Từ xa xưa, trầm hương đã là một loại vật phẩm quý hiếm, thường được dâng lên các bậc vua chúa. Trong số các loại trầm hương, kỳ nam được xem là "vua" bởi sự quý hiếm và giá trị vượt trội. Điều đáng tự hào là Việt Nam chính là nơi hội tụ những loại kỳ nam chất lượng nhất, được giới sưu tầm trên toàn thế giới, đặc biệt là Trung Quốc, săn lùng.
Cũng như trầm hương, kỳ nam được hình thành từ phần gỗ thơm trên cây Dó bầu. Khi cây bị tổn thương, nhựa cây tiết ra, kết hợp với các yếu tố tự nhiên đặc biệt, tinh dầu sẽ tích tụ và dần dần hình thành trầm. Trải qua hàng trăm, thậm chí hàng ngàn năm, trầm tiếp tục biến đổi thành kỳ nam. Chính quá trình hình thành lâu dài này đã tạo nên giá trị "ngàn vàng" của kỳ nam. Kỳ nam được phân loại theo chất lượng và giá trị, trong đó "nhất bạch, nhì thanh, tam huỳnh, tứ hắc". Bạch kỳ, loại kỳ nam thượng hạng nhất, có giá trị lên đến 50 tỷ đồng/kg, sánh ngang với kim cương.
Điều đặc biệt là điều kiện thổ nhưỡng tại khu vực Trung Bộ Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh như Khánh Hòa, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Ninh Thuận, Phú Yên… đã tạo ra những cây kỳ nam có chất lượng vượt trội so với các khu vực khác trên thế giới. Mặc dù kỳ nam cũng xuất hiện ở một số quốc gia như Malaysia, Campuchia hay đảo Hải Nam (Trung Quốc), nhưng giới chuyên gia và những người săn kỳ nam đều thừa nhận rằng Nha Trang, Khánh Hòa mới là "thủ phủ" kỳ nam với chất lượng tốt nhất. Kỳ nam Nha Trang trở thành chuẩn mực để đánh giá chất lượng của loại gỗ quý này trên toàn thế giới.
Nha Trang, Khánh Hòa mới là "thủ phủ" bạch kỳ nam tốt nhất thế giới
Theo các chuyên gia Trung Quốc, bạch kỳ nam Việt Nam có hương thơm độc đáo, được ví như "cực phẩm". Khi cắt lát và đặt vào lư hương, hương thơm của bạch kỳ nam sẽ lan tỏa mạnh mẽ và biến chuyển thành năm tầng hương riêng biệt: sảng khoái, hương mật ong, hương sữa, hương hoa và hương trái cây. Giáo sư Đinh Xuân Bá, một chuyên gia hàng đầu trong ngành trầm hương Việt Nam, cũng khẳng định kỳ nam là "bảo vật" của Việt Nam với hương thơm huyền bí, khó tả.
Mặc dù Việt Nam được xem là quốc gia có trữ lượng kỳ nam lớn nhất thế giới, nhưng nguồn tài nguyên này đang ngày càng trở nên khan hiếm do nhu cầu tăng cao. Vậy tại sao Nha Trang lại có chất lượng và sản lượng kỳ nam nổi trội hơn cả?
Một trong những lý do quan trọng là Việt Nam có lịch sử khai thác trầm hương lâu đời. Từ xa xưa, nước ta đã là nguồn cung cấp trầm hương chính cho Trung Quốc. Bên cạnh đó, do các cuộc chiến tranh, Việt Nam có thời gian khai thác trầm hương ít hơn các khu vực khác trên thế giới, nhờ đó nhiều cây trầm hương và kỳ nam đã được bảo tồn. Thêm vào đó, Việt Nam có đường bờ biển dài và nước biển ở Nha Trang được đánh giá là có chất lượng hàng đầu châu Á. Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển và cho ra đời những loại kỳ nam tốt nhất thế giới.
Thu Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)