Với tên gọi Hồng Hoàng hay Phượng hoàng đất (thuộc họ Bucerotidae), nhưng hiện nay loài chim này có tên trong danh sách những loài đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng rất lớn trong tự nhiên, bởi tốc độ săn bắn khủng khiếp của con người…
Hồng Hoàng là loài chim đặc trưng của vùng nhiệt đới châu Á và châu Phi. Tại châu Á, chúng phân bố rộng rãi tại các khu rừng của Ấn Độ, miền Nam Trung Quốc và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Ở Việt Nam, loài Hồng Hoàng được ghi nhận là loài lớn nhất trong họ, với đặc điểm nhận dạng nổi bật là mũ mỏ màu vàng tươi và đen trên đỉnh chiếc mỏ lớn.
Hồng Hoàng - Loài chim quý Việt Nam có mỏ đắt gấp 3 lần ngà voi.
Loài chim mỏ sừng này có thể đạt trọng lượng lên tới 4kg, với chiều dài cơ thể dao động từ 90 đến 122cm. Khi trưởng thành, sải cánh của chim Hồng hoàng có thể rộng tới 1,6m, tạo nên một dáng vẻ vô cùng oai phong và hùng vĩ, điều này cũng giúp chúng trở nên vô cùng nổi bật trong tự nhiên. Tuy nhiên, điểm thu hút nhất của loài chim này chính là chiếc mỏ cong màu vàng đặc trưng. Các nhà khoa học cho rằng chiếc mỏ rỗng sặc sỡ này có vai trò quan trọng trong việc thu hút bạn tình.
Hồng Hoàng là loài chim chung thủy, ghép đôi và sống cả đời một vợ một chồng. Từ xa xưa, chúng đã được nhiều bộ lạc tôn sùng và coi là linh vật trong các nghi lễ tôn giáo. Chiếc mỏ sừng đẹp mắt của Hồng Hoàng cũng được sử dụng làm đồ trang trí, trang sức. Tại Ấn Độ, lông chim còn được dùng để làm mũ đội đầu cho nam giới.
Chính vì vẻ đẹp và giá trị đặc biệt của mình, mỏ sừng chim Hồng Hoàng đang trở thành mục tiêu của các hoạt động buôn bán trái phép. Giá trị của mỏ sừng loài chim này có thể lên tới 6.150 USD/kg, tương đương gần 150 triệu đồng, đắt gấp 3 lần so với ngà voi. Tại Trung Quốc, mỏ sừng chim Hồng Hoàng được chế tác thành những tác phẩm nghệ thuật có giá trị cao. Các nghệ nhân Nhật Bản cũng chạm khắc chúng thành nhiều hình thù tinh xảo. Thậm chí, vào thế kỷ 19, những món đồ tinh xảo từ mỏ sừng chim Hồng Hoàng đã được giới quý tộc Anh ưa chuộng.
Hiện nay, số lượng chim Hồng hoàng trong tự nhiên đang suy giảm nghiêm trọng do nhiều nguyên nhân, từ biến đổi môi trường đến nạn săn bắt trái phép.
Loài chim này đã được ghi vào Sách Đỏ IUCN (Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế) và Sách Đỏ Việt Nam. Chúng thuộc nhóm Ib - các loài động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng, bị nghiêm cấm khai thác và sử dụng cho mục đích thương mại, đồng thời thuộc Phụ lục I CITES (Công ước về Thương mại Quốc tế các loài Động, Thực vật Hoang dã Nguy cấp) phân bố tự nhiên tại Việt Nam.
Ngọc Minh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)