Danh mục

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, chiều dài gần 90km, huy động hơn 90.000 dân binh làm việc trong suốt 5 năm

Thứ hai, 05/08/2024 09:23

Là một trong những công trình thủy lợi lớn nhất thời phong kiến, kênh không chỉ là tuyến giao thông huyết mạch mà còn là một kỳ quan, ghi dấu ấn đậm nét về tài năng và sự cần cù của người Việt xưa.

Vắt ngang qua địa phận tỉnh An Giang và Kiên Giang, kênh Vĩnh Tế như một dải lụa xanh mềm mại, trải dài một vùng thuộc Đồng bằng sông Cửu Long. Là một trong những công trình thủy lợi lớn nhất thời phong kiến, kênh không chỉ là tuyến giao thông huyết mạch mà còn là một kỳ quan, ghi dấu ấn đậm nét về tài năng và sự cần cù của người Việt xưa.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế (chấm đỏ) chạy dọc biên giới Tây Nam qua địa bàn An Giang và Kiên Giang. Ảnh: Google maps

Kênh đào Vĩnh Tế chạy song song với đường biên giới Việt Nam - Campuchia, bắt đầu từ bờ Tây sông Châu Đốc thẳng nối giáp với sông Giang Thành, thuộc TP. Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang ngày nay.

Theo sử sách triều Nguyễn, vào năm 1816, khi thành Châu Đốc đắp xong, vua Gia Long xem địa đồ miền đất này liền truyền: “Xứ này nếu mở đường thủy thông với Hà Tiên thì hai đàng nông thương đều lợi. Trong tương lai, dân đến ở làng đông, đất mở càng rộng, sẽ thành một trấn to vậy”. Nhưng nhà vua chưa ra lệnh cho đào ngay vì ngại đây là vùng đất mới mở, nhân dân còn cơ cực, lòng dân sẽ không yên.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Hoàng hôn trên kênh Vĩnh Tế. Ảnh: Báo CAND

Năm 1819, vua Gia Long ra lệnh đào kênh và kéo dài đến năm 1824 thì hoàn thành. Ước tính trong 5 năm, các quan phụ trách đã phải huy động đến hơn 90.000 dân binh; tổng số ngày công là 3.463.500 và khối lượng đất đào là 2.845.035m3.

Trong sách "Thoại Ngọc Hầu và những cuộc khai phá miền Hậu Giang", quan trấn thủ trấn Vĩnh Thanh, Nguyễn Văn Thoại (tức Thoại Ngọc Hầu) là người trực tiếp chỉ huy việc đào kênh Vĩnh Tế.

Sau này, khi kênh hoàn thành, vua Minh Mạng rất mãn nguyện, liền ban thưởng, cho dựng bia ở núi Sam (Châu Đốc) ghi nhớ thành quả đào kênh. Để ghi nhận công lao của quan Thoại Ngọc Hầu, tên phu nhân của ông là bà Châu Thị Vĩnh Tế được vua đặt làm tên kênh.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Lăng Thoại Ngọc Hầu bên triền Núi Sam (Châu Đốc, An Giang). Ảnh: Báo CAND

Sử sách ghi lại, để làm cho con kênh được thẳng, người xưa đợi lúc ban đêm, rẽ sậy rạch hoang, đốt đuốc trên đầu những cây sào rồi nhắm theo đường thẳng mà cắm. Muốn điều khiển những cây "sào lửa" ấy cho thật ngay hàng, nhóm thợ cầm một cây rọi to, đứng trên cao phất qua phất lại ra hiệu cho người cầm sào tìm đúng vị trí...

Chuyển đổi theo hệ đo lường ngày nay, kênh Vĩnh Tế có chiều dài là 87km, độ rộng trung bình 30m, độ sâu trung bình khoảng 2,55m. Tuy nhiên, trừ những đoạn sông rạch sẵn có thì phần phải đào mới chỉ là 37km.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế là con kênh đào lớn nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Ảnh: Sưu tầm

Nói về lợi ích của con kênh này, sách Đại Nam nhất thống chí có đoạn viết: “Từ ấy, đường sông lưu thông, từ kế hoạch trong nước, phòng giữ ngoài biên cho tới nhân dân buôn bán đều được tiện lợi vô cùng”.

Năm 1836 (Minh Mạng thứ 17), cho chạm hình tượng kênh Vĩnh Tế vào Cao đỉnh, là một đỉnh đồng lớn nhất trong Cửu đỉnh, thờ vua Gia Long đặt trước sân Thế miếu (Đại nội Huế).

