Lạm phát là gì? Nguyên nhân gây ra lạm phát

Thuật ngữ hiện đại "lạm phát" có nghĩa là "giá cả tiếp tục tăng". Tuy nhiên, việc tăng lượng phát hành tiền tệ không nhất thiết dẫn đến tăng giá vì nó có thể chưa được đưa vào tiêu dùng hoặc có thể được bù đắp bằng việc sản xuất thêm hàng hóa (dịch vụ) hoặc tiến bộ công nghệ trong một số trường hợp, ví dụ: nếu đồng tiền mới phát hành đang chảy vào Việc mở rộng năng lực sản xuất về phía sản xuất có thể gây ra tình trạng dư cung và giá giảm, tạo ra hiện tượng kinh tế trong đó số lượng phát hành tiền tăng nhưng giá lại giảm, điều này trái ngược với lẽ thường. Ngược lại là giảm phát.

Lạm phát là gì?

Lạm phát là chỉ báo về tốc độ tăng giá. Nó có thể xảy ra ở hầu hết mọi sản phẩm hoặc dịch vụ, bao gồm chi phí dựa trên nhu cầu như nhà ở, thực phẩm, chăm sóc y tế và tiện ích, cũng như chi phí dựa trên mong muốn như mỹ phẩm, ô tô và đồ trang sức. Khi lạm phát trở nên phổ biến trong toàn bộ nền kinh tế, kỳ vọng về lạm phát tiếp theo sẽ trở thành mối quan tâm hàng đầu trong nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Lạm phát cũng có thể được coi là sự mất giá của tiền. Nó có thể là một mối quan tâm vì nó làm cho số tiền tiết kiệm trong hiện tại ít có giá trị hơn trong tương lai. Lạm phát làm xói mòn cả sức mua và giá trị của các khoản đầu tư. Ví dụ, nếu một nhà đầu tư kiếm được 5% từ các khoản đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu, nhưng tỷ lệ lạm phát là 3%, thì nhà đầu tư chỉ kiếm được 2% theo giá trị thực.

Nguyên nhân của lạm phát là gì?

Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây ra lạm phát:

- Lạm phát do chi phí đẩy
- Lạm phát do cầu kéo
- Lạm phát tích hợp
- Thị trường nhà ở
- Chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng
- Sự phá giá tiền tệ

Lạm phát đẩy chi phí

Lạm phát do chi phí đẩy xảy ra khi giá cả tăng do chi phí sản xuất tăng, chẳng hạn như nguyên vật liệu và tiền lương. Nhu cầu về hàng hóa không đổi trong khi nguồn cung hàng hóa giảm do chi phí sản xuất cao hơn. Kết quả là, chi phí sản xuất tăng thêm được chuyển sang người tiêu dùng dưới dạng giá thành phẩm cao hơn.

Một trong những dấu hiệu của lạm phát do chi phí đẩy có thể thấy ở giá hàng hóa tăng như dầu và kim loại vì chúng là đầu vào sản xuất chính. Ví dụ, nếu giá đồng tăng, các công ty sử dụng đồng để sản xuất sản phẩm của họ có thể tăng giá hàng hóa của họ. Nếu nhu cầu về sản phẩm không phụ thuộc vào nhu cầu về đồng, doanh nghiệp sẽ chuyển chi phí nguyên liệu thô cao hơn cho người tiêu dùng. Kết quả là giá cả cao hơn cho người tiêu dùng mà không có bất kỳ thay đổi nào về nhu cầu đối với các sản phẩm được tiêu thụ.

Tiền lương cũng ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và thường là khoản chi lớn nhất đối với doanh nghiệp. Khi nền kinh tế hoạt động tốt và tỷ lệ thất nghiệp thấp, tình trạng thiếu hụt lao động hoặc công nhân có thể xảy ra. Đổi lại, các công ty tăng lương để thu hút các ứng viên đủ tiêu chuẩn, khiến chi phí sản xuất của công ty tăng lên. Nếu công ty tăng giá do tiền lương của nhân viên tăng, lạm phát chi phí cộng lãi sẽ xảy ra.

Thảm họa thiên nhiên cũng có thể đẩy giá lên cao. Ví dụ, nếu một cơn bão phá hủy một vụ mùa như ngô, giá có thể tăng trên toàn nền kinh tế vì ngô được sử dụng trong nhiều sản phẩm.

Lạm phát do cầu kéo

Lạm phát do cầu kéo có thể do nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ đối với một sản phẩm hoặc dịch vụ. Khi có sự gia tăng đột biến về nhu cầu đối với nhiều loại hàng hóa trên toàn nền kinh tế, giá của chúng có xu hướng tăng. Mặc dù điều này thường không phải là mối quan tâm đối với sự mất cân bằng cung cầu trong ngắn hạn, nhưng nhu cầu liên tục có thể tác động đến nền kinh tế và làm tăng chi phí cho các hàng hóa khác; kết quả là lạm phát do cầu kéo.

Niềm tin của người tiêu dùng có xu hướng cao khi tỷ lệ thất nghiệp thấp và tiền lương tăng—dẫn đến chi tiêu nhiều hơn. Sự mở rộng kinh tế có tác động trực tiếp đến mức chi tiêu của người tiêu dùng trong nền kinh tế, có thể dẫn đến nhu cầu cao đối với các sản phẩm và dịch vụ.

