Ngày trăng tròn của mỗi tháng âm lịch, thường rơi vào ngày 15, người cổ đại tin rằng ngày này là thời điểm đặc biệt thích hợp để cúng tế mặt trăng và cầu phúc, nên được đông đảo quần chúng quan tâm.
Tất nhiên, Rằm tháng 7 còn được gọi là "Tết Ma" vì cổng trời mở rộng vào ngày này, cho phép các vong linh lang thang nhập vào thế giới con người. Đây là lý do tại sao người dân thường lo sợ ngày này sẽ mang lại vận rủi. Để đối phó với vận rủi này, nhiều phong tục đã được hình thành, chẳng hạn như tránh ra ngoài vào ban đêm, tránh tiếp xúc với sông ngòi, và thậm chí không phơi quần áo vào ban đêm. Điều này có thể giúp xua đuổi vong linh lang thang, mang lại sự bình an và sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Ngoài ra, còn có một câu nói phổ biến về rằm tháng 7: "Tôi không sợ ma vào rằm tháng 7, tôi chỉ sợ nước". Câu này có nghĩa là gì?
“Ngày 15 tháng 7 tôi không sợ ma, tôi chỉ sợ nước vào ngày 15 tháng 7”
Đầu tiên, cụm từ "rằm tháng Bảy" ám chỉ Lễ Vu Lan vào ngày 15 tháng 7, một ngày lễ dành riêng cho việc thờ cúng ma quỷ. Người ta tin rằng thời điểm này được đặc trưng bởi năng lượng âm mạnh mẽ và hoạt động ma quỷ thường xuyên, đòi hỏi sự cẩn trọng đặc biệt. "nửa tháng Bảy" ám chỉ sự xuất hiện của mưa vào ngày này. Câu tục ngữ này cho thấy rằng vào ngày 15 tháng Bảy âm lịch, người ta lo lắng về những tai họa do mưa gây ra hơn là sự xuất hiện của ma quỷ. Điều này cho thấy thời tiết vào ngày này có tác động lớn hơn nhiều đến nông dân so với bất cứ điều gì khác.
Người ta nói rằng nếu trời mưa vào ngày 15 tháng 7, thì những ngày tiếp theo sẽ có mưa nhiều hơn, ảnh hưởng đến vụ thu hoạch mùa thu, đặc biệt là khiến việc thu hoạch lúa không được thuận lợi, lúa không bị khô, ảnh hưởng đến chất lượng, thậm chí làm giảm năng suất. Do đó, mưa vào ngày này sẽ khiến nông dân lo lắng.
Không chỉ vậy, ngày 15 tháng 7 còn là ngày lễ lớn của dân gian thờ cúng tổ tiên. Vào ngày này, mỗi gia đình sẽ cúng tổ tiên và đốt giấy tại các nghĩa trang hoặc ngã tư đường. Nếu trời mưa, việc thờ cúng tổ tiên và đốt giấy sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến việc tổ tiên không được thờ cúng và dễ mất đi sự che chở của mình. Vì vậy, mưa vào ngày này đã trở thành mối lo ngại của nông dân.
Ngược lại, nếu trời nắng, không chỉ báo hiệu thời tiết tốt trong tương lai, thuận lợi cho việc thu hoạch và phơi khô mùa màng, mà còn tốt cho việc thờ cúng tổ tiên và đốt giấy cầu phúc. Thời tiết như vậy thường báo hiệu một năm tốt lành và có lợi cho nông dân.
Thứ hai, câu nói này không phải là không có lý, nhưng có rất nhiều câu tục ngữ dân gian có thể giải thích câu nói này, như sau:
Trời mưa vào ngày 15 tháng 7 sẽ tiếp tục mưa cho đến vụ thu hoạch mùa thu.
Câu tục ngữ này có nghĩa là nếu trời mưa liên tục vào ngày 15 tháng 7, thì sẽ có mưa lớn suốt mùa thu, ảnh hưởng đến vụ thu hoạch mùa thu. Đây là hiện tượng không tốt, dễ khiến cây trồng bị đổ ngã và nhiễm bệnh. Vì vậy, người nông dân cần phải cảnh giác.
Ngày 15 tháng 7, mây đen che khuất mặt trăng, gió lớn, mưa lớn.
Cụm từ "mây che trăng" ở đây ám chỉ bầu trời u ám và những ngày mưa. Tục ngữ này cho rằng nếu trời mưa vào ngày 15 tháng 7 âm lịch, thì đó là dấu hiệu của lượng mưa tăng lên, khả năng có gió mạnh và mưa lớn. Điều này sẽ gây ra tình trạng úng nước trên đồng ruộng, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, dẫn đến đổ ngã, dịch bệnh và các vấn đề khác, dẫn đến giảm hoặc thậm chí mất mùa hoàn toàn.
Ngày mười lăm tháng bảy, sấm sét vang dội và mưa lớn bao phủ khắp cánh đồng.
Câu tục ngữ này có nghĩa là nếu có giông bão vào ngày 15 tháng 7 âm lịch, thì lượng mưa sau đó sẽ tăng lên đáng kể, thậm chí gây ngập lụt trên đồng ruộng. Điều này sẽ gây ngập úng cho cây trồng, dẫn đến sản lượng ngũ cốc giảm mạnh trên diện rộng, và là điềm xấu cho năm sau.
Có thể thấy, mưa vào giữa tháng 7 thực sự không phải là hiện tượng tốt và có thể ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.
Tóm lại, ngày mai là ngày 15 tháng 7. Trời nắng hay mưa thì ai cũng biết, và những ai quan tâm có thể dùng thời tiết và tục ngữ nông nghiệp để dự đoán mùa màng năm nay. Tất nhiên, tục ngữ nông nghiệp có những hạn chế nhất định và thiếu cơ sở khoa học, vì vậy chúng ta nên thận trọng khi sử dụng.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)