Đừng chụp CT trừ khi cần thiết? Một nghiên cứu khảo sát 900.000 người: Mỗi lần tập luyện thêm, nguy cơ ung thư tăng 43%?

Trong lĩnh vực y tế rộng lớn, nó giống như một ngôi sao sáng, soi sáng con đường chẩn đoán và điều trị bệnh với vai trò không gì sánh bằng của nó.

Dưới ngòi bút của ảo thuật gia này, các bác sĩ có thể nhìn thấy từng góc nhỏ nhất trên cơ thể bệnh nhân, có thể nhìn thấy ngay vị trí, kích thước và hình dạng của tổn thương. Những hình ảnh có độ phân giải cao này, giống như những bản đồ có độ phân giải cao, cung cấp cho bác sĩ lượng thông tin phong phú, giúp phát hiện sớm những căn bệnh tiềm ẩn, ngay cả trước khi chúng bộc lộ vẻ hung dữ.

Ưu điểm của việc chụp CT là gì?

Trước hết, chụp CT giống như mở một cửa sổ có độ phân giải cao, cho phép hiển thị chi tiết các tổn thương và cấu trúc mô. So với kiểm tra bằng tia X truyền thống, nó giống như một họa sĩ lành nghề, sử dụng những nét vẽ tinh tế hơn để phác thảo những đường nét tinh tế bên trong cơ thể. Hình ảnh có độ phân giải cao này giống như ngọn hải đăng soi đường cho việc chẩn đoán nhiều bệnh khác nhau, đặc biệt là khối u, bệnh tim và bệnh mạch máu não, cung cấp cho bác sĩ những manh mối quan trọng.

Thứ hai, chụp CT giống như một nhà điêu khắc điêu luyện, có thể điêu khắc cẩn thận từng ngóc ngách trên cơ thể từ nhiều góc độ, cuối cùng tạo ra hình ảnh ba chiều sống động như thật. Các bác sĩ có thể tự do xoay, cắt và phóng to những hình ảnh này, như thể chúng đang ở trong một thế giới cơ thể trong suốt và có cái nhìn trực quan hơn về tình trạng của bệnh nhân, điều này tạo nền tảng vững chắc cho việc xây dựng kế hoạch điều trị.

Hơn nữa, tốc độ quét của kiểm tra CT thật đáng kinh ngạc. Giống như một vũ công nhanh nhẹn, nó hoàn thành quá trình quét toàn bộ cơ thể trong một khoảng thời gian ngắn. Điều này không chỉ làm giảm sự lo lắng chờ đợi của bệnh nhân mà còn giúp bệnh nhân có thêm thời gian quý báu để chẩn đoán trong các tình huống khẩn cấp.

Cuối cùng, khám CT giống như một ảo thuật gia đa năng với nhiều chế độ quét. Các bác sĩ có thể linh hoạt sử dụng các chế độ này tùy theo tình trạng và nhu cầu chẩn đoán của bệnh nhân, chẳng hạn như quét đơn giản, quét nâng cao và chụp ảnh tương phản. Các chế độ khác nhau này tiết lộ đặc điểm và vị trí của tổn thương như ma thuật, nâng độ chính xác chẩn đoán lên mức cao hơn.

Đừng làm CT trừ khi cần thiết? Một nghiên cứu khảo sát 900.000 người: Mỗi lần tập luyện thêm, nguy cơ ung thư tăng 43%?

Mới đây, một nghiên cứu hoành tráng được công bố trên tạp chí y học hàng đầu "Y học tự nhiên" trải rộng trên nhiều quốc gia và bao gồm hơn 940.000 người, giống như một tia sét kinh hoàng, xuyên thủng sự yên tĩnh của thế giới y học. Nghiên cứu này không chỉ tiết lộ mối liên hệ chặt chẽ giữa liều bức xạ tích lũy khi chụp CT và nguy cơ mắc các khối u ác tính về huyết học mà còn mô tả mối liên hệ này một cách gây sốc. Nghiên cứu cho thấy, mỗi khi liều phóng xạ tăng thêm 100mGy, đám mây u ác tính trong máu toàn phần giống như đám mây đen lơ lửng trên đầu, nguy cơ đột ngột tăng 96%.

Điều đáng kinh ngạc hơn nữa là ngay cả việc kiểm tra CT liều thấp (10-15mGy) dường như không đáng kể cũng giống như một móng vuốt kéo dài từ bóng tối, âm thầm làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư hạch không Hodgkin và nguy cơ khối u tế bào B trưởng thành. Phát hiện này giống như một hồi chuông cảnh báo lớn, cảnh báo chúng ta rằng không thể bỏ qua nguy cơ tích lũy bức xạ sau khi chụp CT.

Hãy tưởng tượng rằng nếu bạn thường xuyên đi khám CT hàng năm, điều đó giống như việc bạn bước vào sương mù phóng xạ. Liều tích lũy có thể lặng lẽ tiến đến điểm nguy hiểm gây ung thư. Trong cuộc sống hàng ngày, ngoài việc kiểm tra CT, kiểm tra X quang như chụp X-quang cũng giống như những kẻ giết người vô hình, âm thầm làm tăng thêm gánh nặng bức xạ của chúng ta. Những liều lượng tích lũy này giống như những kẻ giết người thầm lặng, âm thầm đe dọa sức khỏe của chúng ta.

