Đối với người Việt, tháng Chạp (tháng 12 Âm lịch) có các lễ cúng quan trọng là rằm tháng Chạp, cúng ông Công ông Táo, cúng Tất niên. Như vậy, rằm tháng Chạp được coi như là sự mở đầu của mùa Tết Nguyên đán. Đây cũng là lễ cúng quan trọng để tri ân tổ tiên và tạ ơn các vị thần linh nên thường được các gia đình chuẩn bị chỉn chu, tươm tất.
Rằm tháng Chạp năm 2024 (tức ngày 15/12 Âm lịch năm Quý Mão) sẽ rơi vào thứ thứ 3 ngày 14/1 Dương lịch.
Thông thường mọi người sẽ làm Lễ cúng vào chiều ngày 14 Âm lịch hoặc sáng ngày 15 Âm lịch, được tổ chức tại nhà, tại bàn thờ gia tiên.
Về giờ cúng, theo quan niệm dân gian, giờ tốt nhất để cúng Rằm là giờ Thìn (7-9h sáng). Giờ Thìn là giờ hoàng đạo, tượng trưng cho sự khởi đầu tốt đẹp, may mắn.
Ngoài ra, gia chủ cũng có thể cúng vào các giờ khác trong ngày, miễn là tránh việc tiến hành Lễ cúng quá khuya, tốt nhất là làm trước khi trời tối.
Cụ thể, buổi sáng có thể làm Lễ cúng giờ Đinh Mão (5-7h); giờ Canh Ngọ (11-13h); giờ Nhâm Thân (15-17h). Buổi chiều cúng giờ Quý Dậu (17-19h); giờ Giáp Tý (23-1h); giờ Bính Dần (3-5h).
Lễ vật cần sắm để cúng rằm tháng Chạp
Theo các chuyên gia phong thủy, lễ cúng rằm tháng Chạp đủ nhất phải có các lễ vật sau: Hương, hoa tươi, hoa quả tươi, trầu cau, nước sạch, nến. Ngoài lễ chay như trên thì cũng có thể cúng thêm lễ mặn vào ngày này gồm: Xôi (hoặc bánh chưng), thịt gà luộc, khoanh giò/chả, các món mặn khác như canh, đồ xào.
Với lễ cúng mặn, gia đình nào muốn bày biện tươm tất hơn thì có thể chuản bị các món ăn truyền thống như xôi gấc tượng trưng cho sự may mắn, gà luộc đại diện cho sự sung túc, giò/chả, nem rán, các món xào, món canh măng miến hoặc có thể thêm bánh chưng (hương vị đặc trưng của ngày Tết).
Lễ cúng rằm tháng Chạp không cần quá cầu kỳ nhưng gia chủ phải thành tâm, thành ý thì mới được. Bởi cúng rằm tháng Chạp là nghi lễ tâm linh tưởng nhớ, thức tỉnh và gửi gắm nhiều hi vong. Trong lễ cúng này, các gia chủ chủ yếu cầu khấn về sức Khỏe, may mắn, bình an cho cả gia đình.
Trong ngày rằm tháng Chạp, ngoài việc bày biện sửa lễ vật cúng rằm, tùy theo phong tục của từng địa phương, một số gia đình còn làm thêm sớ cầu an tại chùa cho các thành viên trong gia đình. Theo các nhà sư, trong ngày rằm tháng Chạp cần giữ cho tâm hồn thanh tịnh, sạch sẽ.
Có một điều cần chú ý trong ngày cúng rằm tháng Chạp là không nên vay mượn người khác. Việc vay tiền vào ngày này có thể trở thành một khoản nợ lớn, ảnh hưởng đến tài lộc trong năm.
Văn khấn cúng rằm tháng Chạp
Văn khấn rằm tháng Chạp cúng Thần linh và Thổ công.
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần kèm lạy 3 lạy)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông thần quân.
Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long mạch.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức tôn thần.
Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần.
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ con là…
Ngụ tại…
Hôm nay, ngày… tháng… năm…, gặp tiết rằm tháng Chạp, tín chủ con thành tâm sắm lễ hương hoa, trà quả, kim ngân, thắp nén hương thơm, dâng lên trước án, thành tâm kính mời: Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa, Long mạch tôn thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Con cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con được cả nhà yên vui, công việc thuận lợi, tài lộc tăng tiến, tâm đạo được sáng suốt, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin được các Ngài phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần kèm lạy 3 lạy).
Văn khấn rằm tháng Chạp cúng gia tiên
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần kèm lạy 3 lạy)
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).
Tín chủ (chúng) con là…
Ngụ tại…
Hôm nay là ngày… tháng… năm, gặp tiết rằm tháng Chạp. Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án, thành tâm kính mời các ngài: Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội, ngoại họ…, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời chư vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho chúng con gia đình hòa thuận, sức khỏe dồi dào, công việc phát tài, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần kèm lạy 3 lạy).
(*)Thông tin trong bài mang tính tham khảo.
Hoàng Khuông (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)