Khi phê bình con, hãy tránh nói 4 điều và nói thêm 5 câu này, con sẽ sẵn lòng sửa lỗi và cảm ơn bạn!

Mẹ của Tiểu Minh nhà bên cạnh lại bắt đầu quát tháo, đôi khi tôi cũng thấy lạ, sao ngày nào Tiểu Minh cũng có thể làm mẹ cậu ấy bực bội thế nhỉ. Hôm nay, vụ việc còn khá căng thẳng, Tiểu Minh đóng sầm cửa, nhưng cũng không ngăn được mẹ cậu tiếp tục trách móc ngay trước nhà.

Hai mẹ con này đúng là ba ngày một cuộc cãi vã nhỏ, năm ngày một cuộc cãi vã lớn. Có lần gặp mẹ Tiểu Minh, bà ấy phàn nàn: "Tôi phê bình nó cũng là vì muốn tốt cho nó, sao nó dám hét lại với tôi?".

Thực ra, khi nghe những đánh giá tiêu cực từ cha mẹ, trẻ sẽ ngay lập tức rơi vào cơn bão cảm xúc tiêu cực, chúng sẽ lập tức cầm vũ khí để tự vệ và phản kích và hoàn toàn không nghe thấy những lý lẽ bạn nói.

Thực tế cho thấy, con bạn mãi không chịu sửa đổi là vì bạn đã dùng sai ngôn từ khi phê bình.

Theo các nhà tâm lý học, khi dạy con bạn không nên sử dụng những lời lẽ làm tổn thương

4 câu nên tránh

"Sao con lúc nào cũng ngốc thế!"

Đây là việc gán nhãn tiêu cực cho trẻ, trực tiếp tấn công vào bản thân trẻ, phủ nhận toàn bộ con người trẻ. Giáo sư tâm lý học Carol Dweck phát hiện ra rằng, những đứa trẻ thường xuyên bị cha mẹ gán nhãn tiêu cực kiểu này, lòng tự trọng và sự tự tin sẽ bị tổn thương nghiêm trọng, sinh ra cảm giác bất lực mãnh liệt. Trẻ sẽ nghĩ rằng mình làm thế nào cũng sai, bản thân vốn đã ngốc nghếch, kém cỏi, làm gì cũng không xong, vậy thì còn cần phải nỗ lực làm gì nữa.

"Nhìn con nhà người ta kia kìa, giỏi hơn con nhiều!"

Mặc dù ngày càng có nhiều phụ huynh chú trọng đến giáo dục gia đình, nhưng vẫn có đến 43,9% cha mẹ sử dụng phương pháp so sánh, đả kích để thúc con học tập theo người giỏi. Nhưng có thể bạn không biết, sự so sánh này chỉ khiến trẻ cảm thấy bị phủ nhận, bị sỉ nhục, và cảm giác an toàn biến mất. Trẻ sẽ ngày càng trở nên chống đối. Thậm chí ở trường, trẻ có thể đi bắt nạt đứa trẻ ngoan mà cha mẹ hay nhắc đến.

"Mẹ không quản con nữa, con muốn thế nào thì tùy!"

Đây là dùng sự "từ bỏ" để đe dọa trẻ, là một kiểu bạo lực tình cảm, cũng là bạo lực ngôn từ. Trẻ sẽ ngay lập tức cảm thấy toàn thân căng thẳng, như thể bị bỏ rơi trên hoang đảo. Trẻ có thể sẽ nhượng bộ, nhưng "để không bị bỏ rơi, nên mọi việc đều nghe theo mẹ" điều này không có lợi cho việc trẻ thực sự tiến bộ. Trẻ cũng có thể sẽ một mặt nghe lời, một mặt làm trái, mọi việc đều xem sắc mặt của cha mẹ để hành xử.

"Mẹ nói không được là không được!"

Dùng quyền uy của cha mẹ để áp chế con cái, chiêu này chỉ có tác dụng đến khi trẻ 10 tuổi, sau đó khi con cao gần bằng bạn, chúng sẽ dám chống lại bạn. Giáo dục bằng áp chế không thể giúp trẻ nhận thức được tính nghiêm trọng của lỗi lầm, trẻ chỉ sẽ dệt nên nhiều lời nói dối hơn để che giấu sai lầm.

5 câu nên nói

"Lần này làm chưa tốt cũng không sao, con thấy tại sao lại mắc lỗi nhỉ?"

Biến thất bại, sai lầm thành cơ hội để trẻ trưởng thành, khuyến khích trẻ phân tích nguyên nhân lỗi lầm, học hỏi từ sai lầm, có thể nâng cao khả năng chống chọi với thất bại của trẻ.

"Dù có sai lầm, nhưng không sao cả, chúng ta hãy cùng nhau giải quyết!"

Cho trẻ cảm giác an toàn đầy đủ. Để trẻ biết rằng mắc lỗi không đáng sợ, cha mẹ sẽ cùng con đối mặt.

"Mẹ biết con không cố ý, vậy lần sau gặp tình huống như vậy, con sẽ làm thế nào?"

Đầu tiên đồng cảm với trẻ, sau đó hướng dẫn trẻ suy nghĩ cách cải thiện. Điều này có thể khiến trẻ sẵn sàng hành động hơn, nỗ lực sửa chữa sai lầm.

"Con có hơi thất vọng phải không, có cần mẹ giúp gì không?"

Dùng sự quan sát thay cho việc chỉ trích, trách móc, trẻ sẽ cảm thấy bản thân được thấu hiểu, năng lượng tinh thần được lấp đầy.

"Mẹ tin con có thể làm tốt hơn!"

Thể hiện sự tin tưởng và kỳ vọng vào trẻ, nhưng lại không tạo cho trẻ áp lực quá lớn. Sự tin tưởng của cha mẹ thường có thể cho trẻ nhiều động lực hơn để thách thức chính mình, đạt được tiến bộ.

Tại sao những câu nói này lại hiệu quả hơn?

Bởi vì khi bị phê bình, não bộ của trẻ sẽ rơi vào trạng thái phòng thủ, khả năng học hỏi và suy ngẫm theo đó mà đóng lại. Chúng ta phải dùng ngôn từ của mình để trẻ cảm nhận được sự thấu hiểu, ủng hộ, lúc này não bộ mới dễ dàng tiếp nhận thông tin mới và tiến hành tư duy tổng hợp.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)