Danh mục

Cổ nhân nói: 'Nước trong thì không có cá', vế sau mới thực sự cốt yếu nhưng ít người biết!

Thứ năm, 07/07/2022 11:10

Cổ nhân nói: “Nước trong quá thì không có cá, người xét nét quá thì hiếm ai chơi”, đây là một câu nói mang ý nghĩa sâu xa, nếu nghĩ kỹ bạn sẽ nhận ra bài học lớn mà người xưa muốn gửi gắm.

Cụm từ "Nước trong thì không có cá " bắt nguồn từ " Hán thư - Đông Phương Sóc truyện", một cuốn sách về các nghi lễ được biên soạn vào thời Tây Hán thể hiện quan niệm tư tưởng của Nho giáo thời kỳ đầu.

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Nho giáo rất coi trọng mối quan hệ giữa người với người, nhấn mạnh rằng mục đích của việc hành thiện của quý nhân là giải quyết mối quan hệ với người khác. Nho giáo mà đại diện là Khổng Tử cho rằng sự hòa thuận, tình bạn giữa con người với nhau là tiền đề của sự hòa hợp xã hội.

Trong Kinh Dịch của Khổng Tử có nói: “Người không biết mà không thẹn, chẳng phải là quý nhân sao? Nghĩa là khi không được người khác hiểu hoặc bị người khác hiểu lầm, họ cũng nên giữ lòng khoan dung với người khác và không nên oán hận, than phiền".

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Câu nói "Nước trong quá thì không có cá" cũng làm sáng tỏ một sự thật tương tự. Ý nghĩa chung của câu này là nếu nước quá trong thì sẽ không có con cá nào sống sót trong đó. Hàm ý rằng chúng ta nên có thái độ khoan dung khi đối nhân xử thế và đừng quá khắt khe với người khác. Nếu bạn quá khắt khe, luôn nắm bắt khuyết điểm của người khác và phóng đại chúng lên vô tận mà không nhìn thấy ưu điểm của người khác, thì bạn sẽ không thể xử lý tốt mối quan hệ với người khác và không ai sẵn sàng hợp tác, và bạn cuối cùng sẽ chỉ còn lại một mình.

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Bên cạnh những chân lý sâu sắc này, nếu chỉ bắt đầu từ những hiện tượng trong cuộc sống, chúng ta có thể tìm thấy một số hiện tượng thú vị: Có thực sự không có cá trong nước sông trong vắt? Trên thực tế, việc này liên quan đến môi trường sống của các sinh vật và phản ảnh bản năng sinh học của cá.

Trước hết, nếu nước quá trong, có nghĩa là có ít hoặc không có vi sinh trong nước, những gì chúng ta thường nghĩ là tạp chất và cặn bẩn. Các vi sinh vật này là thức ăn cần thiết để cá tồn tại, nếu không có các chất này trong nước thì cá sẽ không thể sống được. Chúng ta thường có suy nghĩ này: cá có thể tồn tại miễn là chúng có nước, và cá ăn nước.

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Trên thực tế, điều này không hoàn toàn đúng. Nước tinh khiết và không có tạp chất không thể duy trì sự sống sót của cá. Trong khi uống nước, cá cũng hấp thụ các vi sinh vật trong nước. Sự sống còn của cá không thể tách rời hệ vi sinh vật trong nước. Vì vậy, chúng ta nói "nước trong sẽ không có cá".

Thứ hai, "khi nước trong, sẽ không có cá", phản ánh bản năng sinh học của cá là tìm kiếm lợi ích và tránh nguy hại. Một lý do khác khiến cá không muốn sống trong môi trường nước quá trong là nước trong không cung cấp môi trường sống an toàn cho cá. Trong môi trường nước quá trong, cá khó tìm nơi trú ẩn dễ dàng và chúng rất dễ bị các sinh vật khác trong tự nhiên, kể cả con người gây hại. Vì vậy, cá không chọn sống ở vùng nước quá trong.

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Vế sau của câu này là gì và tại sao lại cho rằng vế sau mới thực sự cốt yếu?

"Nước trong thì không có cá" chỉ là nửa đầu, vế sau của câu nói là “người xét nét quá thì hiếm ai chơi”. Nửa câu thứ hai này là dạy chúng ta cách đối xử hòa thuận với những người xung quanh.

Chúng ta ai cũng là một thành viên của xã hội nên việc xử lý tốt mối quan hệ với người khác là điều đặc biệt quan trọng. Vậy làm thế nào để chúng ta có thể sống chan hòa với những người xung quanh? Điều quan trọng nhất là đừng quá khắt khe với mọi người.

Trước hết, chúng ta phải học cách “giả câm giả điếc”. Chúng ta không được bối rối khi đối mặt với những việc lớn, và không hời hợt khi đối mặt với những việc nhỏ. Để trở thành một người có khuôn mẫu, bạn phải nắm bắt được phương hướng trong những sự kiện lớn, và đừng quan tâm đến những điều được và mất trong những vấn đề nhỏ nhặt. Người quan tâm quá nhiều cuối cùng sẽ vì cái nhỏ mà đánh mất cái lớn, cái mất sẽ nhiều hơn cái được.

