Gỗ giáng hương, một loại gỗ quý hiếm, đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống và văn hóa của nhiều quốc gia, đặc biệt là ở Việt Nam. Được biết đến với tên khoa học là Pterocarpus macrocarpus, giáng hương thuộc họ Đậu và có mặt ở nhiều quốc gia như Myanmar, Campuchia, Lào, Thái Lan, Trung Quốc và Việt Nam.
Loại gỗ quý nhóm 1, được ghi nhận trong Sách đỏ Việt Nam
Tại Việt Nam, giáng hương từng được tìm thấy ở nhiều địa phương như Phú Yên, Kon Tum, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Tây Ninh, Bình Dương và Đồng Nai. Hiện nay, giáng hương nằm trong danh sách gỗ quý nhóm 1 và bị cấm khai thác, được ghi nhận trong Sách đỏ Việt Nam (2007).
Giáng hương là cây gỗ thường cao từ 15-25m, với vỏ màu nâu xám và thân thẳng. Nhựa cây có màu đỏ tươi, và gỗ giáng hương có mùi thơm dễ chịu, đậm đà. Khi chạm vào gỗ, mùi thơm sẽ vương trên tay. Vân gỗ giáng hương đẹp, gỗ chắc nịch và cứng cáp, được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Loại gỗ này thường mọc ở độ cao từ 100-800m so với mực nước biển và vùng có lượng mưa từ 1270-1520mm/năm.
Gỗ giáng hương - Loại gỗ quý hiếm 800 năm mới được thu hoạch, hiện nằm trong Sách đỏ Việt Nam.
Một điểm đặc biệt của giáng hương là sự xuất hiện của "cục bướu" trên thân cây, được gọi là gỗ nu (hay gỗ nu hương). Phần này là sản phẩm sinh ra từ sự tác động của côn trùng và vi sinh vật vào cây. Dù chỉ là một phần "xấu xí" của cây, nhưng nó lại khiến gỗ nu có giá trị cao hơn hẳn so với gỗ thường.
Tại Trung tâm Triển lãm và Hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam ở Hoàng Thành Thăng Long, Hà Nội vào tháng 8/2016, một bộ bàn ghế được điêu khắc từ gỗ nu nhập khẩu đã được bán với giá 1 tỷ đồng.
Thời gian sinh trưởng của loại gỗ này vô cùng chậm, có khi phải đợi tới 800 năm mới có thể thu hoạch. Đây là một trong những lý do khiến giáng hương trở nên khan hiếm và quý giá.
Theo quan niệm phong thủy, gỗ giáng hương đem đến sự may mắn, bình an và tài lộc cho gia chủ. Bởi vậy, gia chủ sở hữu gỗ giáng hương sẽ dễ nhận được may mắn và mọi sự hanh thông.
Là loại gỗ có giá trị lớn cần được bảo vệ
Sự quý hiếm của gỗ giáng hương không chỉ đến từ vẻ đẹp mà còn từ quá trình sinh trưởng vô cùng chậm chạp. Điều này khiến nguồn cung gỗ trở nên khan hiếm và đẩy giá trị của nó lên rất cao. Một cây gỗ giáng hương cổ thụ có thể được định giá hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ đồng, tùy thuộc vào kích thước, tuổi đời và vân gỗ. Câu chuyện về cây gỗ giáng hương ở Đắk Lắk được một đại gia trả giá 25 tỷ đồng nhưng gia chủ không bán là một minh chứng rõ ràng về giá trị "vàng đen" của loài gỗ này.
Ngày nay, gỗ giáng hương trong xây dựng, sản xuất đồ mỹ nghệ và đồ dùng cao cấp khác thường là loại gỗ nhập khẩu có nguồn gốc hợp pháp. Đồ nội thất làm từ gỗ giáng hương như giường, tủ, sàn gỗ... không chỉ mang đến vẻ đẹp lâu dài mà còn được cho là đem lại may mắn, bình an và tài lộc theo quan niệm phong thủy. Do đó, nó trở thành một lựa chọn hàng đầu của giới thượng lưu.
Gỗ giáng hương không chỉ là một loại gỗ quý hiếm mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa và phong thủy đặc biệt. Sự khan hiếm và thời gian sinh trưởng lâu dài của giáng hương càng làm tăng thêm giá trị của loại gỗ này. Tuy nhiên, chính vì giá trị kinh tế cao và sự khan hiếm, gỗ giáng hương đã trở thành mục tiêu của nạn khai thác quá mức.
Việc đưa gỗ giáng hương vào danh sách cấm khai thác là một nỗ lực bảo tồn loài cây quý hiếm này, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho các thế hệ tương lai. Cần có những giải pháp bảo vệ toàn diện, không chỉ hạn chế khai thác mà còn chú trọng đến việc trồng và phục hồi rừng gỗ giáng hương, để "vàng đen" của Việt Nam không biến mất theo thời gian.
Hoàng Anh (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)