Danh mục

Dòng họ nào có số lượng rất ít, tìm mỏi mắt mới thấy một người, gắn liền với sự tích trái dưa hấu, có vị 'vua Đen' vang danh sử Việt?

Thứ năm, 24/04/2025 15:47

Một dòng họ nhỏ bé về số lượng, chưa đến 1% dân số Việt Nam, nhưng lại gắn liền với những câu chuyện truyền kỳ về lòng yêu nước, ý chí quật cường, tinh thần hiếu học. Đó chính là dòng họ Mai, xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử Việt Nam, với những nhân vật kiệt xuất làm nên trang sử hào hùng dân tộc.

Ở Việt Nam, sự đa dạng về dòng họ là một nét đặc trưng văn hóa, với hơn 1000 dòng họ khác nhau. Trong đó, những dòng họ lớn như Nguyễn (chiếm 38,4% dân số), Trần (12,1%), Lê (9,5%) hay Phạm (7%) là những cái tên quen thuộc. Thế nhưng, có những dòng họ với số lượng khiêm tốn hơn nhiều, nhưng lại sở hữu những đóng góp to lớn cho sự phát triển của đất nước, và dòng họ Mai là một ví dụ điển hình. Họ Mai chủ yếu sinh sống ở các tỉnh thành thuộc khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Dù số lượng không lớn, nhưng dòng họ này đã sản sinh ra nhiều danh tướng, cận thần, những người con ưu tú mang dòng họ Mai làm rạng danh sử Việt.

Mai An Tiêm và trái dưa hấu: Câu chuyện khởi nguồn từ đời vua Hùng thứ 17

Nhắc đến dòng họ Mai, không thể không nhắc đến câu chuyện về Mai An Tiêm và trái dưa hấu, một sự tích gắn liền với đời vua Hùng thứ 17. Theo cuốn sách "Gia tộc họ Mai" (xuất bản năm 2010), Thượng thủy tổ của dòng họ là Mai An Tiêm (tên thật là Mai Yển), con rể của vua Hùng Duệ Vương (khoảng 400-258 TCN).

Câu chuyện kể rằng, mỗi khi có lễ trọng, vua Hùng ban quà cho phò mã Mai Yển. Tuy nhiên, thay vì tỏ lòng cảm tạ, Mai Yển lại nói: “Của biếu là của lo, của cho là của nợ”. Câu nói này khiến vua Hùng buồn bực, những kẻ nịnh thần thừa cơ bêu xấu Mai Yển. Vua ra lệnh đày Mai Yển cùng vợ con ra một hòn đảo hoang vu.

dòng họ Mai, dòng họ hiếm, Mai An Tiêm, Hùng Vương thứ 17, Mai Hắc Đế

Nhắc đến dòng họ Mai, không thể không nhắc đến câu chuyện về Mai An Tiêm và trái dưa hấu - sự tích gắn liền với đời vua Hùng thứ 17 (Ảnh minh hoạ)

Tại đảo hoang, cuộc sống của gia đình Mai Yển vô cùng khó khăn. Cho đến một ngày, họ phát hiện ra một loài chim quạ tha những quả lạ về ăn. Mai Yển tìm cách đuổi quạ đi và ăn thử quả đó, thấy ngon ngọt lạ thường. Ông liền lấy hạt gieo trồng, và mùa đầu tiên đã thu hoạch được rất nhiều quả.

Tiếng lành đồn xa, những thuyền buôn từ đất liền tìm đến đảo để mua dưa hấu. Nhờ đó, gia đình Mai An Tiêm có thêm thức ăn và đồ dùng, cuộc sống dần khấm khá hơn. Vì chim quạ đã mang hạt từ phương Tây đến, nên Mai An Tiêm đặt tên cho loại quả này là Tây Qua. Về sau, người Tàu (Trung Quốc) ăn thấy ngon, khen "hảo", từ đó có tên gọi là dưa hấu.

Mai Hắc Đế: Vị vua áo vải chống lại ách đô hộ của nhà Đường

Trong lịch sử, dòng họ Mai còn có một vương triều riêng, dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, nhưng đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng dân tộc. Vị vua đầu tiên của vương triều này là Mai Thúc Loan (670-723), một người con ưu tú của dòng họ Mai, người mà sử sách gọi là Mai Hắc Đế.

Mai Thúc Loan sinh ra trong một gia đình nghèo khó. Từ nhỏ, ông đã phải phụ giúp mẹ kiếm sống bằng nghề làm thuê và kiếm củi. Tuy cuộc sống vất vả, nhưng Mai Thúc Loan sớm bộc lộ trí thông minh, sáng kiến và sức khỏe hơn người.