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Một đoạn sông Vĩnh Tế nhìn từ trên cao. Ảnh: Báo An Giang

Suốt hai thế kỷ qua, kênh Vĩnh Tế dẫn nước từ sông Châu Đốc, chạy dọc miền biên viễn Tây Nam, thông qua các kênh đào đan xen tống phèn ra biển, cung cấp nước ngọt, phù sa cho ruộng đồng. Ngay đầu kênh Vĩnh Tế, nơi hợp lưu với sông Châu Đốc là trung tâm TP. Châu Đốc (An Giang), đô thị vùng biên sầm uất và đông khách du lịch bậc nhất miền Tây.

Từ Châu Đốc xuôi dòng Vĩnh Tế xuống hạ lưu sông Giang Thành (Kiên Giang), một bên là biên giới Việt Nam - Campuchia, một bên là Quốc lộ N1 lúc nào cũng tấp nập xe cộ qua lại, dưới kênh ghe thương hồ chở lúa, nông sản cũng qua lại dập dìu quanh năm.

Bởi thế mà ca dao có câu:

Kinh Vĩnh Tế, biển Hà Tiên,

Ghe thuyền xuôi ngược bán buôn dập dìu.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế đoạn giao với kênh Võ Văn Kiệt. Ảnh: Đình Tuyển/Báo Thanh Niên

Từ “kênh mẹ” Vĩnh Tế, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã quyết định đào kênh T5 (kênh Võ Văn Kiệt) đưa nước ngọt xuyên qua vùng Tứ giác Long Xuyên ra tới Biển Tây, góp phần quan trọng đưa sản lượng lúa của An Giang đứng top đầu của cả nước.

Hoàng Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/kenh-dao-lon-n.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/kenh-dao-lon-nhat-lich-su-phong-kien-viet-nam-chieu-dai-gan-90km-huy-dong-hon-90000-dan-binh-lam-viec-trong-suot-5-nam-vz100321.html

Tin được quan tâm

Trường hợp duy nhất được cấp thẻ Căn cước mới vô thời hạn, đó là ai?

Theo quy định mới, sang năm 2026 có một đối tượng sẽ được cấp căn cước công dân gắn chip vô thời hạn và chỉ...
Kiến thức 3 ngày, 3 giờ trước

Chính thức áp dụng bảng giá đất mới từ tháng 1/2026, người nào thuộc 3 nhóm này sẽ bị mất nhiều tiền hơn

Từ ngày 1/1/2026, bảng giá đất mới sẽ bắt đầu có hiệu lực với mức giá tiệm cận giá thị trường. Đây là thay đổi...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Từ nay, đi xe đạp thiếu bộ phận này chủ xe sẽ bị phạt lên đến 400.000 đồng

Ngày 26/12/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông...
Kiến thức 3 ngày, 3 giờ trước

Quy định mới nhất: Người trên 60 tuổi không có lương hưu sẽ hưởng thêm 1 chính sách đặc biệt từ Nhà nước

Hiện nay, còn nhiều người lao động 60 tuổi chưa đáp ứng điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và chưa đủ...
Kiến thức 2 ngày, 16 giờ trước

Sao Việt 30/8: Hoa hậu Đỗ Thị Hà sắp cưới chồng thiếu gia?; Minh Tú hé lộ tình trạng hiện tại sau chấn thương đứt dây chằng gối

Tin sao Việt 30/8/2025: Hoa hậu Đỗ Thị Hà tung loạt bằng chứng báo hiệu ngày lên xe hoa cùng chồng thiếu gia sắp cận...
Chuyện làng sao 3 ngày, 1 giờ trước

5 loài hoa muỗi ghét nhất, trồng 1 chậu trong nhà, muỗi sẽ không dám bén mảng đến

Mùa hè không chỉ nóng nực mà còn đầy rẫy muỗi và ruồi nhặng phiền phức. Chỉ cần một vài con muỗi cũng có thể...
Đời sống số 3 ngày, 3 giờ trước

Tin cùng mục

Tiền dưỡng sức sau sinh 2025: Điều kiện hưởng như nào? Mức hưởng bao nhiêu? Sau bao lâu được nhận?

Bên cạnh chế độ nghỉ thai sản, lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) còn được hưởng một khoản trợ cấp khi...
Tin trong ngày 2 phút trước

BHXH 2025: Mức đóng BHYT hộ gia đình thay đổi từ 1/7, người thứ 5 trở đi có được miễn phí?

