Danh mục

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, chiều dài gần 90km, huy động hơn 90.000 dân binh làm việc trong suốt 5 năm

Thứ hai, 05/08/2024 09:23

Là một trong những công trình thủy lợi lớn nhất thời phong kiến, kênh không chỉ là tuyến giao thông huyết mạch mà còn là một kỳ quan, ghi dấu ấn đậm nét về tài năng và sự cần cù của người Việt xưa.

Vắt ngang qua địa phận tỉnh An Giang và Kiên Giang, kênh Vĩnh Tế như một dải lụa xanh mềm mại, trải dài một vùng thuộc Đồng bằng sông Cửu Long. Là một trong những công trình thủy lợi lớn nhất thời phong kiến, kênh không chỉ là tuyến giao thông huyết mạch mà còn là một kỳ quan, ghi dấu ấn đậm nét về tài năng và sự cần cù của người Việt xưa.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế (chấm đỏ) chạy dọc biên giới Tây Nam qua địa bàn An Giang và Kiên Giang. Ảnh: Google maps

Kênh đào Vĩnh Tế chạy song song với đường biên giới Việt Nam - Campuchia, bắt đầu từ bờ Tây sông Châu Đốc thẳng nối giáp với sông Giang Thành, thuộc TP. Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang ngày nay.

Theo sử sách triều Nguyễn, vào năm 1816, khi thành Châu Đốc đắp xong, vua Gia Long xem địa đồ miền đất này liền truyền: “Xứ này nếu mở đường thủy thông với Hà Tiên thì hai đàng nông thương đều lợi. Trong tương lai, dân đến ở làng đông, đất mở càng rộng, sẽ thành một trấn to vậy”. Nhưng nhà vua chưa ra lệnh cho đào ngay vì ngại đây là vùng đất mới mở, nhân dân còn cơ cực, lòng dân sẽ không yên.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Hoàng hôn trên kênh Vĩnh Tế. Ảnh: Báo CAND

Năm 1819, vua Gia Long ra lệnh đào kênh và kéo dài đến năm 1824 thì hoàn thành. Ước tính trong 5 năm, các quan phụ trách đã phải huy động đến hơn 90.000 dân binh; tổng số ngày công là 3.463.500 và khối lượng đất đào là 2.845.035m3.

Trong sách "Thoại Ngọc Hầu và những cuộc khai phá miền Hậu Giang", quan trấn thủ trấn Vĩnh Thanh, Nguyễn Văn Thoại (tức Thoại Ngọc Hầu) là người trực tiếp chỉ huy việc đào kênh Vĩnh Tế.

Sau này, khi kênh hoàn thành, vua Minh Mạng rất mãn nguyện, liền ban thưởng, cho dựng bia ở núi Sam (Châu Đốc) ghi nhớ thành quả đào kênh. Để ghi nhận công lao của quan Thoại Ngọc Hầu, tên phu nhân của ông là bà Châu Thị Vĩnh Tế được vua đặt làm tên kênh.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Ads

Lăng Thoại Ngọc Hầu bên triền Núi Sam (Châu Đốc, An Giang). Ảnh: Báo CAND

Sử sách ghi lại, để làm cho con kênh được thẳng, người xưa đợi lúc ban đêm, rẽ sậy rạch hoang, đốt đuốc trên đầu những cây sào rồi nhắm theo đường thẳng mà cắm. Muốn điều khiển những cây "sào lửa" ấy cho thật ngay hàng, nhóm thợ cầm một cây rọi to, đứng trên cao phất qua phất lại ra hiệu cho người cầm sào tìm đúng vị trí...

Chuyển đổi theo hệ đo lường ngày nay, kênh Vĩnh Tế có chiều dài là 87km, độ rộng trung bình 30m, độ sâu trung bình khoảng 2,55m. Tuy nhiên, trừ những đoạn sông rạch sẵn có thì phần phải đào mới chỉ là 37km.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế là con kênh đào lớn nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Ảnh: Sưu tầm

Nói về lợi ích của con kênh này, sách Đại Nam nhất thống chí có đoạn viết: “Từ ấy, đường sông lưu thông, từ kế hoạch trong nước, phòng giữ ngoài biên cho tới nhân dân buôn bán đều được tiện lợi vô cùng”.

Năm 1836 (Minh Mạng thứ 17), cho chạm hình tượng kênh Vĩnh Tế vào Cao đỉnh, là một đỉnh đồng lớn nhất trong Cửu đỉnh, thờ vua Gia Long đặt trước sân Thế miếu (Đại nội Huế).