Lớn lên, Mai Thúc Loan trở thành một đô vật nổi tiếng, nhiều lần giết được hổ dữ, được dân làng khâm phục và tôn làm Đầu phu, thủ lĩnh quân sự của làng.

Vào thời điểm đó, đất nước ta đang phải chịu ách đô hộ hà khắc của nhà Đường. Nhân dân bị áp bức, bóc lột nặng nề, cuộc sống vô cùng khổ cực. Với lòng yêu nước thương dân sâu sắc, Mai Thúc Loan đã đứng lên lãnh đạo cuộc khởi nghĩa lớn ở vùng Hoan Châu (Nghệ An ngày nay).

Cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan nhanh chóng lan rộng, thu hút đông đảo nhân dân trong nước hưởng ứng. Ông còn liên kết với các nước láng giềng như Chăm Pa, Chân Lạp, tạo nên một lực lượng hùng mạnh chống lại quân xâm lược. Mai Thúc Loan tự xưng là Hoàng đế, lấy hiệu là Mai Hắc Đế, đóng đô tại Vạn An (Nam Đàn, Nghệ An), khẳng định quyết tâm xây dựng một chính quyền độc lập, thoát khỏi sự thống trị của phương Bắc.

Sử sách ghi lại rằng, Mai Hắc Đế lấy hiệu là "Hắc Đế" (vua Đen) vì hai lý do. Thứ nhất, theo quan niệm phong thủy, ông mang mệnh thủy, mà màu đen là màu tượng trưng cho nước. Thứ hai, ông có nước da đen sạm, nên lấy hiệu này để thể hiện sự gần gũi với nhân dân.

dòng họ Mai, dòng họ hiếm, Mai An Tiêm, Hùng Vương thứ 17, Mai Hắc Đế

(Ảnh minh hoạ)

Cuộc khởi nghĩa của Mai Hắc Đế đã gây ra những biến động lớn cho vùng đất phía nam của triều Đường. Đô hộ An Nam khi đó là Quang Sở Khách hoảng sợ, bỏ chạy về nước xin viện trợ.

Theo cuốn Tân Đường thư, Mai Thúc Loan đã tập hợp được 32 châu, liên kết với các nước Lâm Ấp, Chân Lạp, Kim Lân, chiếm cứ vùng Nam Hải, với số lượng lên tới 40 vạn người. Cuốn Lịch sử Việt Nam (tập 1) cũng ghi nhận, Lâm Ấp và Chân Lạp đã đem mỗi bên 10 vạn quân hợp với Mai Thúc Loan đánh chiếm Phủ đô hộ An Nam là Tống Bình (Hà Nội ngày nay).

Tuy nhiên, đến năm 722, nhà Đường đã cử tướng Dương Tư Húc cùng Quang Sở Khách đem 10 vạn quân tái chiếm An Nam. Quân Đường ồ ạt tấn công vào thành Vạn An, khiến Mai Hắc Đế phải rút vào rừng. Sau đó, ông bị ốm và mất. Nghĩa quân tan vỡ.

Dù thất bại, nhưng cuộc khởi nghĩa của Mai Hắc Đế đã giữ quyền tự trị cho An Nam được gần 10 năm (713-722). Nó được đánh giá là một trong những cuộc khởi nghĩa lớn nhất ở nước ta thời Bắc thuộc, thể hiện tinh thần yêu nước, quật cường của dân tộc.

Sau khi Mai Hắc Đế qua đời, con trai ông là Mai Thúc Huy (Mai Thiếu Đế) lên kế vị, tiếp tục lãnh đạo cuộc kháng chiến. Tuy nhiên, do lực lượng yếu thế, Hùng Sơn thất thủ, Mai Thiếu Đế bị quân Đường giết hại. Sau đó, anh trai của ông là Mai Kỳ Sơn lên ngôi, tiếp tục tổ chức các cuộc kháng chiến, nhưng cuối cùng cũng không thành công.

Những người con ưu tú của dòng họ Mai trong lịch sử và hiện tại

Ngoài Mai An Tiêm và Mai Hắc Đế, dòng họ Mai còn có nhiều người con ưu tú khác, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

dòng họ Mai, dòng họ hiếm, Mai An Tiêm, Hùng Vương thứ 17, Mai Hắc Đế

(Ảnh minh hoạ)

- Mai Xuân Thưởng (1860-1887): Một nhà lãnh đạo nghĩa quân nổi tiếng trong phong trào Cần Vương chống Pháp ở cuối thế kỷ XIX. Ông đã quy tụ lực lượng, lập căn cứ kháng chiến, tổ chức nhiều trận đánh dũng cảm, gây cho quân Pháp nhiều tổn thất nặng nề. Dù cuối cùng bị bắt và xử tử, nhưng tinh thần yêu nước của Mai Xuân Thưởng vẫn sống mãi trong lòng dân tộc.

