Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang trở thành một trong những thách thức nghiêm trọng tại Việt Nam. Theo số liệu của Bộ Y tế, từ năm 2006, tỷ số giới tính khi sinh đã vượt ngưỡng cân bằng tự nhiên (103-107 bé trai/100 bé gái), đạt mức 109,8. Con số này tiếp tục tăng lên 112,8 vào năm 2015 và ở mức 111,4 vào năm 2024.
Dự báo từ Cục Thống kê cho thấy, nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời và quyết liệt, đến năm 2039, Việt Nam có thể dư thừa khoảng 1,5 triệu nam giới trong độ tuổi 15-49, và con số này có thể tăng lên tới 2,5 triệu vào năm 2059. "Nếu không có biện pháp can thiệp mạnh, Việt Nam sẽ dư thừa 1,5 triệu nam giới 15-49 tuổi vào năm 2039 và tăng lên 2,5 triệu vào năm 2059", Cục Thống kê dự báo.
Tình trạng này được cảnh báo có thể làm thay đổi cấu trúc gia đình, khiến một bộ phận nam giới phải kết hôn muộn hoặc không có cơ hội kết hôn, đồng thời kéo theo hệ lụy như gia tăng nạn buôn bán phụ nữ, trẻ em gái, mại dâm, bạo lực giới và tội phạm xuyên quốc gia.
Ảnh minh họa
Bộ Y tế cho rằng một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này là việc can thiệp y khoa để lựa chọn giới tính thai nhi. Dù pháp luật đã nghiêm cấm hành vi này dưới mọi hình thức và quy định các mức xử phạt hành chính, nhưng việc thực thi vẫn còn nhiều hạn chế.
Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đề xuất một loạt giải pháp nhằm đưa tỷ số giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên. Trong đó, cơ quan này kiến nghị Chính phủ định kỳ công bố danh sách các tỉnh, thành có tình trạng mất cân bằng giới tính ở mức rất cao, cao hoặc đạt mức cân bằng tự nhiên, nhằm tăng cường giám sát và điều chỉnh chính sách phù hợp.
Đáng chú ý, tại dự thảo Luật Dân số đang được xây dựng, Bộ Y tế đề xuất nâng mức phạt tiền tối đa đối với các hành vi vi phạm quy định dân số từ 30 triệu đồng lên 100 triệu đồng. "Đây là một trong những giải pháp phòng ngừa hiệu quả góp phần nâng cao ý thức trong thực hiện các quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức", dự thảo nêu rõ. Việc tăng mức xử phạt được kỳ vọng sẽ tạo sức răn đe mạnh hơn, buộc các cá nhân, tổ chức phải cân nhắc kỹ trước khi vi phạm.
H.Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)