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Thứ hai, học cách bao dung người khác và cho phép người khác phạm sai lầm. Ai cũng có lúc mắc sai lầm, ai mắc lỗi cũng mong được người khác tha thứ. Nho giáo nói: "Đừng làm cho người khác những gì bạn không muốn làm cho chính mình", tức là chúng ta cần học cách cảm thông với người khác và có thể suy nghĩ về vấn đề từ góc độ của người khác. Vì vậy, khi người khác mắc lỗi, chúng ta không thể chỉ biết đổ lỗi cho người khác, chúng ta cũng phải suy nghĩ ở một góc độ khác: nếu chính chúng ta cũng mắc lỗi như vậy, chúng ta cũng mong người khác sẽ tha thứ và cho chúng ta một cơ hội để cải tạo.

cổ nhân, người xưa, nước trong thì không có cá,người xét nét quá thì hiếm ai chơi

Thứ ba, học cách cân bằng. Trong cuộc sống, chúng ta rất dễ đi đến tiêu cực khi giải quyết mọi việc và nảy sinh tư duy phân minh trắng đen, đúng sai. Trong thực tế, điều này là sai. Chúng ta phải học cách nhìn sự phát triển của người khác và sự vật một cách biện chứng và hợp lý, và không để những lối suy nghĩ cực đoan điều khiển chúng ta. Một lối suy nghĩ cực đoan là một dấu hiệu của sự chưa trưởng thành. Bởi vậy, nếu có thể, hãy hướng đến một cuộc sống đạt được sự cân bằng, đơn giản hóa mọi chuyện để bản thân cảm thấy an yên, và khiến những người xung quanh thấy dễ chịu.

Dương Huyền (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: http://baove.congly.vn/co-nhan-noi-nuoc-trong-.. Nguồn: http://baove.congly.vn/co-nhan-noi-nuoc-trong-thi-khong-co-ca-ve-sau-moi-thuc-su-cot-yeu-nhung-it-nguoi-biet-24475.html

Tin được quan tâm

Sau ngày 1/7: Không cần mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc, chỉ cần mua loại tự nguyện sẽ không bị phạt, đúng không?

Có thông tin cho rằng, sau ngày 1/7/2025, người dân không cần mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc, chỉ cần mua loại tự nguyện...
Kiến thức 3 ngày, 23 giờ trước

Lương lên tới hơn 14.000.000 triệu đồng, nhiệm vụ và quyền hạn của Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố là gì?

Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố hưởng mức phụ cấp 14 triệu đồng/tháng nếu hoàn thành những nhiệm vụ cụ thể dưới đây.
Tin trong ngày 3 ngày, 10 giờ trước

Từ nay: Cấm dùng Căn cước, CCCD vào việc này, ai vi phạm bị phạt lên tới 6.000.000 đồng

Có 9 hành vi bị nghiêm cấm trong Luật căn cước 2023. Ai cũng nên nắm rõ để tránh bị phạt tiền lên tới 6.000.000...
Kiến thức 2 ngày, 4 giờ trước

Có 1 nút đặc biệt trên Zalo, ấn vào là thấy ngay số điện thoại bạn bè, không cần phải xin

Zalo có nhiều tính năng hay ho hơn bạn tưởng, một trong số đó là xem số điện thoại bạn bè mà không cần phải...
Xài gì 3 ngày, 6 giờ trước

Sau ngày 1/7: Người dân tham gia BHYT 5 năm liên tục được nhận 3 - 6 triệu đồng/tháng, đúng không?

Lan truyền thông tin người dân chỉ cần tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) liên tục 5 năm là có thể làm hồ sơ...
Tin trong ngày 3 ngày, 5 giờ trước

Jack Ma dự đoán 6 nghề đầu tiên sẽ thất nghiệp trong tương lai gần, nghề cuối cùng là đáng chú ý nhất

Dự báo của ông không chỉ là lời cảnh báo, mà còn là cơ hội để mỗi người nhìn lại và nâng cấp bản thân....
Kiến thức 2 ngày, 22 giờ trước

Tin cùng mục

34 tỉnh, thành phố của Việt Nam phải làm ngay điều này sau sáp nhập

Trước ngày 20/8, 34 tỉnh/TP của Việt Nam buộc phải hoàn thành kiểm kê đất đai sau khi sáp nhập đơn vị hành chính.
Kiến thức 8 giờ, 41 phút trước

Hơn 1 triệu giáo viên cả nước đón nhận tin vui trong năm 2025, là gì?