Điều đáng chú ý là ngay từ năm 2019, cuộc họp kỹ thuật của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã gióng lên hồi chuông cảnh báo, nhắc nhở chúng ta chú ý đến việc chụp CT nhiều lần như một nguồn phơi nhiễm phóng xạ quan trọng. Đúng là việc chụp CT đóng vai trò then chốt trong chẩn đoán bệnh, nhưng những nguy cơ tiềm ẩn đằng sau nó giống như thanh kiếm Damocles treo trên đầu nên chúng ta không thể xem nhẹ.

Vì vậy, mỗi chúng ta nên thận trọng khi khám CT, tránh quá phụ thuộc và lạm dụng. Khi quyết định chụp CT, hãy nhớ tham khảo ý kiến ​​​​bác sĩ chuyên môn để cân nhắc ưu và nhược điểm nhằm đảm bảo rằng bạn có thể thu được giá trị chẩn đoán đồng thời giảm thiểu các rủi ro sức khỏe tiềm ẩn. Chúng ta hãy cùng nhau bảo vệ sức khỏe cuộc sống và tránh xa đám mây phóng xạ.

Vậy liều lượng bức xạ nào có thể gây ung thư?

Mối liên hệ giữa liều bức xạ và nguy cơ ung thư là một câu đố phức tạp đòi hỏi nhiều yếu tố kết hợp với nhau. Trong số đó, liều bức xạ giống như cốt lõi của một câu đố. Kích thước, loại, sự khác biệt của từng cá nhân, nền tảng di truyền, v.v. đều là những phần quan trọng ảnh hưởng đến sự xuất hiện của bệnh ung thư.

Cộng đồng khoa học nhìn chung đều đồng ý rằng bức xạ, bất kể liều lượng, cũng giống như một sát thủ vô hình, âm thầm làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Tuy nhiên, mức độ đe dọa của sát thủ này liên quan chặt chẽ đến liều lượng. Ủy ban Quốc tế về Bảo vệ Bức xạ (ICRP) đã vạch ra một giới hạn an toàn cho công chúng, khuyến nghị rằng liều bức xạ hàng năm không được vượt quá 1 millisievert (mSv), giống như một tuyến phòng thủ, cố gắng ngăn chặn sự xâm nhập của bức xạ.

Nhưng ngay cả liều lượng thấp tưởng chừng như an toàn này cũng không đảm bảo loại bỏ hoàn toàn nguy cơ ung thư. Đối với những người tiếp xúc với bức xạ liều thấp trong thời gian dài, nguy cơ mắc bệnh ung thư của họ dù nhỏ nhưng vẫn tiếp tục tích lũy, giống như một cây nho mọc lặng lẽ mà chiều dài khó có thể đo trực tiếp.

Và khi liều phóng xạ tăng vọt như thác lũ, mối liên hệ với bệnh ung thư càng trở nên rõ ràng hơn. Những người sống sót, những bệnh nhân được xạ trị, nguy cơ ung thư của họ tăng lên đáng kể dưới sự tấn công của bức xạ, giống như những chiếc lá rụng bị gió mạnh thổi bay, chắc chắn sẽ rơi xuống vực thẳm. Nghiên cứu cho thấy liều bức xạ khoảng 50-100 millisievert có thể nhẹ nhàng tăng thêm trọng lượng cho thang đo nguy cơ ung thư. Khi liều vượt quá 100 milisievert, mối quan hệ giữa nguy cơ và liều lượng sẽ rõ ràng như một đường thẳng.

Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng liều bức xạ không phải là trọng tài duy nhất. Nền tảng di truyền của một cá nhân, thói quen sinh hoạt, sự tiếp xúc với môi trường, v.v. đều là những yếu tố phức tạp ảnh hưởng đến sự xuất hiện của bệnh ung thư. Vì vậy, mặc dù chúng ta có thể ước tính nguy cơ ung thư dựa trên liều bức xạ nhưng đây chỉ là một khía cạnh, không phải toàn bộ câu chuyện.

Nhìn chung, ranh giới giữa liều bức xạ và nguy cơ ung thư không rõ ràng. Mối quan hệ của chúng giống như một câu đố phức tạp đòi hỏi chúng ta phải xem xét một cách toàn diện và ghép chúng lại với nhau một cách cẩn thận. Để giảm thiểu những rủi ro vô hình, chúng ta nên cố gắng tránh tiếp xúc với bức xạ không cần thiết, đồng thời có lối sống lành mạnh và xây dựng tuyến phòng thủ vững chắc cho cơ thể.

Đối với 4 loại người này, bạn nên chú ý hơn đến số lần chụp CT!