- Mai Phương Thúy (sinh năm 1988): Hoa hậu Việt Nam 2006, một biểu tượng sắc đẹp của thế hệ mới, không chỉ thành công trong lĩnh vực sắc đẹp mà còn lấn sân sang kinh doanh và hoạt động nghệ thuật.

- Mai Đức Chung (sinh năm 1951): Một huấn luyện viên bóng đá tài ba, người đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển của bóng đá nữ Việt Nam. Ông đã dẫn dắt đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam giành nhiều thành tích cao, trong đó có 6 lần vô địch SEA Games và lần đầu tiên tham dự Vòng chung kết FIFA World Cup nữ 2023.

- Mai Bang, Mai Khuyến, Mai Công, Mai Trọng Hòa: Bốn tiến sĩ Nho học ở thôn Đông, xã Đào Viên (Quế Võ, Bắc Ninh), những người đã làm rạng danh dòng họ Mai và vùng đất Bắc Ninh với truyền thống khoa bảng.

T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Sau cuộc họp gia đình, tôi nhận ra rằng đừng bao giờ quá tốt với con cái của anh chị em mình! Không phải là ích kỷ, mà là bài học đẫm nước mắt của người đi trước

Nhiều người nghĩ rằng giúp đỡ anh chị em ruột thịt và con cháu của họ là chuyện hiển nhiên, là đạo lý trong gia...
Đời sống số 3 ngày, 14 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Sáu, ngày 1 tháng 8, tức ngày mồng 8 tháng 6 âm lịch?

Ngày 1 tháng 8, thứ Sáu, ngày 8 tháng 6 nhuận âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Nhân Âm....
Đời sống số 2 ngày, 10 giờ trước

Đất nông nghiệp từ nay được phép kết hợp nhiều mục đích mà không cần chuyển đổi

Quy định mới mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế nông thôn, nhưng đòi hỏi tuân thủ đúng pháp luật.
Kiến thức 2 ngày, 19 giờ trước

Kể từ bây giờ: Rút tiền tại ATM có 3 thay đổi lớn, ai không nắm rõ dễ bị dừng giao dịch

Hiện nay, có 3 thay đổi quan trọng liên quan đến giao dịch tại máy ATM mà khách hàng cần nắm rõ để tránh bị...
Kiến thức 3 ngày, 15 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào Thứ Bảy, ngày 2 tháng 8, tức ngày mùng 9 tháng 6 nhuận âm lịch?

Ngày 2 tháng 8, thứ Bảy, ngày 9 tháng 6 nhuận âm lịch, tượng trưng cho năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Quý Mậu....
Đời sống số 1 ngày, 8 giờ trước

Giám đốc Bệnh viện Hồng Ngọc chia sẻ về bệnh của ông Hoàng Nam Tiến: Đã mời chuyên gia đầu ngành hội chẩn nhưng không kịp

Thông tin ông Hoàng Nam Tiến, Phó chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT qua đời chiều 31/7 vì đột quỵ, hưởng dương 56...
Tin trong ngày 2 ngày, 12 giờ trước

Tin cùng mục

Hàng nghìn người có nguy cơ bị chấm dứt nhận khoản tiền hỗ trợ này mỗi tháng từ 1/1/2026, ai cũng cần nắm rõ

Trợ cấp thất nghiệp hỗ trợ người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn khi bị mất việc. Tuy nhiên, không phải ai cũng...
Tin trong ngày 6 giờ, 56 phút trước

Loại gỗ xưa dùng làm chuồng lợn hoặc đun bếp, nay bán 2 cây đủ mua cả chục căn chung cư

Từng dùng để nhóm bếp hoặc làm chuồng trại, loại cây này giờ trở thành một biểu tượng mới của giới thượng lưu và nhà...
Kiến thức 6 giờ, 56 phút trước

Tục ngữ: 'Anh hùng khó qua ải mỹ nhân', câu sau ít người biết đến, nhưng lại phơi bày một thói xấu phổ biến của phụ nữ

Câu tục ngữ "Anh hùng khó qua ải mỹ nhân" từ lâu đã được nhiều người nói tới. Tuy nhiên, ít ai biết rằng câu...
Hồ sơ tư liệu 6 giờ, 57 phút trước

Thay đổi quan trọng về Sổ đỏ chính thức có hiệu lực từ 1/7/2025: 8 trường hợp này cần đặc biệt lưu ý!

