Lịch sử sáp nhập và tách tỉnh ở Việt Nam: Có thời điểm cả nước chỉ có 38 tỉnh, thành phố

Bộ Chính trị, Ban Bí thư vừa ban hành Kết luận 126 về một số nội dung liên quan đến việc tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị trong năm 2025.

Theo đó, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội và các cấp ủy, tổ chức Đảng có liên quan nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đồng thời, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật và quy định của Đảng có liên quan, trình Bộ Chính trị báo cáo trong quý III/2025.

Nhìn lại lịch sử sáp nhập tỉnh thành ở Việt Nam (Ảnh minh họa).

Hiện nay, Việt Nam có 63 tỉnh, thành phố, bao gồm 57 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương. Trong lịch sử, Việt Nam đã nhiều lần thực hiện các đợt chia tách, sáp nhập địa phương nhằm điều chỉnh hợp lý đơn vị hành chính, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội theo từng giai đoạn.

Theo thống kê của Bộ Nội vụ, sau khi thống nhất đất nước năm 1975, Việt Nam có 72 đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó miền Bắc có 25 đơn vị và miền Nam có 47 đơn vị.

Đến tháng 12/1975, Quốc hội khóa V đã ra nghị quyết bãi bỏ cấp khu, giải thể khu tự trị, đồng thời thực hiện sáp nhập hàng loạt tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ.

Đầu năm 1976, công tác sáp nhập tiếp tục được triển khai từ Bắc Trung Bộ đến các tỉnh Tây Nguyên và Tây Nam Bộ, giảm số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh xuống còn 38.

Giai đoạn từ năm 1978-2008, Việt Nam tiếp tục có những điều chỉnh quan trọng về địa giới hành chính. Năm 1978, Quốc hội phê chuẩn mở rộng địa giới Hà Nội, đồng thời tách tỉnh Cao Lạng thành hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn, nâng tổng số đơn vị hành chính lên 39. Một năm sau, đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo được thành lập, tương đương cấp tỉnh, đưa tổng số đơn vị hành chính lên 40. Đến năm 1989, hàng loạt tỉnh lớn được tách thành các tỉnh nhỏ hơn, đưa cả nước lên 44 đơn vị hành chính.

Giai đoạn 1991-1997 chứng kiến nhiều đợt điều chỉnh quan trọng. Các tỉnh sáp nhập trước đây tiếp tục được tách lại như Hà Sơn Bình (Hà Tây - Hòa Bình), Hà Nam Ninh (Nam Hà - Ninh Bình), Nghệ Tĩnh (Nghệ An - Hà Tĩnh). Bà Rịa - Vũng Tàu cũng chính thức được thành lập trên cơ sở hợp nhất ba huyện của Đồng Nai với đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo (đặc khu này bị giải thể).

(Ảnh minh họa)

Đến năm 1997, số đơn vị hành chính cấp tỉnh tăng lên 61 do quá trình chia tách tại nhiều địa phương như Bắc Thái (Bắc Kạn - Thái Nguyên), Hà Bắc (Bắc Giang - Bắc Ninh), Nam Hà (Nam Định - Hà Nam), Hải Hưng (Hải Dương - Hưng Yên).

Năm 2004, Việt Nam tiếp tục điều chỉnh địa giới hành chính với việc tách Đắk Lắk thành Đắk Lắk và Đắk Nông, tách Cần Thơ thành Cần Thơ và Hậu Giang, tách Lai Châu thành Lai Châu và Điện Biên, nâng tổng số đơn vị hành chính cấp tỉnh lên 64.

Đến giữa năm 2008, Quốc hội thông qua nghị quyết sáp nhập tỉnh Hà Tây, 4 xã của Hòa Bình và huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) vào TP. Hà Nội, đưa số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là 63 như hiện nay.

Với định hướng của Bộ Chính trị về việc tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy Nhà nước, trong thời gian tới, Việt Nam có thể sẽ thực hiện một đợt điều chỉnh địa giới hành chính mới, hướng đến việc tinh giản bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội.

Tường San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)