Danh mục

Loài cá sống 5 năm không cần nước, sinh tồn bằng cách 'ăn bùn qua miệng' và tạo kén, đã xuất hiện từ cách đây 390 triệu năm

Thứ sáu, 08/08/2025 15:16

Nếu như hầu hết các loài cá đều cần nước để tồn tại, có một sinh vật đặc biệt đã tiến hóa vượt bậc, chúng có thể sống trong lòng đất suốt nhiều năm không cần nước, không cần ăn uống.

Cá phổi châu Phi có thể sống 5 năm không cần nước

Cá phổi châu Phi (Protopterus) là loài cá đặc biệt có khả năng sống nhiều năm dưới lòng đất mà không cần nước hay thức ăn. Xuất hiện từ khoảng 390 triệu năm trước, loài cá này được xem là "hóa thạch sống" nhờ giữ nhiều đặc điểm nguyên thủy. Chúng phân bố chủ yếu tại các vùng đầm lầy, sông Bandama (Bờ Biển Ngà) nơi thường xuyên xảy ra hạn hán nghiêm trọng.

Cá trưởng thành dài từ 44 đến 200 cm, thân thuôn dài như cá chình, vảy mềm, vây ngực và vây hậu môn mảnh như sợi chỉ, trong khi vây lưng và vây đuôi hợp nhất thành một dải liền. Chúng có thể bơi uốn lượn hoặc trườn dưới đáy bằng vây ngực.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Loài cá duy nhất trên thế giới có thể sống 5 năm không cần nước (Ảnh minh họa).

Do nhiệt độ tại châu Phi cao quanh năm và mùa khô rất khắc nghiệt, thường kéo dài ít nhất 4-5 tháng khiến sông hồ khô cạn nên để tồn tại cá phổi đã phát triển hệ thống hô hấp vô cùng độc đáo khi sở hữu cả mang lẫn hai lá phổi.

Cá phổi có hệ thống hô hấp tiến hóa cao, có thể lấy oxy thẳng từ không khí giống những động vật trên cạn. Do lượng oxy trong nước không đủ để duy trì sự sống, chúng thường xuyên phải ngoi lên mặt nước để hít thở không khí, hành vi hiếm thấy ở cá.

Khi xuống nước, chúng di chuyển và kiếm ăn như những loài cá khác. Còn vào mùa khô, chúng sẽ đào hố sâu trên lớp bùn non bằng cách ăn bùn qua miệng, thải bùn qua mang. Khi đạt độ sâu cần thiết, chúng ngừng đào và tiết chất nhầy qua miệng làm cứng bùn, tạo ra lớp kén bọc ngoài, chỉ lộ miệng để lấy không khí.

Nếu tình trạng khô hạn kéo dài, cá phổi châu Phi bắt đầu kích hoạt trạng thái ngủ hè (aestivation), tương tự ngủ đông ở một số loài động vật vùng lạnh.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Điều đáng kinh ngạc là cá phổi có thể duy trì trạng thái này tới 4-5 năm, không cần nước, không cần ăn.

Ads

Các nghiên cứu di truyền và sinh học gần đây đã ghi nhận những thay đổi sâu sắc trong cơ thể cá phổi khi bắt đầu giấc ngủ dài:

Giảm mạnh trao đổi chất: Mức tiêu thụ oxy giảm hơn 50%, nhịp tim từ 25 lần/phút còn khoảng 2 lần/phút.

Ngừng sản xuất ammonia: Giúp giảm áp lực bài tiết, tránh tích tụ độc tố trong điều kiện thiếu nước.

Co nhỏ cơ quan nội tạng: Ruột, thận, tim đều giảm kích thước và hoạt động, tiết kiệm tối đa năng lượng.

Thay đổi hoạt động gen và hormone: Các gen liên quan đến trao đổi chất bị ức chế, trong khi các gen chống oxy hóa và phục hồi tế bào được kích hoạt.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Cách sinh tồn của chúng là gì?

Tất cả những thay đổi này giúp cá phổi bước vào trạng thái "bán sống" - tạm dừng nhưng vẫn duy trì sự sống tiềm tàng trong nhiều năm liền.

