Danh mục

Loài cá sống 5 năm không cần nước, sinh tồn bằng cách 'ăn bùn qua miệng' và tạo kén, đã xuất hiện từ cách đây 390 triệu năm

Thứ sáu, 08/08/2025 15:16

Nếu như hầu hết các loài cá đều cần nước để tồn tại, có một sinh vật đặc biệt đã tiến hóa vượt bậc, chúng có thể sống trong lòng đất suốt nhiều năm không cần nước, không cần ăn uống.

Cá phổi châu Phi có thể sống 5 năm không cần nước

Cá phổi châu Phi (Protopterus) là loài cá đặc biệt có khả năng sống nhiều năm dưới lòng đất mà không cần nước hay thức ăn. Xuất hiện từ khoảng 390 triệu năm trước, loài cá này được xem là "hóa thạch sống" nhờ giữ nhiều đặc điểm nguyên thủy. Chúng phân bố chủ yếu tại các vùng đầm lầy, sông Bandama (Bờ Biển Ngà) nơi thường xuyên xảy ra hạn hán nghiêm trọng.

Cá trưởng thành dài từ 44 đến 200 cm, thân thuôn dài như cá chình, vảy mềm, vây ngực và vây hậu môn mảnh như sợi chỉ, trong khi vây lưng và vây đuôi hợp nhất thành một dải liền. Chúng có thể bơi uốn lượn hoặc trườn dưới đáy bằng vây ngực.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Loài cá duy nhất trên thế giới có thể sống 5 năm không cần nước (Ảnh minh họa).

Do nhiệt độ tại châu Phi cao quanh năm và mùa khô rất khắc nghiệt, thường kéo dài ít nhất 4-5 tháng khiến sông hồ khô cạn nên để tồn tại cá phổi đã phát triển hệ thống hô hấp vô cùng độc đáo khi sở hữu cả mang lẫn hai lá phổi.

Cá phổi có hệ thống hô hấp tiến hóa cao, có thể lấy oxy thẳng từ không khí giống những động vật trên cạn. Do lượng oxy trong nước không đủ để duy trì sự sống, chúng thường xuyên phải ngoi lên mặt nước để hít thở không khí, hành vi hiếm thấy ở cá.

Khi xuống nước, chúng di chuyển và kiếm ăn như những loài cá khác. Còn vào mùa khô, chúng sẽ đào hố sâu trên lớp bùn non bằng cách ăn bùn qua miệng, thải bùn qua mang. Khi đạt độ sâu cần thiết, chúng ngừng đào và tiết chất nhầy qua miệng làm cứng bùn, tạo ra lớp kén bọc ngoài, chỉ lộ miệng để lấy không khí.

Nếu tình trạng khô hạn kéo dài, cá phổi châu Phi bắt đầu kích hoạt trạng thái ngủ hè (aestivation), tương tự ngủ đông ở một số loài động vật vùng lạnh.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Điều đáng kinh ngạc là cá phổi có thể duy trì trạng thái này tới 4-5 năm, không cần nước, không cần ăn.

Ads

Các nghiên cứu di truyền và sinh học gần đây đã ghi nhận những thay đổi sâu sắc trong cơ thể cá phổi khi bắt đầu giấc ngủ dài:

Giảm mạnh trao đổi chất: Mức tiêu thụ oxy giảm hơn 50%, nhịp tim từ 25 lần/phút còn khoảng 2 lần/phút.

Ngừng sản xuất ammonia: Giúp giảm áp lực bài tiết, tránh tích tụ độc tố trong điều kiện thiếu nước.

Co nhỏ cơ quan nội tạng: Ruột, thận, tim đều giảm kích thước và hoạt động, tiết kiệm tối đa năng lượng.

Thay đổi hoạt động gen và hormone: Các gen liên quan đến trao đổi chất bị ức chế, trong khi các gen chống oxy hóa và phục hồi tế bào được kích hoạt.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Cách sinh tồn của chúng là gì?

Tất cả những thay đổi này giúp cá phổi bước vào trạng thái "bán sống" - tạm dừng nhưng vẫn duy trì sự sống tiềm tàng trong nhiều năm liền.