Chính sách phụ cấp thâm niên cho giáo viên năm 2025 vẫn được duy trì, tính trên mức lương cơ sở hiện hành.
Kiến thức 8 giờ, 42 phút trước

Từ ngày 1/7/2026: Chi tiết các tuyến đường ở Hà Nội sẽ cấm xe máy chạy xăng

Phạm vi của tuyến đường cấm xe máy chạy xăng sẽ chạy qua địa bàn các quận Cầu Giấy, Tây Hồ, Ba Đình, Hoàn Kiếm,...
Tin trong ngày 8 giờ, 42 phút trước

Ngành học điểm chuẩn chỉ từ 16 là ‘xương sống’ của nền kinh tế, ra trường lương khởi điểm lên tới 20 triệu đồng/tháng

Không riêng điểm chuẩn mà học phí của ngành học này cũng khá 'dễ thở' phù hợp với điều kiện gia đình của nhiều thí...
Tin trong ngày 9 giờ, 54 phút trước

Sao Việt 13/7: Diễn viên Hương Giang đăng ký kết hôn lần 2; Trấn Thành dặn dò Hari Won 'như di chúc' lúc bệnh nặng

Tin sao Việt 13/7/2025: Diễn viên Hương Giang khoe giấy đăng ký kết hôn trên trang cá nhân nhằm đáp trả bình luận khiếm nhã...
Kiến thức 9 giờ, 4 phút trước

Mức đóng BHYT hộ gia đình thay đổi từ 1/7: Người thứ 5 trở đi sẽ được miễn phí, đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng khi tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình, từ thành viên thứ 5 trở đi sẽ...
Kiến thức 9 giờ, 24 phút trước

Tin mới cập nhật

Những con giáp nào may mắn ngày Thứ Ba, 15 tháng 7, tức là ngày 21 tháng 6 âm lịch?

Thời gian là sự sắp xếp và kết hợp của trường vũ trụ, với khí chất và năng lượng. Ngày 15 tháng 7, thứ Ba,...
Đời sống số 39 phút trước

Ngôi chùa cách Hà Nội khoảng 70km có cảnh đẹp như tranh vẽ, du khách mê mẩn dừng chân chụp ảnh

Nằm ẩn mình trên lưng chừng núi, chùa Cây Thị (xã Thanh Liêm, tỉnh Ninh Bình) khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng bởi vẻ...
Du lịch Việt 55 phút trước

Tin mừng với hàng triệu người dân tại tỉnh Bắc Ninh mới: Nên sớm nắm bắt thông tin này

Tỉnh Bắc Ninh đang đẩy mạnh triển khai nhiều dự án đường bộ kết nối với Thủ đô và các tỉnh lân cận để tạo...
Kiến thức 55 phút trước

1 ngành từng bị phán xét là ‘liều lĩnh’, nay thành ‘hàng hot’: Điểm chuẩn cao chót vót, lương 50 triệu/tháng vẫn hiếm ứng viên

Trước đây, không ít phụ huynh từng lo ngại con mình sau khi học xong sẽ “thất nghiệp, ngồi nhà ôm laptop vì chẳng biết...
Kiến thức 56 phút trước

Địa phương này trở thành tỉnh rộng nhất Việt Nam, quy mô kinh tế lọt Top 10 cả nước

Sau sáp nhập, tổng diện tích của tỉnh mới sẽ đạt 24.101km2, vượt Nghệ An để trở thành tỉnh có diện tích lớn nhất cả...
Kiến thức 56 phút trước

Từ 01/01/2026, bỏ chia hạng nhà giáo

Từ ngày 01/01/2026, Luật Nhà giáo 2025 (số 73/2025/QH15) sẽ chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong việc quản...
Tin trong ngày 57 phút trước

Con trai út nhà Angelina Jolie soán ngôi anh trai Pax Thiên, làm một việc thể hiện rõ sự trưởng thành

Knox, quý tử chung giữa nữ diễn viên Angelina Jolie và nam tài tử Brad Pitt vừa bước sang tuổi 17 cách đây vài ngày....
Chuyện làng sao 57 phút trước

Em gái Elvis Phương - 'Nữ hoàng nhạc New Wave' qua đời

Kiều Nga - "Nữ hoàng nhạc New Wave" một thời - qua đời ở tuổi 65, sau bảy ngày hôn mê sâu vì đột quỵ,...
Chuyện làng sao 1 giờ, 24 phút trước

Chuyên gia chỉ cách xếp nguyện vọng năm 2025: Nắm chắc cơ hội đỗ đại học, điểm khá có thể đậu trường top

Theo dự kiến, Bộ GD&ĐT sẽ công bố kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT vào 8h sáng ngày 16/7. Thời gian đăng ký nguyện...
Tin trong ngày 2 giờ, 40 phút trước

Bảo hiểm y tế thông báo thay đổi mới quan trọng: Hàng chục triệu người cần nắm rõ

Nhiều nhóm đối tượng được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế.
Kiến thức 2 giờ, 40 phút trước