1. Sự thay đổi so với quy định hiện hành
Hiện tại, theo Luật Giao thông Đường bộ năm 2008, các trường hợp CSGT được dừng xe không được quy định cụ thể mà được điều chỉnh bởi Thông tư 32/2023/TT-BCA của Bộ Công an. Theo đó, CSGT được dừng xe trong các tình huống sau:
- Phát hiện trực tiếp hoặc thông qua thiết bị nghiệp vụ các hành vi vi phạm luật giao thông hoặc các vi phạm pháp luật khác.
- Thực hiện kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện hoặc kế hoạch tuần tra, xử lý vi phạm theo chuyên đề đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
- Có văn bản đề nghị của cơ quan điều tra hoặc các cơ quan chức năng liên quan về việc dừng xe để kiểm soát phục vụ công tác đảm bảo an ninh, trật tự, phòng chống tội phạm, thiên tai, dịch bệnh, cứu nạn, cứu hộ và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Văn bản đề nghị phải chi tiết về thời gian, tuyến đường, loại phương tiện và lực lượng phối hợp.
Các trường hợp CSGT được phép dừng xe (Ảnh minh hoạ)
- Có tin báo, phản ánh, kiến nghị, tố giác của tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm của người và phương tiện tham gia giao thông.
2. Luật mới 2024: Quy định rõ ràng hơn
Luật Trật tự An toàn Giao thông Đường bộ 2024, tại Điều 66, đã cụ thể hóa các trường hợp CSGT được dừng xe, đồng thời có một số thay đổi đáng chú ý so với quy định hiện hành. Các trường hợp bao gồm:
- Phát hiện vi phạm: Khi CSGT trực tiếp phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ hoặc có căn cứ xác định vi phạm pháp luật khác. Điểm này không có nhiều thay đổi so với quy định hiện hành.
- Thực hiện kế hoạch tuần tra: CSGT được dừng xe khi thực hiện theo mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra, kiểm soát của cấp có thẩm quyền để phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ mà buộc phải dừng phương tiện để kiểm tra, kiểm soát mới phát hiện được. Đây là một quy định chặt chẽ hơn so với trước, khi việc dừng xe chỉ được cho phép khi "buộc phải dừng" để kiểm tra, kiểm soát. Nếu có thể kiểm tra mà không cần dừng xe, thì CSGT không được phép dừng xe.
- Phục vụ công tác đặc biệt: Dừng xe để phục vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm, phòng chống thiên tai, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ, và phòng chống dịch bệnh. Điểm mới ở đây là Luật đã lược bỏ yêu cầu "có văn bản đề nghị của thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan" như quy định hiện hành.
- Tin báo, tố giác: Khi có tin báo, tố giác, phản ánh, kiến nghị, đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tội phạm, hành vi vi phạm pháp luật khác. Quy định này không có nhiều thay đổi so với trước đây.
3. Điểm mới cần lưu ý
(Ảnh minh hoạ)
Một trong những điểm thay đổi đáng chú ý nhất của Luật mới là quy định chặt chẽ hơn về việc dừng xe để kiểm tra theo kế hoạch. CSGT chỉ được dừng xe khi "buộc phải dừng phương tiện" để kiểm tra, kiểm soát. Điều này có nghĩa là, nếu có thể xác định vi phạm mà không cần dừng xe (ví dụ như qua thiết bị giám sát), CSGT không có quyền dừng phương tiện đó. Quy định này nhằm giảm thiểu tình trạng dừng xe tùy tiện, gây khó khăn cho người tham gia giao thông.
Ngoài ra, việc lược bỏ yêu cầu về văn bản đề nghị của các cơ quan chức năng liên quan trong các trường hợp đặc biệt (như phòng chống tội phạm, thiên tai, dịch bệnh) cũng giúp CSGT có thể hành động nhanh chóng và hiệu quả hơn trong các tình huống khẩn cấp.
Để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người cùng tham gia giao thông, người dân cần nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông. Việc nắm rõ những quy định mới về việc CSGT được dừng xe sẽ giúp người dân chủ động hơn trong quá trình tham gia giao thông, tránh những hiểu lầm và phiền phức không đáng có. Đồng thời, việc tuân thủ pháp luật không chỉ là nghĩa vụ mà còn là hành động thể hiện sự văn minh, góp phần xây dựng một xã hội giao thông an toàn và trật tự.
Thu Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)