Cần bao nhiêu tiền 'phòng thân' mới đủ để bạn yên tâm sống?

Người Việt "thiếu" quỹ dự phòng

Những con số thống kê đã vẽ nên một bức tranh đáng lo ngại về sự chuẩn bị tài chính của người lao động. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), hơn 60% người lao động châu Á không đủ tiền dự phòng cho một tháng chi tiêu nếu mất việc.

Tại Việt Nam, tình hình cũng không mấy khả quan. Khảo sát của Visa năm 2024 cho thấy có đến 47% người trẻ chưa có bất kỳ khoản tiết kiệm khẩn cấp nào. Hệ quả là, cứ 10 người thì có 3 người từng phải vay mượn để xoay xở khi gặp sự cố sức khỏe hoặc thất nghiệp.

Vì sao “tiền phòng thân” là bước đi đầu tiên?

Một quỹ “phòng thân” đủ dày chính là tấm đệm giúp bạn không rơi vào khủng hoảng khi rủi ro ập đến (Ảnh minh hoạ)

Một kế hoạch tài chính dù chặt chẽ đến đâu cũng có thể sụp đổ chỉ vì một biến cố bất ngờ: bệnh tật, tai nạn, công ty cắt giảm nhân sự, hay chỉ đơn giản là chiếc xe hỏng đúng lúc. Đây chính là lý do các chuyên gia luôn khuyến nghị quỹ dự phòng (emergency fund), hay còn gọi nôm na là tiền phòng thân phải là ưu tiên hàng đầu trong mọi kế hoạch tài chính cá nhân.

Về cơ bản, tiền phòng thân là một khoản tiết kiệm chỉ được “mở khóa” khi có sự cố khẩn cấp, chẳng hạn như cú sốc thu nhập (mất việc, kinh doanh thua lỗ) hoặc cú sốc chi tiêu (viện phí, sửa nhà, tai nạn...). Nếu không có khoản dự phòng này, bạn có thể buộc phải bán tháo tài sản, rút tiền tiết kiệm dài hạn trước kỳ hạn hoặc gánh thêm nợ, khiến tình hình tài chính trở nên tồi tệ hơn. Ngược lại, một khoản dự phòng vừa đủ sẽ giúp bạn giữ được bình tĩnh và quyền chủ động trong mọi tình huống.

Cần bao nhiêu tiền cho một quỹ dự phòng đủ dày?

Theo lời khuyên kinh điển của giới tài chính, một quỹ phòng thân lý tưởng nên có giá trị tương đương 3-6 tháng chi tiêu sinh hoạt. Ví dụ, nếu chi phí hàng tháng của bạn là 15 triệu đồng, quỹ phòng thân nên dao động từ 45-90 triệu đồng. Con số này nên được tăng lên khoảng 9 tháng chi tiêu nếu bạn đang có nợ hoặc có người phụ thuộc như con nhỏ, cha mẹ già.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tích lũy ngay một khoản lớn. Theo ông Nguyễn Minh Huy, chuyên gia tư vấn tài chính cá nhân tại TP.HCM, cho biết điều quan trọng không phải là có nhiều, mà là có trước. “Bạn có thể bắt đầu bằng một khoản nhỏ, 1-2 tháng chi tiêu, rồi tăng dần mỗi tháng. Dù ít, quỹ dự phòng vẫn tốt hơn là con số 0”, ông Huy nhấn mạnh.

Không chỉ là tiền bạc, đó là "liều thuốc" cho tinh thần

Một nghiên cứu của Vanguard (Mỹ) đã chỉ ra lợi ích to lớn về mặt tinh thần của quỹ dự phòng. Những người có ít nhất khoảng 52 triệu đồng (tương đương 2.000 USD) tiết kiệm khẩn cấp cảm thấy an toàn tài chính hơn 21% so với người không có đồng nào. Họ cũng ít bị căng thẳng và phân tâm bởi tiền bạc, giúp công việc và cuộc sống tinh thần ổn định hơn.

(Ảnh minh hoạ)

Đáng chú ý, nghiên cứu này cho thấy: người không có khoản tiết kiệm khẩn cấp trung bình dành 7,3 giờ mỗi tuần để lo lắng về tài chính, trong khi nhóm có quỹ dự phòng chỉ mất 3,7 giờ. Đó là lý do nhiều chuyên gia gọi tiền phòng thân là “liều thuốc an thần” của tài chính cá nhân.

Làm sao để bắt đầu xây dựng quỹ phòng thân?

Bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu xây dựng nền tảng tài chính an toàn cho mình bằng các bước đơn giản sau:

Xác định mức chi tiêu tối thiểu: Tính toán toàn bộ chi phí thiết yếu hàng tháng (nhà cửa, ăn uống, đi lại, học phí...) rồi nhân lên 3-6 lần để ra con số mục tiêu.

Tách riêng tài khoản dự phòng: Không để chung với tài khoản chi tiêu hằng ngày. Một tài khoản tiết kiệm online linh hoạt, có thể rút nhanh khi cần là lựa chọn phù hợp.

Tự động hóa việc tiết kiệm: Đặt lệnh chuyển khoản tự động một phần thu nhập (ví dụ 10%) vào quỹ phòng thân ngay khi nhận lương.

Giữ nguyên tắc "chỉ dùng khi khẩn cấp": Mua sắm, du lịch hay đổi điện thoại mới không phải là tình huống khẩn cấp.

Điều chỉnh quỹ theo thời gian: Khi thu nhập hoặc chi phí sinh hoạt thay đổi, hãy cân đối lại để quỹ phòng thân luôn đủ an toàn.

Nhiều người trẻ hiện nay có xu hướng lao ngay vào đầu tư cổ phiếu hay crypto mà quên mất rằng tài chính cá nhân phải có “đệm” trước khi mạo hiểm. Không ai đoán trước được tương lai, nhưng ai cũng có thể chủ động chuẩn bị. Một khoản tiền phòng thân không chỉ là “bảo hiểm tinh thần” mà còn là lời cam kết với chính mình: bạn tôn trọng công sức lao động và sẵn sàng tự bảo vệ bản thân trước những cơn gió ngược của cuộc sống.

T.Hà (Theo Thời Trang Vàng)