Có một câu nói cũ rằng: “Ngày 15 tháng 4 thật đáng sợ”, hôm nay là ngày 15 tháng 4, có gì phải sợ chứ? Hãy xem tổ tiên chúng ta đã nói gì

Qua thời gian dài, tổ tiên chúng ta đã để lại nhiều câu nói khôn ngoan, và "Người ta sợ tháng Tư vào ngày rằm tháng tư âm lịch" là một trong số đó. Khi chúng ta chào đón ngày 15 tháng 4, chúng ta không khỏi tự hỏi, có điều gì đáng “sợ” về ngày này? Chúng ta hãy cùng khám phá những điều tổ tiên đã nói và rút ra bài học từ họ.

1. Theo quan điểm của nông nghiệp

1. Thời tiết ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng

Đối với xã hội cổ đại dựa trên nền nông nghiệp, điều kiện thời tiết vào khoảng ngày 15 tháng 4 đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của cây trồng. Tổ tiên chúng ta tin rằng nếu thời tiết ngày 15 tháng 4 bất thường thì có thể dự báo thời tiết sẽ không thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng trong thời gian tiếp theo.

Theo nghiên cứu về lịch sử nông nghiệp, tháng 4 là thời điểm quan trọng để nhiều loại cây trồng phát triển tốt. Ví dụ, lúa đang trong giai đoạn trổ bông và tạo hạt vào thời điểm này. Nếu có mưa lớn hoặc gió mạnh vào ngày 15 tháng 4, đó có thể là thảm họa đối với lúa mì. Mưa lớn có thể làm lúa bị đổ, khiến hạt không thể nảy mầm bình thường, ảnh hưởng đến năng suất. Gió mạnh có thể thổi bay phấn hoa và ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn của lúa. Dữ liệu cho thấy trong sản xuất nông nghiệp trước đây, thời tiết khắc nghiệt có thể ảnh hưởng đến năng suất lúa mì từ 30% - 50% trong những thời kỳ quan trọng.

Giống như câu chuyện thường được thế hệ cũ kể lại, có một trận mưa đá bất ngờ vào ngày 15 tháng 4 năm đó, phá hủy nhiều vùng đất nông nghiệp rộng lớn và gần như xóa sổ toàn bộ mùa màng. Năm đó cuộc sống của người dân rơi vào cảnh khốn khó. Vì vậy, theo quan niệm của tổ tiên chúng ta, thời tiết ngày 15 tháng 4 có liên quan trực tiếp đến mùa màng trong năm. Làm sao điều này không khiến mọi người "sợ hãi"?

2. Mối đe dọa tiềm tàng của sâu bệnh

Ngày 15 tháng 4 cũng là thời điểm côn trùng gây hại dễ bùng phát. Tổ tiên chúng ta đã phát hiện ra thông qua quan sát lâu dài rằng các điều kiện môi trường như nhiệt độ và độ ẩm vào thời điểm này có thể khiến sâu bệnh sinh sản với số lượng lớn.

Vào thời cổ đại, do thiếu thuốc trừ sâu hiện đại, nông dân thường bất lực khi xảy ra nạn côn trùng phá hoại trên diện rộng. Ví dụ như châu chấu. Khi loài gây hại này xuất hiện theo đàn lớn, nó sẽ giống như một đám mây đen di chuyển, ăn sạch mọi mùa màng ở bất cứ nơi nào nó đi qua. Tổ tiên chúng ta biết rất rõ rằng nếu thời tiết vào khoảng ngày 15 tháng 4 thích hợp cho sâu bệnh sinh sôi thì toàn bộ đất nông nghiệp sẽ phải đối mặt với mối đe dọa rất lớn. Thông qua kinh nghiệm truyền miệng, họ nhắc nhở các thế hệ tương lai phải cảnh giác với vấn đề côn trùng gây hại trong thời kỳ này.

2. Từ góc nhìn cuộc sống và phong tục

1. Những điều cấm kỵ trong phong tục truyền thống

Trong phong tục cổ xưa, ngày 15 tháng 4 còn có ý nghĩa đặc biệt. Ở một số nơi, có truyền thống dâng lễ vật hoặc cầu nguyện để được ban phước vào ngày này . Tổ tiên chúng ta tin rằng nếu không tuân theo các phong tục truyền thống vào ngày này, điều đó có thể xúc phạm đến các vị thần hoặc tổ tiên và mang lại vận rủi cho gia đình.

Mặc dù những tuyên bố này thiếu cơ sở khoa học theo góc nhìn của khoa học hiện đại, nhưng trong bối cảnh văn hóa thời bấy giờ, nỗi sợ hãi trước những điều chưa biết của con người khiến họ rất coi trọng những phong tục này. Ví dụ, một số nơi yêu cầu phải giữ nhà cửa sạch sẽ vào ngày 15 tháng 4 và không được cãi vã hay tranh chấp, nếu không sẽ bị coi là bất kính với các vị thần. Sự kế thừa phong tục này phản ánh kỳ vọng của tổ tiên về sự hòa thuận, yên bình và thịnh vượng của gia đình, và việc vi phạm những phong tục này được coi là điềm xấu, cũng là một khía cạnh của "nỗi sợ".

2. Rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe và tính mạng

Những thay đổi thời tiết vào khoảng ngày 15 tháng 4 cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người. Qua kinh nghiệm, tổ tiên chúng ta đã khám phá ra rằng thời tiết trong thời kỳ này thay đổi đột ngột, từ ấm sang lạnh. Nếu bạn không chú ý giữ ấm hoặc chế độ ăn uống, bạn sẽ dễ bị ốm.

Vào thời xa xưa, khi điều kiện y tế còn hạn chế, một căn bệnh có thể trở thành gánh nặng lớn cho gia đình. Ví dụ, các biến chứng như viêm phổi do cảm lạnh có thể gây tử vong tại thời điểm đó. Vì vậy, tổ tiên chúng ta đã nhắc nhở mọi người phải hết sức cẩn thận vào thời điểm này. Mối lo ngại về rủi ro sức khỏe này cũng là một phần của câu nói "Sợ tháng Tư đến ngày rằm tháng tư âm lịch".

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)