Cây dừa 'bất thường' nhất thế giới không cho ra một trái dừa nào nhưng lại nuôi sống hàng triệu người

Nó liên quan đến sinh kế và bàn ăn của hàng triệu người. Nhân vật chính ở đây là Metroxylon sagu, một loại cây dừa được gọi đùa là “khác thường” nhất thế giới. Đó là một phép lạ nuôi dưỡng thế giới một cách độc đáo.

Cây dừa cao lương, một loại cây thuộc chi Sagu thuộc họ cọ, có nguồn gốc từ Quần đảo Maluku và New Guinea và hiện được phân bố rộng rãi ở các nước Đông Nam Á. Thói quen sinh trưởng của nó khá độc đáo: sau hơn mười năm xuân thu, sau khi thân cây trưởng thành, nó sẽ nhanh chóng khô héo chỉ sau vài tháng. Sau đó, bộ rễ khổng lồ của nó dường như có sức mạnh tái sinh, sinh một cây sự sống mới. Trong cuộc đời, cây dừa cao lương chỉ nở một lần rồi lặng lẽ héo tàn và trở về cát bụi.

Điều đặc biệt nổi bật là mặc dù dừa cao lương được gọi là dừa nhưng nó không thể sinh trái trưởng thành trong suốt cuộc đời. Nguyên nhân là do quá trình phát triển của quả kéo dài và tiêu tốn nhiều năng lượng, cuối cùng khiến cây bị cạn kiệt chất dinh dưỡng và dập tắt ngọn lửa sự sống. Quá trình này cũng tương tự như tre, cả hai đều là biểu hiện sâu sắc của vòng đời. Tuy nhiên, cây dừa cao lương không để lại trái nào có thể nuôi sống con người. Chỉ có rễ cây mới mang hy vọng về sự sống bất tận.

Tuy nhiên, chính loại dừa cao lương tưởng chừng như “bất thường” này lại nuôi dưỡng thế giới theo cách riêng của nó. Bên trong thân cây là kho tàng tinh bột phong phú, không chỉ có hàm lượng cao mà còn dễ thu hoạch. Vào thời điểm tốt nhất - khi cây đã trưởng thành nhưng chưa nở hoa thì bị chặt bỏ, bóc bỏ lớp vỏ bên ngoài và lớp gỗ, lấy ra phần lõi mềm, trải qua một loạt quá trình xử lý tinh xảo và cuối cùng chuyển thành dạng ăn được tinh bột. Một cây có thể cung cấp 200 đến 350 kg tinh bột khi được thu hoạch và sức sống mãnh liệt của bộ rễ khiến quá trình thu hoạch này bền vững trong nhiều thập kỷ, thậm chí cả trăm năm, thực sự thực hiện được nguyên tắc “người xưa trồng cây, thế hệ mai sau hưởng phúc”.

Tinh bột dừa Sagu từng là thực phẩm chủ yếu ở Malaysia và nhiều nơi khác. Ngay cả trong xã hội hiện đại, nó vẫn đóng một vai trò quan trọng trên bàn ăn của người dân ở nhiều vùng lạc hậu. Không chỉ vậy, vì đặc tính không chứa gluten nên nó đã trở thành tin vui cho những người không dung nạp gluten, mang đến sự lựa chọn thực phẩm an toàn và dễ tiêu hóa cho trẻ em và người già.

Trong đời sống hằng ngày và trong công nghiệp thực phẩm, tinh bột dừa cao lương có mặt ở khắp mọi nơi. Từ những "ngọc trai" trong trà sữa trân châu, đến hương vị tinh tế của cháo cao lương, đến các loại bánh quy, mì và thậm chí cả bánh kếp, nó đã được nhiều người yêu thích nhờ hương vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng. Ở New Guinea, người dân địa phương chế biến tinh bột thành bánh kếp và chiên thành những chiếc bánh giòn và thơm ngon như món ăn chủ yếu hàng ngày của họ.

Dừa cao lương, một loại cây tuy chưa được biết đến nhưng đã có những đóng góp to lớn, không chỉ làm phong phú thêm bàn ăn của người dân bằng sức sống và tính thực tiễn phi thường của nó mà còn đóng một vai trò không thể thiếu trong sinh kế của hàng triệu người trên thế giới. Câu chuyện của nó là sự diễn giải sinh động về sự kết hợp giữa trí tuệ tự nhiên và trí tuệ con người, nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng và khám phá mọi kho báu trong thiên nhiên.

Lê Dương (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)