Có bốn loài cá phổi châu Phi đã được công nhận, gồm cá phổi cẩm thạch (Protopterus aethiopicus), cá phổi Đông Phi (Protopterus amphibius), cá phổi Tây Phi (Protopterus annectens) và cá phổi đốm châu Phi (Protopterus dolloi). Giữa chúng có một số khác biệt về hình dạng và tập tính.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi, kiến thức

Từ xa xưa, người dân bản địa châu Phi đã tìm bắt cá phổi bằng cách đào đất hoặc thả lưới để làm thực phẩm. Thịt của chúng có vị nồng và không được nhiều người ưa thích tuy vậy cá phổi vẫn là loại thực phẩm có giá trị trong điều kiện sống khắc nghiệt ở khu vực này.

Ngày nay, cá phổi Tây Phi đã được nhân nuôi trong các trang trại thủy sản và mua bán trên thị trường quốc tế như một loài cá cảnh độc đáo. Trong tự nhiên, số lượng của chúng đang giảm dần do tình trạng đánh bắt không kiểm soát.

T.San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/loai-ca-song-5.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/loai-ca-song-5-nam-khong-can-nuoc-sinh-ton-bang-cach-an-bun-qua-mieng-va-tao-ken-da-xuat-hien-tu-cach-day-390-trieu-nam-vz134875.html

Tin được quan tâm

Công chức có thể làm thêm 'nghề tay trái' để tăng thu nhập, nhưng tuyệt đối cấm đối với những ngành nghề này

Hiện nay, việc có thêm "nghề tay trái" để tăng thu nhập đã trở thành nhu cầu của nhiều người, bao gồm cả các công...
Tin trong ngày 1 ngày, 10 giờ trước

Cận cảnh rạp cưới hoành tráng của Hoa hậu Đỗ Thị Hà và chồng thiếu gia sẽ diễn ra tại Quảng Trị vào ngày mai 22/10

Rạp được thiết kế theo phong cách hiện đại, mái vòm cao, không gian rộng thoáng và sang trọng, phù hợp với buổi tiệc chính...
Chuyện làng sao 1 ngày, 11 giờ trước

Di dời sinh viên đại học ra khỏi nội đô, các trường đại học sẽ đi về đâu?

Hà Nội đặt mục tiêu di dời phần lớn sinh viên các trường đại học chính quy ra khỏi khu vực nội đô từ nay...
Tin trong ngày 1 ngày, 11 giờ trước

Sao Việt 21/10: Diễn viên Trương Minh Cường bị chấn thương nặng; Trấn Thành ép Hari Won hôn liền 2 cái trên sóng truyền hình

Tin sao Việt 21/10/2025: Diễn viên Trương Minh Cường bị chấn thương khi chơi pickleball, phải phẫu thuật nối gân chân. Tận dụng bối cảnh...
Chuyện làng sao 2 ngày, 20 giờ trước

Ngân 98 bị bắt tạm giam, khối tài sản trong tay Lương Bằng Quang là bao nhiêu?

Dù Ngân 98 bị khởi tố, bắt tạm giam nhưng dân tình vẫn liên tục bàn tán về cô, nhất là việc khối tài sản...
Chuyện làng sao 2 ngày, 17 giờ trước

Vùng núi cách Hà Nội hơn 300km có một 'tiểu Thụy Sĩ' thơ mộng khiến du khách đứng ngồi không yên

Một khu nghỉ dưỡng ở Hà Giang, cách Hà Nội hơn 300km, đang trở thành điểm đến gây sốt trên mạng xã hội với khung...
Du lịch Việt 2 ngày, 2 giờ trước

Tin cùng mục

Phụ huynh nên nói những lời này với giáo viên thường xuyên hơn, con bạn sẽ dễ được chú ý hơn. Điều này hiệu quả hơn là 'tặng quà'

Tặng quà cho giáo viên là cách duy nhất để thu hút sự chú ý của trẻ, điều này đã trở thành quan niệm mặc...
Kiến thức 1 giờ, 17 phút trước

Khi mua chuối, bạn nên chọn chuối thẳng hay chuối cong? Có sự khác biệt lớn, đừng mua chuối bừa bãi

Trên thị trường thường có hai loại chuối, một loại rất thẳng, và loại chuối kia rất cong. Sự khác biệt giữa hai loại chuối...
Kiến thức 2 giờ, 33 phút trước

Có câu nói: 'Trong nhà có tam hoa, hai tay nắm được tài lộc', ngụ ý rằng phú quý sắp đến. Đó là ba cây hoa nào?

