BHXH tự nguyện là gì? Đóng BHXH tự nguyện một lần để nhận lương hưu có được không?

BHXH tự nguyện là gì?

BHXH tự nguyện là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.

Công dân từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.

Người dân có nhu cầu mua BHXH tự nguyện thì liên hệ cơ quan BHXH nơi mình cư trú (có thể nơi tạm trú hoặc thường trú) hoặc các đại lý thu BHXH, BHYT (UBND các xã, phường, thị trấn, Bưu điện) để được hướng dẫn thủ tục và lựa chọn mức đóng, phương thức đóng BHXH tự nguyện phù hợp với thu nhập của mình.

Đóng BHXH 1 lần để nhận lương hưu

Luật BHXH số 41 được thông qua ngày 29/06/2024 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 (gọi tắt là Luật BHXH năm 2024) quy định người lao động khi đủ tuổi nghỉ hưu, tham gia đóng BHXH đủ 15 năm thì đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Tại Khoản 2 Điều 36 Luật BHXH năm 2024 quy định người tham gia BHXH tự nguyện được đóng BHXH tự nguyện một lần cho nhiều năm về sau và một lần cho thời gian đóng BHXH còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Theo Khoản 4 Điều 36 Luật BHXH năm 2024, Chính phủ quy định chi tiết nội dung trên để thực hiện. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại, Chính phủ chưa ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện nội dung này.

Theo quy định hiện hành (áp dụng theo Luật BHXH năm 2014), người tham gia BHXH tự nguyện được đóng BHXH tự nguyện một lần cho nhiều năm về sau nhưng tối đa là 5 năm. Ngoài ra, khi đủ tuổi nghỉ hưu, người lao động được đóng BHXH tự nguyện một lần cho thời gian đóng BHXH còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng).

Về mức đóng, BHXH Việt Nam cho biết được quy định tại Khoản 1 Điều 36 Luật BHXH năm 2024. Theo đó, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện.

Chế độ của BHXH tự nguyện

Theo khoản 2, Điều 4, Luật Bảo hiểm xã hội 2014, BHXH tự nguyện gồm có 2 chế độ là hưu trí và tử tuất, cụ thể:

- Hưởng lương hưu hàng tháng;

- Nhận trợ cấp một lần;

- Trợ cấp mai táng;

- Trợ cấp tuất một lần;

- Quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT.

Mức đóng BHXH tự nguyện

Theo Khoản 2, Điều 87 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn. Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn (1.500.000 đồng/người/tháng) và tối đa bằng 20 lần lương cơ sở (tương đương 29.800.000 đồng/tháng).

Phương thức tham gia BHXH tự nguyện

Hiện nay có tất cả 06 phương thức tham gia mà người tham gia có thể lựa chọn:

(1) Đóng hàng tháng;

(2) Đóng 03 tháng một lần;

(3) Đóng 06 tháng một lần;

(4) Đóng 12 tháng một lần;

(5) Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 05 năm một lần;

(6) Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người đã đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm.

Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu mà thời gian đóng BHXH còn thiếu trên 10 năm thì người tham gia tiếp tục đóng theo một trong 05 phương thức trên cho đến khi thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu (theo phương thức 6).

Mức hưởng BHXH tự nguyện

* Mức hưởng lương hưu:

Theo Điều 3 Nghị định 134/2015/NĐ-CP, mức lương hưu hàng tháng tính:

Lương hưu = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH

* Mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu:

Theo khoản 2 Điều 75 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, trợ cấp một lần được tính như sau: Mỗi năm người tham gia BHXH tự nguyện đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

* Mức hưởng BHXH một lần

Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:

- 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với những người tham gia BHXH trước 2014.

- 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với những người tham gia BHXH từ 2014 trở đi.

Trường hợp thời gian đóng BHXH tự nguyện chưa đủ 1 năm thì hưởng mức bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Tường San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)