Đây là tỉnh một con gà gáy ba nước cùng nghe, có vị quan tài giỏi phò tá vua nhà Nguyễn, công lớn trong sử Việt

Vị trí địa lý chiến lược và sự đa dạng địa hình

Sau sáp nhập từ tỉnh Quảng Ngãi cũ và tỉnh Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi mới có tổng diện tích 14.832,55 km2 (xếp thứ 5 toàn quốc về quy mô địa lý); dân số tính đến thời điểm hợp nhất đạt 2.161.755 người.

Là một tỉnh miền Trung với nhiều lợi thế cho phát triển văn hóa xã hội và du lịch, đẩy mạnh kinh tế, Quảng Ngãi có bề dày lịch sử, gắn liền với quá trình mở mang bờ cõi và xây dựng đất nước của ông cha ta. Mảnh đất này cũng là quê hương của các anh hùng, những vị quan thanh liêm xuyên suốt chiều dài lịch sử.

Đặc biệt, với địa hình đặc biệt, Quảng Ngãi chia sẻ đường biên giới dài khoảng 280 km với cả Lào và Campuchia ở phía Tây. Điều này khiến Quảng Ngãi trở thành tỉnh duy nhất của Việt Nam có chung đường biên giới với hai quốc gia láng giềng, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, trung chuyển kinh tế trên trục Đông-Tây của đất nước.

Quảng Ngãi là tỉnh duy nhất của Việt Nam có chung đường biên giới với hai quốc gia láng giềng Lào và Campuchia.

Theo danh sách các tỉnh sáp nhập với nhau tại Nghị quyết 60 NQ TW 2025, sau khi tỉnh Kon Tum sáp nhập với tỉnh Quảng Ngãi, lấy tên gọi là tỉnh Quảng Ngãi. Trung tâm chính trị, hành chính đặt tại tỉnh Quảng Ngãi hiện nay.

Lịch sử và văn hóa đa dạng

Vùng đất Kon Tum cũ là nơi hội tụ và sinh sống lâu đời của nhiều dân tộc. Theo các tài liệu lịch sử, người Ba Na là những cư dân đầu tiên đặt chân đến đây, lập nên một làng nhỏ bên dòng sông Đăk Bla. Sau đó, các dân tộc Xơ Đăng, Gia Rai, Jẻ Triêng, Brâu, Rơ Măm cũng đến cùng sinh sống, tạo nên một cộng đồng đa văn hóa phong phú.

Truyền thuyết của người Ba Na kể rằng, làng người địa phương gần sông Đăk Bla có tên gọi Kon Trang - Ôr, một khu vực thịnh vượng với dân số đông đúc nhờ vị trí thuận lợi cho cuộc sống định cư. Dần dà, Kon Tum cũ trở thành điểm đến của nhiều người, bao gồm cả người Kinh khi đến Tây Nguyên, góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa nơi đây. Tên gọi "Kon Tum" trong tiếng Ba Na có nghĩa là "Làng Hồ", xuất phát từ vị trí của làng gần một hồ nước cạnh sông Đăk Bla.

Vùng đất Kon Tum cũ đã trải qua nhiều thay đổi về địa giới hành chính trước khi sáp nhập thành Quảng Ngãi, từ giai đoạn khởi nghĩa Tây Sơn đến đầu thế kỷ 20, từng bao gồm cả các vùng thuộc Gia Lai và Đắk Lắk ngày nay. Vào tháng 10/1975, Kon Tum cũ sáp nhập với Gia Lai thành tỉnh Gia Lai - Kon Tum, trước khi được tái lập vào tháng 10/1991. Tỉnh lỵ đặt tại thị xã Pleiku.

Trải qua hơn 15 năm sáp nhập, đến ngày 12/8/1991, Quốc hội khóa VIII, kỳ họp thứ 9 ra Nghị quyết điều chỉnh địa giới hành chính, tỉnh Gia Lai - Kon Tum được chia thành 2 tỉnh, gồm tỉnh Kon Tum và tỉnh Gia Lai.

Năm 2025, một lần nữa Kon Tum sáp nhập với tỉnh Quảng Ngãi lấy tên mới là Quảng Ngãi. Hiện tỉnh Quảng Ngãi mới đang trên đà phát triển nhanh, bền vững, hài hòa giữa vùng biển và vùng cao nguyên. Với tiềm năng phong phú về tài nguyên thiên nhiên, vị trí địa chính trị - kinh tế đặc biệt, cùng tinh thần đoàn kết, đổi mới, tỉnh được kỳ vọng sẽ tạo nên bước đột phá trong thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng, nâng cao đời sống nhân dân và đảm bảo quốc phòng, an ninh vững chắc trong tình hình mới.

Núi Ngọc Linh, "Nóc nhà Tây Nguyên" và kho báu dược liệu

Ngọc Linh, đỉnh núi cao 2.598m, không chỉ là "nóc nhà" của Tây Nguyên mà còn là một khu bảo tồn thiên nhiên quý giá. Thảm thực vật đa dạng với nhiều loài rừng khác nhau, trong đó nổi bật là rừng rậm với các loài cây như thông hai lá, dẻ, re, pơmu, đỗ quyên. Đặc biệt, vùng núi Ngọc Linh nổi tiếng với các loại dược liệu quý như nhân sâm, hà thủ ô và quế, trong đó Sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis) là một loại nhân sâm quý hiếm được cả thế giới biết đến.

Hệ sinh thái động vật phong phú với nhiều loài quý hiếm như voi, bò rừng, bò tót, trâu rừng, nai, hoẵng, cùng các loài chim quý như công, trĩ sao, gà lôi lông tía và gà lôi vằn, cần được bảo tồn và phát triển.

N.Minh (TH) (Theo Thời Trang Vàng)