Ý nghĩa phong tục hóa vàng ngày Tết
Phong tục hóa vàng có nguồn gốc sâu xa trong nền văn hóa làng xã người Việt. Theo quan niệm dân gian, sau khi người quá cố qua đời, linh hồn sẽ bước vào một thế giới khác, nơi đó họ vẫn tiếp tục sinh sính. Do đó, việc đốt vàng mã được xem như một cách chu cấp tài sản, để người âm có đủ phương tiện sinh hoạt. Phong tục hóa vàng trong ngày Tết mang đến nhiều ý nghĩa sâu sắc:
Bày tỏ lòng biết ơn
Hóa vàng là cách con cháu thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên, những người đã khuât và các vị thần linh đã phò trợ đời sống cho gia đình trong suốt năm qua.
Tiễn đưa tổ tiên
Sau khi cùng tổ tiên đón Tết, nghi lễ hóa vàng để tiễn đưa họ “ngược về trời”, kéo dài một động tác linh thiêng để duy trì sự kết nối giữa hai thế giới.
Cầu mong may mắn
Khi hóa vàng, người ta thường kèm theo lời cầu nguyện đối với tổ tiên, mong ước sự may mắn, tài lộc và hạnh phúc cho năm mới.
Nên làm lễ hóa vàng vào ngày giờ nào trong dịp Tết Ất Tỵ 2025?
Thông thường, nghi lễ hóa vàng được thực hiện sau khi kết thúc những ngày Tết chính, vào khoảng mùng 3 đến mùng 10 tháng Giêng Âm lịch. Đối với Tết Âm lịch 2025, một số ngày giờ tốt như sau được đề xuất:
- Mùng 3 Tết (đối chiếu 12/02/2025): Thích hợp cho những gia đình muốn hóa vàng ngay khi kết thúc Tết nguyên đán.
- Mùng 5 Tết (đối chiếu 14/02/2025): Ngày này được xem như kết thúc cục kì mờ đầu cho năm mới, thích hợp để hoàn tất nghi thức hóa vàng.
Việc chọn giờ hóa vàng lý tưởng (giờ hồng để hóa vàng) là rất quan trọng. Theo tử vi, một số khung giờ tốt bao gồm:
- Giờ Thìn (7h đến 9h sáng): Thuận lợi cho tác động các năng lượng tích cực.
- Giờ Ngọ (11h đến 13h trưa): Tăng cơ hội gia tăng tài lộc trong năm mới.
- Giờ Mùi (13h đến 15h chiều): Kết nối linh thiên trong gia đình một cách đồng nhất.
Lễ hóa vàng ngày Tết cần những gì?
- Lễ vật
Các gia đình khi tiến hành làm lễ hóa vàng sẽ thường chuẩn bị:
Mâm ngũ quả.
Tiền âm phủ, vàng mã mỗi loại một ít
Hoa tươi
Hương
Trầu cau
Bánh kẹo
Rượu
Có nơi cúng 2 cây mía (theo dân gian quan niệm cây mía để các cụ chống đi cho đỡ mỏi hoặc có thể sử dụng để gánh các đồ cúng về trời).
Lưu ý: Mâm cúng có thể là cỗ chay hoặc cỗ mặn đều được. Tuy nhiên, nếu làm cỗ mặn thì không thể thiếu đĩa gà trống.
- Cách làm lễ hóa vàng
Sau khi bày biện mâm cúng thì chủ nhà sẽ tiến hành thắp hương và khấn bài khấn hóa vàng tiễn tổ tiên.
Đợi hương cháy hết hoặc qua một tuần hương thì gia chủ chắp tay vái ba vái xin phép ông bà mang vàng mã đi hóa. Khi hạ lễ thì phải hạ lễ từ bậc thần rồi mới đến tổ tiên.
Phải hóa ở nơi sạch sẽ, thoáng mát, có đồ hóa riêng chứ không lấy tùy tiện.
Khi hóa thì nên hóa của gia thần trước rồi mới đến phần vàng mã của tổ tiên để không nhầm lẫn, đặc biệt, phần vàng mã dành cho người mới mất trong năm thì sẽ hóa cuối cùng.
Lúc hóa xong, phần tiền vàng, sớ trạng đã cháy hết thì gia chủ vẩy vào thêm chút rượu vì quan niệm xưa cho rằng phải như thế thì khi đến cõi âm các cụ mới nhận và tiêu được số tiền đó.
Nhiều nhà còn cẩn thận mang theo hai cây mía hơ trên phần tiền vàng mới hóa xong ví như nó là đòn gánh cho các cụ gánh tiền, gánh vàng về cõi âm không bị lũ quỷ cướp vàng đi.
Chú ý khi hóa không gẩy tiền vàng liên tục, chỉ hóa để chếch chếch để tiền cháy hết, khi tiền đang cháy mà dùng gậy, dùng que gẩy tiền vàng sẽ làm rách tiền, các cụ không tiêu được.
Phần mâm cơm cúng hóa vàng thì con cháu tề tựu đông đủ, cùng nhau dùng bữa cơm thân mật, vui vẻ, hóa lộc các cụ để lại.
Văn khấn cúng Hóa vàng đúng chuẩn theo Văn khấn cổ truyền:
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Kính lạy:
Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn Thần.
Ngài Đương niên, Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng, các Ngài Thổ Địa, Táo Quân, Long Mạch Tôn Thần.
Các Tổ Khảo, Tổ Tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mồng 3 tháng Giêng năm…....
Tín chủ chúng con ..........................
Ngụ tại ..........................................
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cúng dâng trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên Đán đã qua, nay xin thiêu hoá kim ngân, lễ tạ Tôn Thần, rước tiễn tiên linh trở về Âm giới.
Kính xin: lưu phúc lưu ân, phù hộ độ trì, dương cơ âm mộ, mọi chỗ tốt lành. Cháu con được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng. Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo!
(*)Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo.
Hoàng Khuông (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)