Đây là dòng họ nào nhiều trạng nguyên nhất lịch sử Việt Nam

Từ xa xưa ông cha ta đã có truyền thống hiếu học và đề cao việc thi cử. Nếu như ở thời hiện đại, ai nấy đều quan tâm đến danh tính của những người đỗ ‘thủ khoa’ trong các kỳ thi đại học hoặc tốt nghiệp cử nhân, đầu ra thạc sĩ, tiến sĩ thì lịch sự khoa bảng cả ngàn năm đất Việt cũng lưu lại những ‘thủ khoa’ hay còn gọi là các trạng nguyên.

Cụ thể, trong lịch sử khoa bảng từ 1075-1919, có có đến 1.063 người họ Nguyễn đỗ đại khoa (tiến sĩ trở lên). Họ Nguyễn có 14 người đỗ trạng nguyên trên tổng số 51 trạng nguyên trong lịch sử nước ta (chiếm tới 27,4%).

Dòng họ Nguyễn chính là dòng họ có nhiều trạng nguyên nhất Việt Nam.

Theo đó, khai quốc công thần của vua Đinh Tiên Hoàng là tể tướng Định Quốc Công - Nguyễn Bặc (924-979) được tôn là thủy tổ của dòng họ Nguyễn ở Việt Nam.

Vị khai quốc này quê ở Ninh Bình và là bạn đồng niên cùng Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp 12 sứ quân.

Vào năm 1246, Nguyễn Hiền (1235-1255) đã là trạng nguyên trẻ nhất lịch sử Việt Nam vào năm 1246 dưới thời nhà Trần.

Lúc đỗ Trạng Nguyên, ông chỉ mới có có 13 tuổi. Từ thời nhà Trần đến thời Lê - Trịnh, có đến 14 danh nhân họ Nguyễn đã đỗ trạng Nguyên. Như vậy dòng họ Nguyễn có số lượng người đỗ Trạng Nguyên nhiều nhất Việt Nam với con số 14/46.

Dưới thời Lý, Lê Văn Thịnh (1038-1096) là danh nhân đỗ đầu trong kỳ thi nho học đầu tiên trong lịch sử khoa bảng nước nhà. Dù ông thực tế không đỗ Trạng nhưng vẫn được một số tài liệu gọi là Ông Trạng.

Trên thực tế, Nguyễn Quan Quang mới là Trạng Nguyên đầu tiên trong lịch sử khoa bảng nước nhà khi ông đỗ trạng nguyên năm 1246 dưới thời Trần.

Dưới thời Lê trung hưng, danh nhân đỗ trạng nguyên cuối cùng của lịch sử nước ta là Trịnh Tuệ (Trịnh Huệ), quê ở huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hoá ngày nay. Ông đỗ trạng nguyên vào năm 1736 và là trạng nguyên cuối cùng được khắc tên trên bia đá tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Sau khoa thi năm 1736, gần 20 kỳ thi đại khoa được tổ chức dưới thời Lê trung hưng. Tuy nhiên, không ai đỗ trạng nguyên. Đế triều Nguyễn, văn chương yêu cầu cao "mười phân vẹn mười" nên không còn ai lấy được danh hiệu cao nhất này.

Gia đình duy nhất có 3 đời cùng đỗ trạng nguyên là gia đình ông Hồ Tông Thốc. Khi vừa tròn 17 tuổi, ông Hồ Tông Thốc (quê ở huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An ngày nay) đi dự thi Đình và đậu trạng nguyên. Bài văn ông viết khi đi thi được lưu truyền cả nước. Sau đó, Hồ Tông Thốc làm quen dưới thời vua Trần Nghệ Tông. Tiếp đó, con trai của ông là Hồ Tông Đốn và cháu trái là Hồ Tông Thành đều đỗ trạng nguyên.

Mạc Đăng Dung - Mạc Thái Tổ (1483-1541), người sáng lập ra triều đại nhà Mạc trong lịch sử Việt Nam là vị vua duy nhất của nước ta từng đỗ trạng nguyên. Khi vua Lê Uy Mục còn nắm quyền, Mạc Đăng Dung từng đăng ký thi tuyển võ sĩ tại Thăng Long và xuất sắc đỗ Võ trạng nguyên. Trong 20 năm, từ một người chỉ giữ chức nhỏ, ông đã leo lên đỉnh cao quyền lực. Tới năm 1527, Mạc Đăng Dung được phong làm An Hưng Vương. Tháng 6 cùng năm, Mạc Đăng Dung ép vua Lê Cung Hoàng nhường ngôi và mở ra triều đại nhà Mạc.

Hoàng Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)