang đến một kết luận đáng chú ý: những trẻ có kỹ năng xã hội tốt ngay từ mẫu giáo thường có nhiều cơ hội thành công hơn trong học tập, sự nghiệp và các mối quan hệ xã hội khi trưởng thành.
Kỹ năng xã hội và sức bật cho cả cuộc đời
Theo các nhà nghiên cứu, những kỹ năng tưởng chừng nhỏ bé như biết chia sẻ, biết lắng nghe, hợp tác cùng bạn bè hay tuân thủ quy tắc lớp học lại mang một ý nghĩa lâu dài. Nhóm trẻ thể hiện được các kỹ năng xã hội mạnh mẽ ở tuổi lên 5 thường dễ thích nghi hơn với môi trường học tập, kết nối tốt hơn với thầy cô và bạn bè. Đây chính là nền tảng để các em phát triển năng lực học thuật và các kỹ năng sống cao hơn.
Ngược lại, những trẻ gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc, ngại giao tiếp hoặc không biết cách hợp tác thường dễ rơi vào tình trạng bị cô lập, không chỉ ảnh hưởng đến việc học mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý.
Các chuyên gia tâm lý khuyến nghị phụ huynh nên bắt đầu rèn điều này cho trẻ từ những tình huống rất nhỏ trong đời sống hàng ngày (Ảnh minh hoạ)
Nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng tình bạn tuổi thơ đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Những đứa trẻ có bạn bè thân thiết thường có sức khỏe tinh thần tốt hơn, ít bị căng thẳng và có môi trường thuận lợi để thực hành các kỹ năng xã hội.
"Trẻ em khi tham gia vào các mối quan hệ bạn bè lành mạnh sẽ học được cách giải quyết xung đột, biết nhường nhịn, thỏa hiệp và đặt mình vào vị trí của người khác. Đây chính là nền tảng để chúng trưởng thành thành những người biết hợp tác và có trách nhiệm trong xã hội", nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.
Hệ quả đáng báo động khi thiếu kỹ năng xã hội
Việc theo dõi kéo dài đến năm 25 tuổi đã cho thấy những hệ quả rõ rệt. Những người thiếu hụt kỹ năng xã hội và tình cảm từ sớm có nguy cơ cao rơi vào tình trạng thất nghiệp, phụ thuộc vào trợ cấp xã hội, vướng rắc rối pháp lý, thậm chí có tỷ lệ lạm dụng chất kích thích và gặp vấn đề trong các mối quan hệ tình cảm cao hơn hẳn.
Những kết quả này gióng lên hồi chuông cảnh báo cho các bậc phụ huynh và giáo viên: việc nuôi dưỡng kỹ năng xã hội không phải là phần cộng thêm mà là nền móng để trẻ phát triển bền vững.
Cha mẹ và nhà trường có thể làm gì?
(Ảnh minh hoạ)
Các chuyên gia tâm lý khuyến nghị phụ huynh nên bắt đầu rèn luyện kỹ năng xã hội cho trẻ từ những tình huống rất nhỏ trong đời sống hàng ngày:
Khuyến khích trẻ chia sẻ: Dạy con biết chia sẻ đồ chơi, thức ăn với bạn bè.
Lắng nghe và đồng cảm: Cha mẹ làm gương bằng cách lắng nghe con, từ đó trẻ học cách lắng nghe người khác.
Thực hành giao tiếp: Tạo cơ hội cho con gặp gỡ, trò chuyện với bạn bè, người thân để tăng sự tự tin.
Dạy cách giải quyết xung đột: Hướng dẫn con tìm giải pháp hòa bình khi có tranh cãi thay vì can thiệp ngay lập tức.
Đặt ra quy tắc rõ ràng: Việc tuân thủ nề nếp ở nhà và ở lớp giúp trẻ rèn tính kỷ luật và tôn trọng tập thể.
Bên cạnh gia đình, nhà trường cũng là môi trường quan trọng thông qua các hoạt động nhóm, trò chơi tập thể và dự án học tập. Ở nhiều nước, giáo dục kỹ năng xã hội đã được xem là một phần thiết yếu trong chương trình học.
Nghiên cứu từ Đại học Bang Pennsylvania và Đại học Duke một lần nữa khẳng định: thành công trong tương lai không chỉ phụ thuộc vào điểm số, mà bắt nguồn từ những kỹ năng xã hội được hình thành từ thuở ấu thơ. Một cái nắm tay, một lời chia sẻ, một lần biết lắng nghe… đều có thể trở thành "hạt giống" quý giá nuôi dưỡng nhân cách và thành công của trẻ.
Elly (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)