7 thay đổi quan trọng về chính sách bảo hiểm xã hội từ 1/7/2025, người dân cần nắm rõ

1. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội 15 năm có thể nhận lương hưu

Theo Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 và Điều 4 Nghị định 135/2020/NĐ-CP, người lao động khi nghỉ hưu đủ tuổi theo quy định của Bộ Luật Lao động 2019 (nam 61 tuổi 3 tháng và nữ 56 tuổi 8 tháng), nếu có ít nhất 15 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, sẽ đủ điều kiện để nhận lương hưu.

Hiện nay, theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (hết hiệu lực vào ngày 1/7/2025), người lao động đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Khoản 2 Điều 169 Bộ Luật Lao động 2019 khi nghỉ việc có thời gian đóng bảo hiểm xã hội đủ 20 năm trở lên thì được hưởng lương hưu. Độ tuổi nghỉ hưu năm 2024 là 61 tuổi đối với nam và 56 tuổi 4 tháng đối với nữ.

2. Giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội

Theo Khoản 2 Điều 3 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, trợ cấp hưu trí xã hội là một loại bảo hiểm xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo, được xây dựng dựa trên việc kế thừa và phát triển từ quy định trước đây về trợ cấp xã hội hàng tháng cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng.

Từ ngày 1/7/2025, độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được giảm xuống còn 75 tuổi, thay vì 80 tuổi như hiện nay. Đặc biệt, đối với người thuộc hộ nghèo và cận nghèo, trợ cấp xã hội sẽ được cấp cho những người từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi.

Người lao động khi nghỉ hưu đủ tuổi theo quy định của Bộ Luật Lao động 2019, nếu có ít nhất 15 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, sẽ đủ điều kiện để nhận lương hưu. Ảnh minh họa

3. Mức lương hưu hàng tháng

Đối với lao động nữ: Mức lương hưu hàng tháng sẽ tính từ 45% bình quân tiền lương đóng bảo hiểm xã hội trong 15 năm. Mỗi năm tiếp theo, mức lương sẽ tăng thêm 2%, tối đa là 75%.

Đối với lao động nam: Mức lương hưu bắt đầu từ 45% bình quân tiền lương trong 20 năm đóng bảo hiểm xã hội. Sau đó, mỗi năm đóng thêm sẽ tăng 2%, tối đa là 75%.

Nếu lao động nam đóng bảo hiểm từ 15 đến dưới 20 năm, mức lương sẽ bắt đầu từ 40% và sau đó mỗi năm đóng thêm sẽ tính thêm 1%.

4. Những trường hợp không được rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Theo quy định tại Điều 70, Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người lao động tham gia bảo hiểm từ 1/7/2025 sẽ không thể rút bảo hiểm xã hội 1 lần nếu không thuộc các trường hợp sau:

Đủ tuổi nhận lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm.

Ra nước ngoài định cư.

Mắc một trong các bệnh như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, hoặc AIDS.

Người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025, nhưng sau 12 tháng không tham gia bảo hiểm bắt buộc hoặc bảo hiểm tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm.

Các trường hợp người lao động được rút bảo hiểm xã hội 1 lần từ 1/7/2025 là: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm; Ra nước ngoài định cư; Đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, AIDS, lao nặng; Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lê, người khuyết tật đặc biệt nặng; Người lao động có thời gian đóng trước ngày luật này có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm; Người lao động là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp của QĐND, hạ sĩ quan, binh sĩ QĐND, hạ sĩ qua, chiến sĩ nghĩa vụ CAND, dân quân thường trực khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và không đủ điều kiện hưởng lương hưu; Người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đã chấm dứt tham gia bảo hiểm xã hội mà có đề nghị cũng được hưởng chế độ 1 lần.

5. Quyền lợi trợ cấp hưu trí xã hội

Theo Khoản 2 Điều 3 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, trợ cấp hưu trí xã hội là một loại bảo hiểm xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo, dành cho những người cao tuổi đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của Luật này.

Trợ cấp hưu trí xã hội bao gồm các quyền lợi sau: Trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng; Hỗ trợ chi phí mai táng; Hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước chi trả.

Theo Điều 21 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, công dân Việt Nam đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội khi đáp ứng các yêu cầu sau: Đủ 75 tuổi trở lên; Không nhận lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng, trừ một số trường hợp đặc biệt theo quy định của Chính phủ; Đã nộp đơn yêu cầu nhận trợ cấp hưu trí xã hội.

Đặc biệt, đối với công dân từ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo, nếu đáp ứng các điều kiện quy định, cũng sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Người lao động nếu không rút bảo hiểm xã hội 1 lần mà chọn bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia bảo hiểm sẽ có cơ hội nhận được các quyền lợi cao hơn. Ảnh minh họa

6. Người đi xuất khẩu lao động sẽ có thêm cơ hội hưởng lương hưu

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã ghi nhận quy trình và cách thức tính toán quyền lợi đối với người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài cũng như người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam trong tương lai.

Theo Khoản 4 Điều 66, Luật Bảo hiểm xã hội 2024, có quy định về việc cộng dồn thời gian tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động ở cả Việt Nam và nước ngoài. Đối với những người đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tại Việt Nam dưới 15 năm, mức lương hưu sẽ được tính thêm 2,25% cho mỗi năm đóng bảo hiểm, căn cứ theo mức bình quân tiền lương tham gia bảo hiểm xã hội, khi người lao động có thời gian đóng bảo hiểm ở các quốc gia mà Việt Nam là thành viên của các điều ước quốc tế.

Bên cạnh đó, Điều 8 của Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng nhấn mạnh việc hợp tác quốc tế về bảo hiểm xã hội, hướng đến việc đẩy mạnh đàm phán và ký kết các thỏa thuận quốc tế để bảo vệ quyền lợi cho người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và người lao động nước ngoài đến làm việc tại Việt Nam.

7. Khuyến khích người lao động duy trì bảo hiểm xã hội dài hạn

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, từ ngày 1/7/2025, người lao động nếu không rút bảo hiểm xã hội 1 lần mà chọn bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia bảo hiểm sẽ có cơ hội nhận được các quyền lợi cao hơn, bao gồm:

Được hưởng các chế độ với mức hỗ trợ cao hơn khi tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội.

Được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn.

Trong thời gian hưởng lương hưu, người lao động sẽ được Quỹ Bảo hiểm xã hội chi trả bảo hiểm y tế.

Được hưởng trợ cấp hàng tháng nếu không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi để nhận trợ cấp hưu trí xã hội.

Trong thời gian nhận trợ cấp hàng tháng, người lao động cũng sẽ được ngân sách Nhà nước đóng bảo hiểm y tế.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người lao động đã ngừng tham gia bảo hiểm xã hội và có yêu cầu sẽ được nhận bảo hiểm xã hội 1 lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

Đủ tuổi nhận lương hưu nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội dưới 15 năm.

Ra nước ngoài để định cư.

Mắc một trong các bệnh như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, hoặc AIDS.

Mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, hoặc là người khuyết tật đặc biệt nặng.

Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025, nhưng sau 12 tháng không tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm chưa đủ 20 năm.

K.Hoàng (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)