Loại gia vị 'báu vật trời ban' cực ít quốc gia trên thế giới trồng được: Việt Nam có khoảng 55.000 ha, mỗi năm thu về hàng tỷ USD

Nước ta được thiên nhiên ưu ái ban cho nhiều loại cây gia vị như hồ tiêu, ớt, quế, hồi,… với kim ngạch xuất khẩu thu về hàng tỷ USD mỗi năm. Trong đó, hoa hồi được coi là "báu vật" trời ban khi chỉ cực ít quốc gia trên thế giới may mắn sở hữu. Hoa hồi được mệnh danh là "cánh hoa nghìn tỷ" bởi giá trị kinh tế cao, nhiều quốc gia săn đón.

Sở dĩ cây hồi được coi như "báu vật" vì đây là loài cây bản địa mà rất ít quốc gia trên thế giới có thể trồng được. Thực tế, hầu như cây hồi chỉ có tại Việt Nam và Trung Quốc. Mỗi năm, chỉ thu hoạch được 2 vụ hoa hồi.

Tại Việt Nam, cây hồi được trồng tập trung chủ yếu tại các tỉnh biên giới phía bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng… Theo thống kê, sản lượng hồi của Việt Nam đứng thứ 2 trên thế giới (sau Trung Quốc), với sản lượng hàng năm ước đạt 22.000 tấn trên diện tích trồng khoảng 55.000 ha.

Hoa hồi cũng đem lại giá trị kinh tế cao cho Việt Nam. Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPSA), tính đến hết tháng 4/2025, Việt Nam đã xuất khẩu được 5.931 tấn hoa hồi, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 21,9 triệu USD.

Theo Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, hồi là một cây gỗ nhỡ, cao từ 2-6m, hình dáng toàn cây thon hình quả trám, xanh tốt quanh năm, thân mọc thẳng. Mỗi năm cây chỉ được thu hoạch 2 vụ nên hoa hồi đã hiếm lại càng quý.

Hoa hồi ra hoa hai lần trong 1 năm nhưng không có ranh giới rõ ràng. Vụ thứ nhất thường diễn ra vào tháng 6, gọi là hoa vụ tứ quý. Vụ thứ hai vào khoảng tháng 8-9, được gọi là vụ hồi mùa.

Thông thường, cây hồi nếu được trồng và chăm sóc tốt sẽ cho hoa sau 4-5 năm trồng và cho thu hoạch tới vài chục năm. Năng suất của cây hồi từ năm thứ 4-6 vào khoảng 0,5-1 kg/cây. Từ năm thứ 20 trở đi, cây hồi sẽ cho năng suất ổn định, lên tới 40-50 kg/cây.

Loại cây này không mất nhiều công chăm sóc, chỉ việc lấy hạt hoặc cây con cắm xuống đất rồi để cây tự lớn.

Thông thường, hoa hồi sẽ có 6-8 cánh, xếp thành hình cánh sao có đường kính từ 2,5-3cm, mỗi cánh mang bên trong một hạt nhỏ hình quả trứng nhẵn bóng. Phần lớn hoa hồi sau khi thu hoạch sẽ được mang đi phơi khô, sử dụng dưới dạng hoa khô, chỉ có một phần nhỏ được đem chế biến thành tinh dầu.

Hoa hồi có hương thơm đặc biệt hấp dẫn và được coi là gia vị không thể thiếu trong nền ẩm thực của cả phương Đông lẫn phương Tây.

Tại phương Tây, dầu sản xuất bằng cách chưng cất hoa hồi thường được cho vào một số loại rượu vang. Đây cũng là một loại hương vị trong các món tráng miệng và món nướng. Còn tại Việt Nam, hoa hồi được dùng làm gia vị cho các món phở, cà ri, súp, hầm…

Không chỉ giúp tăng hương vị cho các món ăn mà hoa hồi còn chứa một số hợp chất có thể giúp tăng cường sức khỏe.

Lợi ích sức khỏe của hoa hồi

Có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus

Theo chuyên trang sức khỏe Mỹ Healthline, hoa hồi chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học mạnh, chẳng hạn như linalool; quercetin; anethole; axit shikimic; axit gallic; limonene. Những hợp chất này có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và kháng khuẩn.

Một trong những công dụng dược lý nổi bật nhất của hoa hồi là khả năng kháng virus mạnh mẽ. Hàm lượng axit shikimic có trong hoa hồi là một thành phần chính trong thuốc Tamiflu - loại thuốc phổ biến dùng để điều trị cúm mùa. Hiện nay, hoa hồi là nguồn cung cấp axit shikimic chính, phục vụ cho sản xuất dược phẩm.

Theo các nghiên cứu trong ống nghiệm, hoa hồi cũng có thể hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng như viêm tai giữa, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm phổi, hay tiêu chảy, thông qua việc ức chế vi khuẩn E. coli và các chủng vi khuẩn khác. Đáng chú ý, các thí nghiệm còn cho thấy hoa hồi có khả năng chống lại hơn 60 dòng vi khuẩn kháng kháng sinh, mở ra tiềm năng ứng dụng trong điều trị các ca bệnh kháng thuốc, theo chuyên trang sức khỏe Mỹ Medicine Net.

Tiềm năng chống ung thư

Theo trang Medicine Net, hoa hồi chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh, có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do và tổn thương do quá trình oxy hóa – yếu tố liên quan đến sự hình thành tế bào ung thư.

Một số nghiên cứu sơ bộ trên động vật chỉ ra rằng sử dụng hoa hồi có thể làm giảm stress oxy hóa và ức chế sự phát triển của khối u. Ngoài ra, loại gia vị này còn giúp tăng cường hoạt động của các enzyme liên quan đến cơ chế phòng chống ung thư. Tuy nhiên, vì phần lớn các bằng chứng hiện tại chỉ đến từ thí nghiệm trên động vật, nên cần có thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng để xác nhận hiệu quả tương tự ở người.

Hỗ trợ điều hòa đường huyết

Ngoài khả năng kháng khuẩn và kháng virus, anethole trong hoa hồi còn được chứng minh có vai trò quan trọng trong kiểm soát đường huyết. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy hợp chất này hỗ trợ chuyển hóa carbohydrate và giúp ổn định lượng glucose trong máu – yếu tố then chốt trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường.

Với những người có tiền sử tiểu đường trong gia đình, việc sử dụng hoa hồi một cách hợp lý cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Dù chưa có quá nhiều nghiên cứu chuyên sâu, nhưng một số kết quả nghiên cứu ban đầu cho thấy hoa hồi có tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch. Cụ thể, hoa hồi có thể giúp ổn định huyết áp, kiểm soát lượng mỡ máu và giảm nguy cơ hình thành mảng xơ vữa động mạch – các yếu tố hàng đầu dẫn đến bệnh tim.

Ngoài ra, nhờ chứa hàm lượng lớn chất chống oxy hóa, hoa hồi còn giúp bảo vệ tế bào tim khỏi tổn thương do gốc tự do, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch.

K.Hoàng (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)