Trên thực tế, đỉa là loài ký sinh trùng bề mặt điển hình cần rất nhiều oxy để tồn tại.
Mặc dù thực tế có nhiều trường hợp đỉa ký sinh ở vòm miệng, cổ họng, khoang mũi, thậm chí cả niệu đạo và trực tràng của động vật, nhưng những bộ phận này rất gần bề mặt cơ thể và có thể tiếp xúc với không khí. Đỉa không thể ký sinh trong môi trường thực sự thiếu oxy như dạ dày và ruột.
Đỉa vô tình chui vào dạ dày và ruột chỉ chứa hàm lượng protein cao. Chúng sẽ bị axit dạ dày hòa tan và sau đó các chất dinh dưỡng sẽ được ruột hấp thụ, giống như các loại thực phẩm khác.
Đỉa là loại ký sinh trùng gì?
Đỉa hẳn là nỗi ám ảnh thời thơ ấu của nhiều người lớn lên ở vùng nông thôn, vì có rất nhiều truyền thuyết kỳ lạ về chúng.
Điều kỳ lạ nhất mà tôi từng nghe là: một người đàn ông vô tình ăn phải một con đỉa, và con đỉa không chỉ ký sinh trên cơ thể anh ta mà còn sinh ra nhiều con đỉa nhỏ trong cơ thể anh ta, và cuối cùng hút cạn anh ta (câu chuyện đại khái là như vậy).
Ngoài ra còn có một câu chuyện có lẽ được lưu truyền rộng rãi nhất: đỉa sẽ lặng lẽ bám vào đùi người, sau đó rạch xuyên qua da và khoan vào cơ thể người, điều này khá đáng sợ.
Tôi nghĩ lý do tại sao người xưa để lại nhiều câu chuyện kinh dị về đỉa có liên quan nhiều đến công nghệ y tế hạn chế vào thời điểm đó (vì một khi đỉa đã ký sinh trong cơ thể, rất khó để loại bỏ nó) và việc thiếu hiểu biết về đỉa như một loài động vật.
Đỉa không đáng sợ đến thế!
Trước hết, đỉa thực sự có thể ký sinh trong thời gian dài ở những nơi gần bề mặt cơ thể con người, chẳng hạn như vòm miệng, nhưng những nơi này không phải là nơi ký sinh lý tưởng của chúng và chúng sẽ không sinh sản ở những nơi như vậy.
Có nhiều cách để đỉa xâm nhập vào khoang mũi, vòm miệng, cổ họng, v.v., chẳng hạn như ăn rau diếp, uống nước thô hoặc thậm chí rửa mặt bằng nước sông trong tự nhiên. Nhưng dù đỉa xâm nhập vào cơ thể người bằng phương pháp nào, chỉ một số rất nhỏ "đỉa được chọn" mới có cơ hội ký sinh trong cơ thể. Phần lớn chúng đi thẳng vào dạ dày và ruột, trở thành protein chất lượng cao được cơ thể người hấp thụ.
Một khi những "con đỉa được chọn" hoàn thành quá trình ký sinh trong cơ thể, cuộc sống của chúng sẽ không còn dễ dàng nữa.
△ Những con đỉa hút đủ máu sẽ nở to gấp nhiều lần kích thước của chúng
Bản năng của đỉa là tự rơi ra sau khi hút đủ máu, vì vậy nhiều "con đỉa được chọn" đã hoàn thành quá trình ký sinh cuối cùng sẽ bị con người ho ra máu hoặc bị nuốt trực tiếp và chuyển hóa thành protein chất lượng cao.
Một số "con đỉa được chọn" đã tránh được nhiều sự can thiệp từ bên ngoài và hoàn thành quá trình ký sinh trong thời gian dài hơn, nhưng mạng sống của chúng cũng rất mong manh.
Ngược lại, đỉa không thực sự sinh sản bên trong vật chủ của chúng.
Mặc dù đỉa là loài lưỡng tính, chúng chỉ có thể đóng vai trò là con đực và con cái cùng một lúc và không thể tự sinh sản. Vì vậy, nếu một người chỉ bị một con đỉa ký sinh, họ sẽ không sinh sản nhiều đỉa cho đến khi chúng hút cạn vật chủ.
Nếu một người thực sự không may bị nhiều con đỉa ký sinh, thì bạn có thể yên tâm rằng đỉa gần như không thể đẻ trứng trong cơ thể vật chủ.