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Một đoạn sông Vĩnh Tế nhìn từ trên cao. Ảnh: Báo An Giang

Suốt hai thế kỷ qua, kênh Vĩnh Tế dẫn nước từ sông Châu Đốc, chạy dọc miền biên viễn Tây Nam, thông qua các kênh đào đan xen tống phèn ra biển, cung cấp nước ngọt, phù sa cho ruộng đồng. Ngay đầu kênh Vĩnh Tế, nơi hợp lưu với sông Châu Đốc là trung tâm TP. Châu Đốc (An Giang), đô thị vùng biên sầm uất và đông khách du lịch bậc nhất miền Tây.

Từ Châu Đốc xuôi dòng Vĩnh Tế xuống hạ lưu sông Giang Thành (Kiên Giang), một bên là biên giới Việt Nam - Campuchia, một bên là Quốc lộ N1 lúc nào cũng tấp nập xe cộ qua lại, dưới kênh ghe thương hồ chở lúa, nông sản cũng qua lại dập dìu quanh năm.

Bởi thế mà ca dao có câu:

Kinh Vĩnh Tế, biển Hà Tiên,

Ghe thuyền xuôi ngược bán buôn dập dìu.

Kênh đào lớn nhất lịch sử phong kiến Việt Nam, Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế đoạn giao với kênh Võ Văn Kiệt. Ảnh: Đình Tuyển/Báo Thanh Niên

Từ “kênh mẹ” Vĩnh Tế, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã quyết định đào kênh T5 (kênh Võ Văn Kiệt) đưa nước ngọt xuyên qua vùng Tứ giác Long Xuyên ra tới Biển Tây, góp phần quan trọng đưa sản lượng lúa của An Giang đứng top đầu của cả nước.

Hoàng Mai (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/kenh-dao-lon-n.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/kenh-dao-lon-nhat-lich-su-phong-kien-viet-nam-chieu-dai-gan-90km-huy-dong-hon-90000-dan-binh-lam-viec-trong-suot-5-nam-vz100321.html

Tin được quan tâm

Kể từ bây giờ, người dân không cần trực tiếp đến cơ quan Công an để đổi thẻ CCCD, đúng không?

Người dân cần đổi thẻ căn cước công dân có thể không cần đến trực tiếp cơ quan công an nếu không phải thu nhận...
Dòng sự kiện 3 ngày, 3 giờ trước

Tin vui: Từ năm 2026, Quốc hội đồng ý nghỉ hưu trước tuổi không bị giảm tiền hưởng lương hưu đối với giáo viên mầm non có nguyện vọng trong trường hợp đã đóng BHXH bao nhiêu năm trở lên?

Cụ thể từ ngày 1/1/2026, giáo viên mầm non nếu có nguyện vọng thì có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tuổi nghỉ hưu...
Tin trong ngày 3 ngày, 21 giờ trước

Kể từ nay đến 31/12/2025: Người đủ 30 năm tuổi Đảng sẽ được nhận mức tiền thưởng là bao nhiêu?

Tiền thưởng huy hiệu Đảng năm 2025 dự kiến được tính theo mức lương cơ sở quy định tại Nghị định 73/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 2 ngày, 18 giờ trước

Từ nay, công chức vi phạm các hành vi này sẽ bị buộc thôi việc theo quy định mới

Bắt đầu từ 1/7/2025, công chức vi phạm các hành vi nghiêm trọng như dùng bằng giả, tái phạm, gây hậu quả nặng sẽ bị...
Tin trong ngày 2 ngày, 4 giờ trước

Người cao tuổi sẽ không được nhận trợ cấp hưu trí xã hội 700.000 đồng/tháng nếu không đáp ứng được các điều kiện nào tại Nghị quyết 65?

Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng 700.000 đồng/tháng theo Nghị quyết 65/2025/NQ-HĐND cao hơn 200.000 đồng (tức 40%) so với mức của...
Kiến thức 2 ngày, 19 giờ trước

Từ tháng 7/2025: Vợ chồng đi xe của nhau sẽ bị CSGT xử phạt và tịch thu phương tiện, đúng không?

Theo quy định, những trường hợp này đi xe không chính chủ sẽ không bị CSGT xử phạt.
Kiến thức 3 ngày, 1 giờ trước

Tin cùng mục

Phát hiện “kho báu sống” dưới khe đá Núi Bà Đen, trên thế giới chưa từng biết đến

Lộ diện “kho báu sống” thế giới chưa từng biết đến ngay dưới những khe đá của “nóc nhà Nam Bộ”, mang ý nghĩa khoa...
Kiến thức 18 phút trước

Ô tô ngập nước, bị cây đè do mưa bão sẽ được bảo hiểm bồi thường thế nào?