Có bốn loài cá phổi châu Phi đã được công nhận, gồm cá phổi cẩm thạch (Protopterus aethiopicus), cá phổi Đông Phi (Protopterus amphibius), cá phổi Tây Phi (Protopterus annectens) và cá phổi đốm châu Phi (Protopterus dolloi). Giữa chúng có một số khác biệt về hình dạng và tập tính.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Từ xa xưa, người dân bản địa châu Phi đã tìm bắt cá phổi bằng cách đào đất hoặc thả lưới để làm thực phẩm. Thịt của chúng có vị nồng và không được nhiều người ưa thích tuy vậy cá phổi vẫn là loại thực phẩm có giá trị trong điều kiện sống khắc nghiệt ở khu vực này.

Ngày nay, cá phổi Tây Phi đã được nhân nuôi trong các trang trại thủy sản và mua bán trên thị trường quốc tế như một loài cá cảnh độc đáo. Trong tự nhiên, số lượng của chúng đang giảm dần do tình trạng đánh bắt không kiểm soát.

T.San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/loai-ca-song-5.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/loai-ca-song-5-nam-khong-can-nuoc-sinh-ton-bang-cach-an-bun-qua-mieng-va-tao-ken-da-xuat-hien-tu-cach-day-390-trieu-nam-vz134875.html

Tin được quan tâm

Hoa hậu Yến Nhi lủi thủi một mình về nước với núi hành lý, sau khi 'trắng tay' tại Miss Grand International 2025

Hoa hậu Yến Nhi đã chính thức về nước sau khi out top 22 Miss Grand International 2025.
Chuyện làng sao 2 ngày, 4 giờ trước

Tết Nguyên đán 2026: Mỗi người dân sẽ được nhận 1 triệu đồng, có đúng không?

Thực hư thông tin người dân được nhận 1 triệu đồng/người dịp Tết Nguyên đán 2026 là như thế nào?
Kiến thức 2 ngày, 1 giờ trước

Lương Bằng Quang đang 'hại' Ngân 98?

Những động thái của Lương Bằng Quang nhiều ngày qua càng khiến công chúng phản cảm với Ngân 98.
Chuyện làng sao 2 ngày, 3 giờ trước

Sao Việt 20/10: Lương Bằng Quang kể việc Ngân 98 làm trước khi bị bắt; Pha Lê cùng chồng cũ tổ chức sinh nhật cho con gái

Tin sao Việt 20/10/2025: Lương Bằng Quang nhớ nhung Ngân 98: 'Anh muốn nhìn thấy em ngay lúc này'. Ca sĩ Pha Lê cùng chồng...
Chuyện làng sao 2 ngày, 3 giờ trước

Hé lộ hình ảnh mới nhất của Phương Oanh sau khi Shark Bình bị bắt: Ngồi xế sang đưa con đi chơi

Trong video được Quỳnh Kool chia sẻ trên mạng xã hội, Phương Oanh xuất hiện cùng hai con nhỏ trên xe ô tô. Nữ diễn...
VIDEO 2 ngày, 3 giờ trước

Đây là tỉnh thành đông dân nhất Việt Nam sau sáp nhập: Dân số gấp 2 Singapore, chỉ có 4 nơi tương tự ở Đông Nam Á

Sau sáp nhập tỉnh thành, nơi đây trở thành siêu đô thị đầu tiên của Việt Nam - với dân số gấp hai lần Singapore....
Kiến thức 2 ngày, 4 giờ trước

Tin cùng mục

Sau sáp nhập: Tỉnh lớn nhất Việt Nam rộng gấp 10 lần tỉnh nhỏ nhất, đó là?

Sau sáp nhập, tỉnh mới hình thành từ Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận, sẽ trở thành tỉnh rộng nhất, với tài nguyên du...
Kiến thức 35 phút trước

Thủ phủ công nghiệp miền Bắc được loạt 'ông lớn' Vingroup, Sun Group, T&T đổ bộ, tiếp tục tìm chủ cho khu đô thị 8.500 tỷ đồng

Tỉnh Bắc Ninh vừa chính thức khởi động quá trình tìm nhà đầu tư cho siêu dự án Khu đô thị sinh thái và thể...
Tin trong ngày 35 phút trước

Siêu máy tính của NASA đã tính toán thời điểm ngày tận thế của thế giới: Chính xác là thời điểm này

Theo một tính toán từ siêu máy tính của NASA, sự sống trên Trái Đất sẽ đối mặt với sự diệt vong không thể tránh...
Kiến thức 35 phút trước

Vì sao trẻ, học thức, 'rành mạng' cũng không giúp bạn miễn nhiễm với lừa đảo online?