"Giàu sang", "thu hút tài lộc", và "thịnh vượng" là những mong ước chung cho một cuộc sống tốt đẹp hơn. Ngay cả cây xanh...
Kiến thức 2 giờ, 49 phút trước

Sân bay mới toanh trị giá 15.000 tỷ đồng, cách Nội Bài chỉ 80km, rộng 720ha, đón 10 triệu hành khách

Tỉnh Ninh Bình đang tích cực thúc đẩy việc lập quy hoạch Cảng hàng không quốc tế với tổng vốn đầu tư dự kiến gần...
Tin trong ngày 2 giờ, 56 phút trước

Người dân sẽ được nhận quyền lợi đặc biệt khi tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục, cụ thể là gì?

Người tham gia đóng bảo hiểm y tế từ đủ 5 năm liên tục sẽ được hưởng một số quyền lợi cao hơn khi đi...
Dòng sự kiện 2 giờ, 11 phút trước

Nếu ba con giáp này xuất hiện trong nhà bạn, gia đình bạn sẽ chỉ giàu có chứ không nghèo

Dưới bầu trời sao bao la, mỗi chòm sao đều lấp lánh ánh sáng riêng biệt, tượng trưng cho một vận mệnh khác nhau. Đối...
Đời sống số 2 giờ, 20 phút trước

Tin mới cập nhật

Từ viêm nhiễm đến ung thư, có lẽ chỉ có 3 bước! Các bác sĩ nêu tên 4 loại viêm nhiễm nguy hiểm nhất

Nhiều người nghĩ viêm chỉ là bệnh nhỏ, uống thuốc vài hôm là khỏi. Nhưng các bác sĩ cảnh báo, những ổ viêm kéo dài...
Chăm sóc sức khỏe 1 giờ, 20 phút trước

Khi con cái tìm bạn đời, cha mẹ thông minh sẽ giữ 3 câu này trong lòng, còn cha mẹ ngu ngốc lại buột miệng nói ra

Việc con cái lập gia đình luôn là chuyện trọng đại đối với nhiều bậc cha mẹ. Không ít người vì sốt ruột mà thường...
Yêu 2 giờ, 35 phút trước

Theo quy định mới nhất, dùng giấy phép lái xe này có thể bị phạt tới 20.000.000 đồng

Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ có quy định về hành...
Kiến thức 9 giờ, 5 phút trước

Loại gỗ quý như ‘vàng ròng’, đắt đỏ nhất hành tinh: 200 năm mới trưởng thành, giá hơn 2 tỷ/tấm

Loại gỗ quý hiếm này mất tới 200 năm mới trưởng thành, vô cùng khó chế tác nhưng luôn được săn lùng như ‘kho báu’....
Kiến thức 9 giờ, 5 phút trước

5 ngành nghề ở Việt Nam ít cạnh tranh, dễ xin việc thu nhập lên tới 100 triệu đồng/tháng

Trong khi các lĩnh vực “nóng” như công nghệ thông tin, tài chính, marketing hay bất động sản mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng...
Kiến thức 9 giờ, 5 phút trước

Trường hợp nào được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự 2025? Cần chuẩn bị những giấy tờ gì?

Công dân sẽ được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự trong một số trường hợp đặc biệt. Để thực hiện điều này, cần chuẩn bị...
Kiến thức 9 giờ, 6 phút trước

Tử vi ngày 23/10/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mão có vận may tiền bạc ghé thăm, Tý cần thận trọng

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 23/10/2025.
Đời sống số 9 giờ, 7 phút trước

Phụ nữ dù có hàng ngàn kiểu độc ác, nhưng độc nhất vẫn là 'người đàn bà bói rùa', rốt cuộc kiểu 'đàn bà bói rùa' này độc ác đến mức nào?

Ẩn sau lớp vỏ cứu người trừ họa, những "bà thầy bói rùa" ở vùng Chiết Giang thời nhà Thanh thực chất là tội phạm...
Hồ sơ tư liệu 10 giờ, 46 phút trước

Loại cây quý hiếm trồng nhiều ở Việt Nam, giá lên tới 18 triệu đồng/kg, đang được Trung Quốc lùng mua từ gốc tới rễ

Loại cây này được ví như 'nữ hoàng' của các loại thảo dược quý. Không chỉ thơm, đẹp mà nó còn có rất nhiều công...
Chăm sóc sức khỏe 11 giờ, 44 phút trước

Khách nước ngoài nói gì khi ăn phở giá 150.000 đồng và 60.000 đồng ở Hà Nội?

Một du khách Malaysia, từng nhiều lần đến Việt Nam tìm hiểu văn hóa và ẩm thực, đã lập kênh cá nhân 'Wander Eats' để...
Địa chỉ ăn ngon 11 giờ, 44 phút trước