Vào mùa mưa bão, nhiều con đường, tuyến phố bị ngập sâu, nhiều ô tô bị ngập nước, cây xanh gãy đổ đè trúng. Vậy,...
Kiến thức 18 phút trước

Quy định mới về biển số ô tô từ 2025: Những thay đổi quan trọng chủ xe cần biết

Từ năm 2025, Thông tư 79/2024 do Bộ Công an ban hành chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng về...
Tin trong ngày 19 phút trước

Tin vui: Cán bộ, công chức, viên chức tại TP.HCM được hỗ trợ tiền thuê nhà tới 10,4 triệu đồng/tháng

HĐND TP.HCM vừa ban hành Nghị quyết số 24/2025/NQ-HĐND quy định về chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà ở cho cán bộ, công chức,...
Tin trong ngày 19 phút trước

Sắp đi vào hoạt động bến xe khách thứ 7 tại Hà Nội với quy mô gần 30.000m2, tổng vốn khoảng 118 tỷ đồng, hiện đại nhất cả nước

Bến xe liên tỉnh thứ 7 của Thủ đô được kỳ vọng góp phần giảm tải cho các bến hiện hữu, đồng thời nâng cao...
Tin trong ngày 58 phút trước

Từ nay, tiền xăng và tiền điện thoại cho người lao động có phải đóng bảo hiểm xã hội không?

Từ ngày 01/7/2025, các khoản hỗ trợ như tiền xăng, tiền điện thoại sẽ không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nếu được...
Kiến thức 59 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 30/9: Lâm Bảo Châu đáp trả vì bị nói 'khổ nhục' khi yêu Lệ Quyên; Trấn Thành khen 'Tử chiến trên không'

Tin sao Việt 30/9/2025: Đọc bình luận cho rằng yêu Lệ Quyên "vì tiền thì càng khổ và nhục", Lâm Bảo Châu đáp trả; Mới...
Chuyện làng sao 15 phút trước

Ngôi làng duy nhất Việt Nam lọt top đẹp nhất thế giới, ai nhìn cũng mê mẩn

Vừa qua, Tạp chí Forbes (Mỹ) đã vinh danh làng Cẩm Thanh (Đà Nẵng) trong danh sách 50 ngôi làng đẹp nhất thế giới năm...
Du lịch Việt 25 phút trước

Hoa hậu H'Hen Niê nói gì khi bị hội 'mẹ chồng online' góp ý chuyện bắt con gái mới sinh 'đi học'?

H'Hen Niê dạy con gái học bài từ lúc con mới được 3 tuần tuổi.
Chuyện làng sao 42 phút trước

Khi luộc lạc, không nên luộc trực tiếp trong nước muối, Thêm 3 vị này vào thì lạc vừa thơm vừa siêu ngon

Dạo này mỗi khi đi chợ sáng, tôi thấy có lạc tươi bán ngoài chợ. Các con tôi đặc biệt thích lạc luộc nên tôi...
Địa chỉ ăn ngon 42 phút trước

Cảnh báo nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở đất tại hơn 900 xã phường trên cả nước

Bão số 10 đã đổ bộ vào đất liền, trong những ngày tới, nguy cơ mưa lớn, lũ, lũ quét và sạt lở đất do...
Dòng sự kiện 59 phút trước

Có thể biến thủy ngân thành vàng không? Nghiên cứu mới: Sử dụng lò phản ứng tổng hợp hạt nhân để sản xuất vàng hàng loạt

Trong bảng tuần hoàn, vàng và thủy ngân lần lượt là các nguyên tố 79 (Au) và 80 (Hg). Điều này có nghĩa là có...
Kiến thức 60 phút trước

Một người phụ nữ sạch sẽ hay không, bạn không cần phải nhìn vào trang phục và ngoại hình của cô ấy, bạn có thể biết bằng cách nhìn vào 'hai khía cạnh này'

Trong các mối quan hệ giữa người với người, chúng ta thường đánh giá người khác dựa trên ấn tượng ban đầu, và việc chải...
Đàn ông yêu 60 phút trước

Toàn cảnh vị trí 7 cây cầu vượt sông Hồng ở Hà Nội được khởi công trong năm 2025: Tốc độ một năm bằng 100 năm

Chỉ riêng năm 2025, Hà Nội dự kiến đồng loạt khởi công 7 cây cầu vượt sông Hồng mới gồm Tứ Liên, Ngọc Hồi, Vân...
Tin trong ngày 2 giờ, 52 phút trước

Đất mua bằng giấy viết tay có được cấp sổ đỏ không theo quy định mới?

Nhiều người lo lắng những mảnh đất giao dịch bằng giấy viết tay sẽ không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo...
Kiến thức 2 giờ, 54 phút trước

Nghịch lý chung cư Hà Nội: Cũ nát, tường bong tróc, giá vẫn 'leo thang' gần 100 triệu đồng/m²

Bất chấp tình trạng xuống cấp, thiếu không gian sinh hoạt, nhiều chung cư tại Hà Nội vẫn có giá cao ngất ngưởng nhờ sở...
Tin trong ngày 2 giờ, 55 phút trước