Tháng nào cũng ghi nhận hàng trăm vụ lừa đảo trực tuyến, từ giả danh ngân hàng, đến những mối tình “ảo” trên mạng. Điều...
Tin trong ngày 36 phút trước

Sự thật không ngờ phía sau câu chuyện “người đàn ông nghèo mất con được tài xế taxi giúp đỡ” gây chú ý của cư dân mạng

Mới đây, mạng xã hội đang lan truyền câu chuyện xúc động về người đàn ông nghèo ở Lào Cai được tài xế taxi giúp...
Tin trong ngày 36 phút trước

Năm 2025: Dừng xe máy để nghe điện thoại có thể bị xử phạt đến cả chục triệu đồng, đúng không?

Việc hiểu đúng và tuân thủ quy định về dừng, đỗ xe hay không dùng điện thoại không chỉ giúp tránh bị phạt mà còn...
Kiến thức 1 giờ, 16 phút trước

Tin mới cập nhật

Làm từ thiện nhiều có được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?

Hiện nay, dư luận không khỏi bất ngờ khi một số cá nhân nổi tiếng hay làm thiện nguyện lại bị cơ quan công an...
Tin trong ngày 2 giờ, 30 phút trước

Giá chung cư đang cao kỷ lục, có nên 'ghìm' phân khúc cao cấp để hạ nhiệt thị trường?

Giám đốc Phát triển kinh doanh OneHousing, ông Trần Quang Trung, đánh giá thị trường bất động sản đang mất cân đối về nguồn cung....
Tin trong ngày 2 giờ, 31 phút trước

TP.HCM công bố đề mẫu 3 môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh thi lớp 10 năm 2026

Sau khi chốt ba môn gồm Toán, Văn, Ngoại ngữ (chủ yếu là Tiếng Anh) thi vào lớp 10 năm 2026, Sở GD-ĐT TP.HCM đã...
Tin trong ngày 2 giờ, 31 phút trước

Ở 'cửa ngõ' Hà Nội sắp có khu đô thị sinh thái nghỉ dưỡng, giải trí 92 ha

Đây là một trong những khu đô thị mang tính biểu tượng mới, nằm tại vị trí cửa ngõ phía Tây Bắc Ninh nơi kết...
Tin trong ngày 2 giờ, 31 phút trước

Muốn tăng năng suất làm việc, đừng chỉ dùng ChatGPT, đây mới là các công cụ AI 'chân ái' theo từng lĩnh vực, đảm bảo ai cũng thích

Từng là "ngôi sao" của giới AI tạo sinh, ChatGPT bị soán ngôi bởi hàng loạt công cụ AI chuyên biệt, hiệu quả hơn và...
Đời sống số 2 giờ, 31 phút trước

Bốn con giáp có vô số ân nhân trong cuộc đời, luôn có người giúp đỡ họ ở bất cứ nơi đâu họ đến

Một số người tận hưởng cuộc sống thuận buồm xuôi gió, không phải vì may mắn, mà vì họ có nhiều ân nhân. Dù đi...
Đời sống số 2 giờ, 8 phút trước

Tại sao cậu cả nhà Beckham 'cạch mặt' gia đình, không hứng thú hòa giải với bố mẹ?

Brooklyn Beckham bị tố "cạch mặt" nhà Beckham, không có hứng thú hòa giải vì anh muốn tự do, bảo vệ vợ và thoát khỏi...
Tin trong ngày 2 giờ, 21 phút trước

Jack hát bài có ca từ phản cảm, chưa xin phép sẽ đối mặt với mức phạt ra sao?

Sở VH&TT Hà Nội đang làm việc với đơn vị tổ chức sự kiện có sự tham gia của ca sĩ Jack.
Chuyện làng sao 2 giờ, 22 phút trước

Bạn gái kín tiếng của Liên Bỉnh Phát: Nhan sắc được ví với Triệu Lệ Dĩnh, Jang Na Ra

Profile của bạn gái Liên Bỉnh Phát là Ngọc Kayla được cư dân mạng lùng sục.
Chuyện làng sao 2 giờ, 23 phút trước

Phụ nữ ngốc nghếch coi trọng các mối quan hệ, phụ nữ khờ khạo coi trọng gia đình, còn phụ nữ thông minh coi trọng điều này

Giữa tình yêu, gia đình và sự nghiệp, người phụ nữ hiện đại luôn phải tìm cách cân bằng. Có người sống vì tình cảm,...
Tâm sự 3 giờ, 5 phút trước