1. Trẻ em và thanh thiếu niên

Trẻ em và thanh thiếu niên giống như những bông hoa nở đầu tiên, đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh mẽ của cây sự sống. Cơ thể của chúng cũng nhạy cảm với bức xạ như những cánh hoa mỏng manh và cần được chăm sóc nhiều hơn. Vì vậy, chúng ta nên cố gắng giảm số lần khám CT mà họ nhận được, giống như tránh bão tàn phá hoa. Nếu thực sự cần chụp CT, chúng ta nên chọn phương pháp quét liều thấp, bức xạ thấp như gió nhẹ và mưa phùn, đồng thời khoác áo choàng bảo vệ cho họ để đảm bảo an toàn.

2. Phụ nữ mang thai

Người phụ nữ mang thai mang trong mình niềm hy vọng sống, cơ thể họ như chiếc nôi nuôi dưỡng tương lai. Trong quá trình kiểm tra CT, mối đe dọa của bức xạ giống như một sát thủ tiềm tàng có thể gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Vì vậy, khi khám thai, phụ nữ nên khai báo trung thực tình trạng mang thai của mình với bác sĩ và lựa chọn phương pháp chụp chiếu liều lượng thấp, ít bức xạ, nhẹ nhàng như ánh nắng ban mai. Nếu cần khám nhiều lần, bạn nên trao đổi với bác sĩ để cân nhắc ưu nhược điểm và bảo vệ sự an toàn cho mẹ và con.

3. Người già

Đối với người cao tuổi, thời gian trôi qua đã để lại dấu vết trên cơ thể, chức năng cơ thể cũng dần suy giảm như lá rụng. Đối mặt với sự đe dọa của bức xạ, khả năng chống chọi của họ mong manh như lớp băng mỏng. Vì vậy, chúng ta nên cố gắng giảm số lần khám CT mà họ nhận được, giống như tránh gió lạnh thổi lá rụng. Nếu thực sự cần kiểm tra, chúng ta nên chọn phương pháp quét liều thấp, bức xạ thấp như ánh nắng ấm áp, đồng thời tăng cường các biện pháp bảo vệ, giống như xây pháo đài kiên cố cho chúng.

4. Người có sức khỏe yếu

Những người có cơ thể yếu đuối, sức sống yếu ớt như ngọn nến lung linh cần được chăm sóc, yêu thương nhiều hơn. Đối mặt với sự đe dọa của bức xạ, khả năng chống chọi của họ yếu ớt như ngọn nến trước gió. Vì vậy, chúng ta nên cố gắng giảm số lần khám CT mà họ nhận được, giống như ngăn gió mưa thổi tắt một ngọn nến. Nếu việc kiểm tra thực sự cần thiết, chúng ta nên chọn phương pháp quét liều lượng thấp, bức xạ thấp, nhẹ nhàng như ánh nắng ban mai, đồng thời tăng cường các biện pháp bảo vệ, giống như giữ bầu trời quang đãng cho chúng. Đồng thời, việc rèn luyện thể chất cần thiết phải được thực hiện dưới sự tư vấn của bác sĩ, giống như thêm dầu vào ngọn nến để nó sáng hơn và thích ứng tốt hơn với những thách thức của việc khám CT.

Nếu không muốn chụp CT, bạn vẫn có thể cân nhắc hai hình thức khám sau:

Đầu tiên, chúng ta hãy cùng khám phá bí ẩn của chụp ảnh cộng hưởng từ (MRI) giống như một thám tử tỉ mỉ sử dụng từ trường mạnh và sóng điện từ tần số cao để dệt nên một bức tranh tinh tế bên trong cơ thể. So với tầm nhìn sắc nét của CT, độ phân giải của MRI vượt trội hơn. Nó luôn có thể nắm bắt rõ ràng những thay đổi tinh tế trong mô mềm mà không bỏ sót bất kỳ dấu vết nào. Tuy nhiên, giống như mọi thứ trên đời đều có hai mặt, MRI cũng có những hạn chế - bệnh nhân được cấy ghép kim loại hoặc các thiết bị điện tử như máy điều hòa nhịp tim có thể phải dừng lại trước hàng rào từ trường vô hình này.

Tiếp theo, chúng ta hãy đánh giá cao sự thú vị của việc kiểm tra siêu âm. Giống như một vũ công ánh sáng, nó sử dụng sóng âm thanh tần số cao để nhảy múa bên trong cơ thể, phác họa nên những đường nét độc đáo của từng cơ quan. Đối với các giai đoạn như tim, mạch máu và vú, siêu âm luôn có thể đưa ra những hình ảnh chính xác với góc nhìn độc đáo. Tuy nhiên, sự lan truyền của sóng âm không phải là toàn năng. Khi nói đến các mô sâu hoặc cấu trúc xương cứng, việc kiểm tra siêu âm có thể không thể nhìn thấy được bức tranh toàn cảnh.

Vì vậy, khi lựa chọn các phương pháp chẩn đoán hình ảnh này, bạn hãy thưởng thức sức hấp dẫn riêng của từng phương pháp khám bệnh như một tách trà thơm, đồng thời căn cứ vào tình hình thực tế của mình và những gợi ý sáng suốt của bác sĩ để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất. Mỗi phương pháp kiểm tra đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Chỉ bằng cách kết hợp các trường hợp cụ thể của mình, bạn mới có thể tìm ra phương pháp phù hợp nhất.

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)