Giống như tất cả các loài động vật khác, đỉa đã phát triển những yêu cầu cao về nơi chúng đẻ trứng trong suốt quá trình tiến hóa lâu dài - chẳng hạn như ở cửa sông, dưới đá, v.v., vì chúng biết rất rõ rằng chỉ ở những nơi này thì tỷ lệ sinh sản thành công mới cao nhất.
△ Loài đỉa này có tên là Placobdelloides jaegerskioeldi (đỉa hà mã), chuyên ký sinh trên nhộng hà mã
Những con đỉa ký sinh trên vật chủ trong thời gian dài cũng sẽ rời khỏi vật chủ trong thời kỳ sinh sản, tìm một môi trường mà chúng cho là an toàn, giao phối và đẻ trứng.
Tôi chưa thấy loài đỉa nào đẻ trứng bên trong vật chủ. Ngay cả những loài đỉa có khả năng bò rất xa vào niệu đạo và hậu môn (trực tràng) của vật chủ để ký sinh hoàn toàn cũng sẽ rời khỏi vật chủ khi sinh sản.
Thứ hai, đỉa bám vào da một cách im lặng và hút máu, nhưng chúng không đào hang vào trong da.
Sau khi tìm được vật chủ, đỉa sẽ dùng giác hút phía sau bám chặt vào vật chủ, sau đó dùng hàm của giác hút ở miệng để cắt da. Đồng thời, đỉa sẽ tiết ra một số chất chống đông máu và gây tê liệt, khiến máu của vật chủ không bị đông lại, và vật chủ cũng dễ dàng nhận ra đỉa đang hút máu.
Đối với hầu hết mọi người, việc bị đỉa hút máu là vô hại. Đỉa sẽ no máu trong khoảng 30 phút rồi tự động rơi ra. Chúng sẽ không tiếp tục gây hại cho vật chủ. Nhiều nhất, một ít máu sẽ vẫn còn sót lại trong vết thương sau khi đỉa rơi ra.
Chỉ một số ít người bị dị ứng hoặc nhiễm trùng khác do bị đỉa hút máu.
Rất khó để kéo con đỉa ra khi nó đang hút, vì vậy một số người chỉ lờ nó đi và để nó tự rơi ra sau khi nó đầy.
Điều đáng nói là mặc dù không thể dùng vũ lực để đuổi đỉa ra nhưng bạn có thể dễ dàng đuổi chúng ra bằng cách sử dụng nước muối, nước tiểu hoặc nướng chúng trên lửa.
Gà có ăn đỉa không?
Trong giới nuôi gà, họ chưa bao giờ nghe đến những câu chuyện cường điệu về đỉa. Trong mắt họ, đỉa chỉ là một loại động vật hút máu giàu protein và tương đối vô hại, như chúng tôi đã giới thiệu trước đó.
Vậy nên gà sẽ ăn đỉa và chúng rất thích ăn. Chúng không lo đỉa ký sinh trên cổ. Chúng sẽ mổ đỉa vài lần bằng mỏ để giết chết chúng trước, rồi nuốt chửng.
Còn việc có "con đỉa được chọn" ký sinh ở cổ gà hay không?
Tôi đoán là có (nhưng tôi chưa thấy trường hợp nào như vậy). Nhưng như đã đề cập trước đó, kết cục của đỉa sống ở những nơi này về cơ bản là sau khi hút đủ máu sẽ ho ra ngoài, hoặc rơi vào dạ dày, và chúng hiếm khi có thể ký sinh trong thời gian dài.
Ngay cả khi có ký sinh trùng dài hạn, vòng đời của chúng cũng ngắn - hầu hết các loài đỉa chỉ có vòng đời từ vài tháng đến một hoặc hai năm và trong môi trường khắc nghiệt như vậy trong cơ thể, tuổi thọ của chúng ước tính sẽ bị rút ngắn.
Một điều cuối cùng:
Nhiều người biết rằng đỉa khô nghiền thành bột có thể dùng làm thuốc Đông y để ngâm và uống, nhưng tôi nghĩ ít người biết rằng ở một số nơi, đỉa có thể được chiên và ăn trực tiếp!
Hình trên là bát đỉa xào, được cho là một món ăn ngon!
Lê Dương (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)