Khi nhu cầu về một hàng hóa hoặc dịch vụ cụ thể tăng lên, nguồn cung có sẵn sẽ giảm. Khi có ít mặt hàng hơn, người tiêu dùng sẵn sàng trả nhiều tiền hơn để có được mặt hàng đó—như được nêu trong nguyên tắc kinh tế về cung và cầu . Kết quả là giá cao hơn do lạm phát cầu kéo.

Các công ty cũng đóng vai trò trong lạm phát, đặc biệt là nếu họ sản xuất các sản phẩm phổ biến. Một công ty có thể tăng giá chỉ vì người tiêu dùng sẵn sàng trả số tiền tăng thêm. Các tập đoàn cũng tự do tăng giá khi mặt hàng được bán là thứ mà người tiêu dùng cần cho cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như dầu và khí đốt. Tuy nhiên, chính nhu cầu từ người tiêu dùng cung cấp cho các tập đoàn đòn bẩy để tăng giá.

Lạm phát tích hợp và tiền lương tăng

Lạm phát tích hợp xảy ra khi đủ số người kỳ vọng lạm phát sẽ tiếp tục trong tương lai. Khi giá hàng hóa và dịch vụ tăng, mọi người có thể tin vào sự gia tăng liên tục trong tương lai với tốc độ tương tự. Do những kỳ vọng chung này, người lao động có thể bắt đầu yêu cầu mức lương cao hơn để dự đoán giá cả tăng và duy trì mức sống của họ. Mức lương tăng sẽ dẫn đến chi phí cao hơn cho các doanh nghiệp, có thể chuyển những chi phí đó cho người tiêu dùng. Mức lương cao hơn cũng làm tăng thu nhập khả dụng của người tiêu dùng , làm tăng nhu cầu về hàng hóa có thể đẩy giá lên cao hơn nữa. Sau đó, vòng xoáy giá-lương có thể được thiết lập khi một yếu tố tác động trở lại yếu tố kia và ngược lại.

Thị trường nhà ở

Ví dụ, thị trường nhà ở đã chứng kiến ​​những thăng trầm trong nhiều năm. Nếu nhu cầu về nhà ở tăng cao vì nền kinh tế đang trong giai đoạn mở rộng, giá nhà sẽ tăng. Nhu cầu cũng tác động đến các sản phẩm và dịch vụ phụ trợ hỗ trợ ngành nhà ở. Các sản phẩm xây dựng như gỗ xẻ và thép, cũng như đinh và đinh tán dùng trong nhà, đều có thể chứng kiến ​​nhu cầu tăng do nhu cầu về nhà ở cao hơn.

Chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng

Chính sách tài khóa mở rộng của chính phủ có thể làm tăng lượng thu nhập tùy ý cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Nếu chính phủ cắt giảm thuế, doanh nghiệp có thể chi tiêu vào cải thiện vốn, trả lương cho nhân viên hoặc tuyển dụng mới. Người tiêu dùng cũng có thể mua nhiều hàng hóa hơn. Chính phủ cũng có thể kích thích nền kinh tế bằng cách tăng chi tiêu cho các dự án cơ sở hạ tầng. Kết quả có thể là nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ tăng lên, dẫn đến giá cả tăng.
Cũng giống như chính sách tài khóa mở rộng có thể thúc đẩy lạm phát, chính sách tiền tệ nới lỏng cũng có thể làm như vậy . Chính sách tiền tệ mở rộng của các ngân hàng trung ương có thể hạ lãi suất. Các ngân hàng trung ương như Cục Dự trữ Liên bang có thể hạ chi phí cho các ngân hàng vay, cho phép các ngân hàng cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng vay nhiều tiền hơn. Sự gia tăng tiền có sẵn trong toàn bộ nền kinh tế dẫn đến chi tiêu nhiều hơn và nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ.

Sự phá giá tiền tệ

Những người theo chủ nghĩa tiền tệ hiểu rằng lạm phát là do quá nhiều đô la theo đuổi quá ít hàng hóa. Nói cách khác, nguồn cung tiền đã tăng quá lớn. Theo lý thuyết này, giá trị của tiền chịu sự chi phối của quy luật cung cầu, giống như bất kỳ hàng hóa nào khác trên thị trường. Khi nguồn cung tăng, giá trị sẽ giảm. Nếu giá trị của tiền giảm, sức mua của nó sẽ giảm và mọi thứ trở nên tương đối đắt đỏ hơn.

Lý thuyết về số lượng tiền tệ (QTM) này có thể được tóm tắt trong phương trình trao đổi, trong đó nêu rằng nguồn cung tiền, nhân với tỷ lệ chi tiêu tiền mỗi năm (tốc độ lưu thông tiền tệ ), bằng chi tiêu danh nghĩa trong nền kinh tế: MV = PQ . Do đó, P (giá cả) có thể tăng khi nguồn cung tiền tệ tăng và/hoặc tốc độ lưu thông tiền tệ tăng (với số lượng hàng hóa không đổi trong nền kinh tế).

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)