Người Việt vốn nổi tiếng yêu ngôn từ và thích chơi chữ. Chính vì thế, nhiều câu đố dân gian vừa dí dỏm, vừa khiến người nghe phải "vò đầu bứt tai". Một trong số đó là câu hỏi: "Con gì có tên nhưng ai cũng gọi bằng cụ?".
Thoạt nghe, nhiều người tỏ ra bối rối bởi trong thế giới động vật, làm gì có loài nào mang danh "cụ". Nhưng chỉ cần nảy số một chút, bạn sẽ nhận ra đáp án vô cùng quen thuộc: Cụ Rùa.
Rùa thường được gọi bằng kính ngữ là "cụ"
"Cụ Rùa" - Linh vật linh thiêng bậc nhất trong văn hóa Việt
Không chỉ là một loài bò sát hiền lành, rùa từ lâu đã trở thành linh vật mang ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tâm linh người Việt. Trong tín ngưỡng dân gian, Rùa là biểu tượng của sự trường tồn, bền vững và trí tuệ, cùng với Long, Lân và Phụng tạo thành Tứ Linh huyền thoại.
Hình ảnh Cụ Rùa Hồ Gươm (Hà Nội) đặc biệt thiêng liêng trong lòng người dân Việt Nam. Từ truyền thuyết Lê Lợi trả gươm cho Rùa Thần sau khi đánh tan giặc Minh, Rùa đã được xem là sứ giả của trời, biểu tượng cho chính nghĩa và lòng yêu nước.
Từ đó, người Việt không gọi đơn thuần là "con rùa", mà trân trọng xưng tụng là "Cụ Rùa", thể hiện lòng tôn kính như đối với một bậc tiền nhân.
Vì sao người Việt lại gọi là "Cụ Rùa"?
Có ba lý do chính lý giải điều này:
1. Rùa là linh vật trấn quốc
Theo phong thủy và văn hóa phương Đông, Rùa là biểu tượng của sự trường thọ và bền vững. Ở nhiều ngôi đền, đình, chùa, bia đá tiến sĩ đều được đặt trên lưng rùa, thể hiện cho nền học vấn vững chắc, trí tuệ trường tồn cùng năm tháng.
2. Rùa gắn với truyền thuyết thiêng liêng
Hình ảnh "Cụ Rùa Hồ Gươm" không chỉ gắn với lịch sử mà còn là biểu tượng của niềm tin, lòng yêu nước và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam. Mỗi khi "Cụ" nổi lên mặt hồ, người dân lại tin rằng đó là điềm lành, báo hiệu sự hưng thịnh, bình an cho đất nước.
3. Rùa tượng trưng cho tuổi thọ và trí tuệ
Rùa sống lâu, điềm đạm và chậm rãi. Trong dân gian, rùa là hình mẫu của sự kiên nhẫn, vững vàng, "chậm mà chắc", được xem như biểu tượng của phúc thọ và trí tuệ.
Có thể nói, trong muôn loài sinh vật, chỉ có Rùa mới được người Việt tôn kính gọi là "Cụ". Chắc hẳn ai mà không trả lời được câu này sẽ tiếc hùi hụi vì bản thân đã từng nói qua hoặc nghe ở đâu đó rồi. Nhưng không sao, Tiếng Việt vốn dĩ luôn có sự mới lạ, phải trau dồi thêm nhiều lắm mới có thể biết hết được.
Hạ Tú (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)