Trong số các loại cá chúng ta ăn hàng ngày thì đa số là cá nước ngọt. Trên thực tế, xương cá chỉ tồn tại ở những loài cá nước ngọt tương đối thấp. Xương cá mỏng và nhọn, là tên gọi chung cho xương gian cơ của cá. Mục đích của những chiếc xương cá nhỏ này là để bù đắp cho sự thiếu hụt sức mạnh cơ bắp và cung cấp điểm hỗ trợ, lực cho cơ bắp. Một số loài cá nước ngọt và cá biển đã tiến hóa đến trình độ cao hơn có rất ít xương, và một số có thể nói là gần như không có xương.
Con người bị mắc xương cá khi ăn cá, vậy động vật hoang dã tại sao không mắc phải vấn đề này khi ăn cá? Chúng xử lý xương cá như thế nào, có thủ thuật gì đặc biệt không?
Trong tự nhiên có rất nhiều loài động vật ăn cá, cách ăn cũng khác nhau, khi ăn cá chúng cũng sẽ gặp phải vấn đề xương cá, vậy chúng phải giải quyết như thế nào?
Đối với những động vật có thức ăn chính là cá, chúng sẽ không bị dính gai khi ăn cá như chim cánh cụt, chim cốc, gấu nâu, rái cá và các loài khác. Đối với những động vật có thể ăn cá nhưng không lấy cá làm thức ăn chính như mèo và con người sẽ có nguy cơ bị mắc kẹt khi ăn cá.
Gấu nâu: chủ yếu là nuốt, bổ sung bằng cách cắn
Gấu nâu ở Alaska rất giỏi câu cá và đặc biệt thích ăn thịt cá hồi di cư. Hàng năm, khi cá hồi di cư lên thượng nguồn sông để sinh sản, gấu nâu chờ sẵn dưới sông, giết chết một số lượng lớn cá hồi đi qua để dự trữ năng lượng cho giấc ngủ đông.
Cách gấu nâu ăn cá cũng tương đối đơn giản và thô thiển. Thông thường, cắn vài miếng cá trước, cắn cho vừa miệng rồi nuốt trực tiếp. Bằng cách này, gấu nâu có thể làm giảm khả năng xương cá tiếp xúc với miệng và thực quản, thực quản của động vật ăn thịt nhìn chung tương đối cứng. Khi đến dạ dày, axit dạ dày của gấu nâu có thể trực tiếp làm mềm và tiêu hóa xương cá mà không gây hại gì cho dạ dày. Có thể thấy, phương pháp nuốt và nhai của gấu nâu kết hợp với chức năng dạ dày mạnh mẽ khiến nó dễ dàng ăn cá.
Khi có đủ thức ăn và có quá nhiều cá để ăn, một số loài gấu nâu sẽ chọn lọc và chỉ ăn những phần béo nhất trong bụng cá cũng như da và nội tạng, những phần này hầu như không có xương cá.
Chim: Nuốt cả con cá
Ngoài ra còn có nhiều loài chim trong tự nhiên ăn cá như chim bói cá, diệc, chim cốc, chim cánh cụt,...
Bạn phải biết rằng loài chim không có răng, khi ăn chúng thường dựa vào chiếc mỏ cứng của mình để cắn thức ăn rồi nuốt trực tiếp. Vì vậy, khi chim bắt cá, chúng nuốt trực tiếp cả con cá, giống như sợi mì rồi húp vào. Hơn nữa, đường tiêu hóa của loài chim cũng rất cứng, chúng cũng sẽ nuốt một số viên đá nhỏ và trữ trong dạ dày để nghiền nát thức ăn, ngay cả những viên đá cứng cũng không thể gây hại cho dạ dày của chúng, còn xương cá nhỏ xíu cũng chẳng là gì. Khi cá đến dạ dày, dịch dạ dày có thể tiêu hóa cá từ từ. Khi chim ăn cá, chúng nuốt cả con cá, thịt cá bọc lấy xương cá, trong quá trình nuốt không có vấn đề gì khi xương cá mắc vào cổ họng.
Chim cánh cụt thường ăn những con cá nhỏ hơn, nhưng chim cốc mạnh đến mức chúng có thể nuốt chửng 1 kg cá mỗi lần!
Rái cá: Kẻ ăn chậm
Một số loài gặm nhấm như rái cá ăn cá từ từ và nhai xương, xương cá, vảy cá, thịt cá, nội tạng,… trước khi ăn nên không cần lo lắng về xương cá.
Trên đây đều là những loài động vật có thức ăn chính là cá, những loài động vật này về cơ bản không gặp hiện tượng bị mắc kẹt khi ăn cá.
Chú mèo “mang dụng cụ ăn cá của riêng mình”
Mèo cũng là loài ăn cá rất giỏi nhưng chúng cũng rất sợ xương cá. Suy cho cùng, những con mèo thường đi trên bờ không bị ướt chân và ăn cá đôi khi cũng bị gai đâm nhưng khi mắc phải chúng lại có khả năng hơn con người rất nhiều.
Mèo nhà khi ăn cá thường ăn cá đã nấu chín, sau khi cá chín, thịt cá và xương cá dễ tách rời hơn. Mèo có cấu trúc lưỡi đặc biệt, được bao phủ bởi những ngạnh dày đặc. Khi ăn cá, những “ngạnh” trên lưỡi có thể tách thịt cá ra khỏi xương cá và ăn vào dạ dày nên mèo thường không ăn xương cá. Cho dù thỉnh thoảng có vô tình ăn phải xương cá thì nó vẫn có cách.
Bởi cấu trúc thực quản và hệ tiêu hóa của mèo cũng rất đặc biệt. Ngay cả khi vô tình nuốt phải xương cá, axit trong dạ dày của chúng có thể tiêu hóa nhiều gai nhỏ. Hơn nữa, mèo có thành thực quản tương đối dài và các cơ kiểm soát tình trạng trào ngược, giúp dễ dàng nôn ra những thức ăn khó chịu hoặc dị vật đã nuốt phải. Vì vậy, khi xương cá lọt vào, mèo cảm thấy khó chịu, nó có thể nôn ra ngoài trở lại thông qua cơ nôn ra.
Mèo hoang dã chỉ có thể ăn cá sống, xương và thịt cá sống rất khó bóc ra, mèo thường nhai xương cá rồi nuốt. Mặc dù cách ăn này dễ mắc xương cá hơn, nhưng do cấu tạo cơ thể đặc biệt vừa đề cập nên thực tế không cần quá lo lắng về việc bị xương cá làm tổn thương.
Tuy nhiên, nhìn chung việc ăn cá có kích thước tương đối lớn và ít xương cá không phải là vấn đề lớn đối với mèo. Nhưng nếu là cá nhỏ mà nhiều xương cá thì đôi khi mèo cũng khó cưỡng lại được, với lưỡi và hệ tiêu hóa đặc biệt của chúng, rất khó để cạo hết xương cá mịn hay tự nôn ra ngoài. Xương cá chắc chắn sẽ bị mắc kẹt, tôi nghẹn họng, khó chịu lắm. Vì vậy, để mèo không bị mắc xương cá, bạn hãy cho mèo ăn những loại cá có ít xương hơn.
Lê Dương (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)