Từ ngày 1/7/2025, một số trường hợp cần đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (giấy chứng nhận, sổ đỏ) theo quy định mới....
Kiến thức 6 giờ, 28 phút trước

Năm 2025, xe đạp điện không đội mũ bảo hiểm phạt bao nhiêu theo quy định?

Xe đạp điện đã trở thành một phương tiện di chuyển phổ biến, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Tuy nhiên, đi kèm...
Tin trong ngày 6 giờ, 29 phút trước

Tử vi ngày 3/8/2025 của 12 con giáp: Tuổi Ngọ sự nghiệp thăng tiến, Tỵ bị tiểu nhân quấy phá

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 3/8/2025.
Đời sống số 6 giờ, 30 phút trước

Tin mới cập nhật

Động thổ bao lâu thì xây nhà? Điều kiêng kỵ khi động thổ nhất định phải nhớ!

Động thổ là một bước quan trọng khi xây nhà, không chỉ liên quan đến phong thủy mà còn ảnh hưởng đến vận mệnh của...
Phong thủy 6 giờ, 29 phút trước

Cách chi tiêu thông minh nhất cho phụ nữ trung niên: Ưu tiên 3 khoản đầu tư 'sinh lời' này, đừng để hối tiếc

Bước qua tuổi 40, nhiều phụ nữ phải đối mặt với câu hỏi nan giải: nên chi tiêu thế nào cho hợp lý? Giữa việc...
Đời sống trẻ 7 giờ, 30 phút trước

Hà Nội sắp có trường mầm non công lập hơn 100 tỷ, nằm giữa khu dân cư đông đúc với kiến trúc cực ấn tượng

Ngôi trường hiện đại này có tổng mức đầu tư khoảng 116 tỷ đồng.
Kiến thức 7 giờ, 31 phút trước

Song Seung Hun tiết lộ lý do chia tay bạn gái, hóa ra Lưu Diệc Phi từng phải chịu đựng cảm giác này khi yêu anh

Nam diễn viên "Trái tim mùa thu" có chia sẻ với công chúng về một trong những nguyên nhân khiến mối quan hệ tình cảm...
Chuyện làng sao 7 giờ, 33 phút trước

Diễn viên Lê Hiền Hạnh qua đời ở tuổi 37 vì biến chứng sau sinh

Nghệ sĩ Hồng Ánh cho biết Lê Hiền Hạnh, từng đóng thế vai của Ngọc Thanh Tâm trong phim 'Đảo của dân ngụ cư', vừa...
Chuyện làng sao 7 giờ, 33 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích loài hoa nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy thử xem bạn may mắn đến mức nào?

Đây là một bài trắc nghiệm nhỏ giúp bạn khám phá xem bạn may mắn đến mức nào trong cuộc sống — chỉ qua việc...
Đời sống số 10 giờ, 8 phút trước

Những con giáp nào cần phải thận trọng vào Chủ Nhật, ngày 3 tháng 8, tức ngày 10 tháng 6 âm lịch?

Chủ nhật, ngày 3 tháng 8, là ngày mùng 10 tháng 6 âm lịch, một năm nhuận theo lịch âm. Điều này tương ứng với...
Đời sống số 10 giờ, 8 phút trước

Sao Việt 2/8: Huy Trần để 'lộ' thời điểm Ngô Thanh Vân sinh em bé; Con gái khoe ảnh hiếm của cố ca sĩ Phi Nhung gây xúc động

Tin sao Việt 2/8/2025: Bài đăng mới nhất của Huy Trần nhận được rất nhiều lời động viên của mọi người. Wendy Phạm - con...
Chuyện làng sao 10 giờ, 10 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn đã nhìn thấy gì ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy kiểm tra xem liệu cuộc hôn nhân tương lai của bạn có gặp vấn đề gì không?

Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý dựa trên ảo giác hình ảnh, giúp bạn khám phá tiềm thức và cảm nhận sâu xa...
Đời sống số 10 giờ, 27 phút trước

Bị chụp lén khi đi chấm thi cho sinh viên, nhan sắc thật của Midu thế nào?

Thêm một lần nữa, nhan sắc của Midu trở thành đề tài bàn tán của dân mạng.
Chuyện làng sao 11 giờ, 52 phút trước