Mùa hè năm nay nằm trong chuỗi nắng nóng kỷ lục, sẽ có nhiều ngày nắng gay gắt trên 42 độ

Mùa hè năm nay nằm trong chuỗi nắng nóng kỷ lục

Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, cho biết dự báo mới nhất từ Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), mùa hè năm nay trên toàn cầu nằm trong chuỗi năm có nắng nóng kỷ lục. Tại Việt Nam, miền Bắc và miền Trung vẫn có khả năng xuất hiện những đợt nắng nóng khốc liệt.

Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, điểm khác thường trong đợt nắng nóng đầu tháng 6 vừa qua là khu vực nắng nóng gay gắt nhất không nằm ở miền Trung mà xảy ra ngay tại khu vực đồng bằng miền Bắc.

Ảnh minh họa.

Nguyên nhân là do áp thấp nóng phía tây mở rộng về phía đông, lan rộng ra miền Bắc và miền Trung. Đây là khối không khí khô, nóng có nguồn gốc từ vùng tây nam châu Á, hoạt động mạnh trong mùa hè, đặc biệt vào tháng 5 - tháng 6.

Khi lan về phía đông, khối không khí này gây ra sự gia tăng nhiệt độ rõ rệt ở miền Bắc, miền Trung. Bên cạnh đó, tác động của hiệu ứng phơn gây ra gió mùa tây nam hoạt động vượt qua dãy Trường Sơn (đối với miền Trung) và dãy Hoàng Liên Sơn (đối với miền Bắc), làm cho khối không khí nóng này bị nén lại và tăng nhiệt khiến mặt đất nóng lên nhanh.

Tuy đợt nắng nóng vừa qua không phá kỷ lục tuyệt đối trong lịch sử khí tượng nhưng tiệm cận nhiều trị số cực đoan. Cụ thể, nhiệt độ tại Phù Liễn (Hải Phòng) là 39,5 độ C, đã chạm mức cao nhất từng ghi nhận tháng 6.2017; tại Láng (Hà Nội) là 40,6 độ C, cao thứ ba trong lịch sử tháng 6 tại trạm này; tại Bắc Mê (Hà Giang) là 40,1 độ C, tiến sát kỷ lục 41,3 độ C năm 2023.

Theo cơ quan khí tượng, hiện tượng ENSO dự kiến duy trì trạng thái trung tính đến hết tháng 11 với xác suất 55–90%. Từ tháng 6-11/2025, bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông và ảnh hưởng đến đất liền ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm (trung bình nhiều năm trên Biển Đông là 11 cơn, đổ bộ 4,9 cơn). Lượng mưa toàn quốc trong giai đoạn này vẫn xấp xỉ nhiều năm.

Tiếp nối chuỗi nắng nóng kỷ lục

Dù mới chớm hè và chưa bước vào cao điểm của mùa hè 2025, nhưng hàng loạt quốc gia ở Bắc bán cầu đã phải gồng mình chống chọi với những đợt nắng nóng gay gắt kỷ lục. Từ Bắc Mỹ, châu Âu đến châu Á, nhiều khu vực ghi nhận mức nhiệt vượt ngưỡng chịu đựng của con người, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng, hoạt động sản xuất nông nghiệp, chuỗi cung ứng thực phẩm, hệ thống năng lượng và cả ổn định kinh tế - xã hội.

Tại Trung Quốc, nhiệt độ mặt đường ở các khu vực miền Bắc đã vọt lên tới 70°C, mức nhiệt có thể làm bỏng da người chỉ sau vài giây tiếp xúc. Cùng thời điểm đó, bang California (Mỹ) chứng kiến nhiều khu vực vượt ngưỡng 37°C, trong khi Tây Ban Nha phải phát cảnh báo đỏ cho du khách trước nguy cơ sốc nhiệt. Dữ liệu khí tượng cho thấy, mùa hè năm nay có thể trở thành mùa hè nóng nhất từng được ghi nhận trong lịch sử khí tượng hiện đại, không chỉ phá vỡ các kỷ lục địa phương mà còn trở thành dấu hiệu báo động toàn cầu về biến đổi khí hậu.

Theo các chuyên gia khí hậu, những diễn biến cực đoan này không còn là hiện tượng bất thường cục bộ mà là biểu hiện ngày càng rõ rệt của tình trạng ấm lên toàn cầu do phát thải khí nhà kính không kiểm soát. Nhiệt độ tăng vọt làm quá tải hệ thống điện, đẩy nhu cầu điều hòa nhiệt độ và làm khô hạn mùa màng...

Ảnh minh họa.

Cập nhật dữ liệu dự báo mới nhất, ông Nguyễn Văn Hưởng cho rằng, mùa hè năm nay nắng nóng có khả năng xuất hiện nhiều hơn ở miền Bắc và miền Trung nhưng tần suất, cường độ ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm, tức là không quá bất thường nếu xét trên bình diện tổng thể.

Nhưng trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu liên tục lập kỷ lục, nguy cơ xuất hiện những đợt nắng nóng cục bộ, gay gắt và kéo dài vẫn ở mức cao. Dự báo mới nhất từ WMO, mùa hè năm nay trên toàn cầu tiếp tục nằm trong chuỗi năm nóng kỷ lục, với nhiệt độ có thể vượt ngưỡng 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Dự báo có tới 70% khả năng giai đoạn 2025 - 2029 sẽ ghi nhận ít nhất một năm có mức nhiệt trung bình vượt ngưỡng 1,5 độ C.

Khu vực Bắc Cực được dự báo ấm lên nhanh hơn gấp 3,5 lần so với mức trung bình toàn cầu, làm cho băng tan nhanh, mực nước biển dâng khiến các hệ thống khí quyển toàn cầu bị xáo trộn.

Việt Nam không nằm ngoài xu thế này. Dưới tác động của biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan như nắng nóng gay gắt, mưa lớn cục bộ, hạn hán có khả năng xuất hiện với tần suất, cường độ gia tăng.

Đặc biệt, trong các tháng cao điểm mùa hè vẫn có khả năng xuất hiện những đợt nắng nóng khốc liệt, với nhiệt độ từ 40 - 42 độ C và cũng không loại trừ khả năng nhiệt độ nắng nóng vượt ngưỡng lịch sử như đã từng xảy ra những năm trước đây.

"Chúng tôi khuyến cáo người dân, các địa phương cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ thông tin dự báo, cảnh báo thời tiết nắng nóng, đồng thời có biện pháp chủ động ứng phó", ông Hưởng nói.

Các chuyên gia cho rằng, nắng nóng kỷ lục đầu mùa hè 2025 không còn là lời cảnh báo chung chung, mà đã thực sự là hồi chuông báo động rõ ràng và cấp bách về tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu. Các hiện tượng khí hậu cực đoan, từ nhiệt độ tăng cao, cháy rừng, siêu bão đến hạn hán và mất mùa… đang diễn ra đồng thời ở quy mô lớn, khẳng định những dự báo u ám của giới khoa học trong nhiều thập kỷ qua.

K.Hoàng (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)