Có nhiều thông tin cho rằng khi tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình, từ thành viên thứ 5 trở đi sẽ...
Tin trong ngày 3 phút trước

Tích góp vàng 5 năm chốt lời khi giá đạt đỉnh 120 triệu đồng/lượng, người đàn ông thừa nhận: 'Tôi lãi gấp đôi nhưng lòng buồn rười rượi'

Mỗi lần nghe ai nhắc đến hai chữ "giá vàng", tôi đều tìm cách lánh đi cho xa hoặc lái câu chuyện sang đề tài...
Tin trong ngày 5 phút trước

10 việc người EQ thấp thường làm ở chốn công sở khiến người khác bực dọc, người EQ cao luôn né tránh

Nhiều chuyên gia hiện nay tin rằng, EQ thực sự có thể quan trọng hơn IQ trong việc quyết định thành công trong cuộc sống...
Tin trong ngày 5 phút trước

Bán nhà phố với giá hơn 5 tỷ đồng, người đàn ông tiếc nuối: 'Bao năm cố gắng hoá thành công cốc'

Sau thời gian ngắn sống ở quê, anh Tạ đành quay trở lại thành phố nhưng điều khiến anh tiếc nuối nhất là giá nhà...
Kiến thức 31 phút trước

Người vợ có chứng minh đi xe của chồng vẫn bị phạt nặng nếu không mang theo thứ này, mọi người hết sức lưu ý

Theo luật mới, dù có chứng minh được đang đi xe của chồng hay người thân thì người điều khiển phương tiện khi tham gia...
Tin trong ngày 44 phút trước

Tin mới cập nhật

Loài cây cảnh trường thọ giới nhà giàu ưa chuộng: sống tới 200 năm, vẫn nở hoa sau khi chủ mất

Dưới đây là 6 loại cây cảnh trường thọ được giới sành cây và nhiều gia đình giàu có ưa chuộng, không chỉ vì giá...
Phong thủy 32 phút trước

'Mẹ ơi, sao mẹ đi vệ sinh lại chảy máu?', câu trả lời này không hề gây xấu hổ cho người lớn và trẻ em cũng có thể hiểu được

“Mẹ ơi, sao mẹ đi vệ sinh lại chảy máu?” - câu hỏi tưởng chừng ngây ngô nhưng lại khiến không ít bà mẹ bối...
Chăm con 43 phút trước

Vật dụng quen thuộc trong bếp có thể chứa chất độc gấp 68 lần asen: Nhà nào cũng dùng mỗi ngày mà không hề hay biết!

Nhiều người không biết rằng, chiếc thớt trong căn bếp tưởng chừng vô hại nhưng có thể trở thành nguồn lây nhiễm vi khuẩn và...
Kiến thức 47 phút trước

Các điểm bắn pháo hoa ở TPHCM và các tỉnh, thành phía Nam mừng lễ Quốc khánh 2/9

Nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh 2/9, TP.HCM cùng các tỉnh phía Nam như Đồng Nai, Tây Ninh đã công bố kế hoạch tổ chức...
Tin trong ngày 53 phút trước

Mẹ dự định đặt tên cho con là Nguyễn Thù Hận, nhân viên tư pháp sửa thành tên cực hay, đứa trẻ giờ rất thành công

Tên gọi gắn bó với một đứa trẻ suốt đời, ảnh hưởng không nhỏ đến sự trưởng thành và tương lai của trẻ. Vì vậy,...
Tin trong ngày 57 phút trước

Cấp THCS công lập đang thừa giáo viên dạy những môn học nào?

Nhiều địa phương thường lên kế hoạch tuyển dụng giáo viên trước thềm năm học mới để đảm bảo nhân sự giảng dạy, song tình...
Tin trong ngày 1 giờ, 1 phút trước

Mức tiền thưởng đối với phụ nữ sinh đủ 02 con trước 35 tuổi tại một số tỉnh thành như nào?

Nhiều tỉnh thành trên cả nước đã bắt đầu triển khai chính sách khen thưởng cụ thể nhằm khuyến khích sinh sản. Theo đó, chính...
Tin trong ngày 1 giờ, 4 phút trước

'Điểm nóng' mới của thị trường bất động sản phía Bắc sau sáp nhập đã lộ diện

Sau khi sáp nhập với Hải Dương, thành phố cảng Hải Phòng đang vươn lên mạnh mẽ, hội tụ nhiều lợi thế chiến lược để...
Kiến thức 1 giờ, 6 phút trước

Sao Việt 2/9: Vợ chồng nghệ sĩ Lan Hương - Đỗ Kỷ cực tình trước khi tham gia diễu binh; Hoàng Thùy Linh và Đen Vâu như chụp 'hình cưới'

Tin sao Việt 2/9/2025: NSND Lan Hương cho biết bản thân bị đau ở đầu gối nhưng vẫn muốn tham gia đầy đủ các hoạt...
Chuyện làng sao 1 giờ, 11 phút trước

Phạm Quỳnh Anh bức xúc khi 2 cô con gái liên tục bị soi mói, lợi dụng để câu view: 'Các con có làm gì nên tội?'

Bị đem con ra làm đề tài bàn tán, Phạm Quỳnh Anh không kìm được bức xúc lên tiếng.
Chuyện làng sao 1 giờ, 16 phút trước