21/6 là ngày dài nhất trong năm 2025, ngày này có gì đặc biệt?

Ngày Hạ chí năm 2025 rơi vào thứ Bảy ngày 21 tháng 6 (tức ngày 26 tháng 5 Âm lịch). Thời điểm Hạ chí chính xác là lúc Mặt trời đạt đến vị trí chí tuyến Bắc, tạo nên hiện tượng ngày dài nhất trong năm ở bán cầu Bắc và đêm dài nhất ở bán cầu Nam. Vào ngày này, tại Việt Nam và nhiều nước ở bán cầu Bắc, ánh sáng mặt trời kéo dài nhất, mặt trời mọc sớm và lặn muộn.

21/6 là ngày dài nhất trong năm 2025. Ảnh minh họa

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam cho biết, Hạ chí đối với Bắc bán cầu thời điểm mà hướng Bắc của trục Trái Đất hướng về phía Mặt Trời nhiều nhất, hay nói dễ hiểu hơn là Bắc bán cầu có hướng nghiêng về phía Mặt Trời nhiều nhất. Vào ngày này ánh sáng từ Mặt Trời chiếu vuông góc với chí tuyến Bắc của Trái Đất - hay chính xác hơn thì những người đứng ở chí tuyến Bắc sẽ thấy Mặt Trời ở trên đỉnh đầu (thiên đỉnh) của mình vào giữa trưa.

Do có tổng diện tích được chiếu sáng cùng lúc là lớn nhất trong năm, vào thời điểm này, ngày là dài nhất và đêm là ngắn nhất ở Bắc bán cầu và ngược lại đối với Nam bán cầu (với Nam bán cầu thì lúc này là đông chí).

Trên thực tế, Hạ chí không trùng ngày ở các nơi khác nhau trên thế giới. Hạ chí không phải một ngày mà là một thời điểm cụ thể. Việc hàng năm người ta gọi ngày nào đó là hạ chí chẳng qua vì thời điểm hạ chí rơi vào ngày đó trong năm. Trong khi đó, các địa điểm khác nhau trên thế giới lại có sự chênh lệch về múi giờ, trong khi một nơi này đang là tối hôm trước thì ở một nơi khác đã có thể là sáng hoặc trưa của hôm sau. Thời điểm hạ chí là duy nhất, nó tương ứng với các giờ khác nhau ở mỗi địa điểm và do đó tương ứng với ngày cũng khác nhau.

Vì bản thân chu kỳ của Trái Đất quanh Mặt Trời không tròn ngày - cụ thể là không phải đúng 365 mà là ~365,2422 ngày (do đó mới cần có những năm nhuận 366 ngày để bù vào phần thừa đó), đồng thời bản thân trục Trái Đất vẫn có dao động theo thời gian, nên hạ chí (cũng như đông chí, xuân phân và thu phân) không phải một thời điểm cố định ở mọi năm mà có dao động. Vì vậy ở cùng một địa điểm, hạ chí có thể rơi vào 21 hoặc 22 tháng 6 tùy theo mỗi năm chứ không phải luôn là cùng ngày.

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn cho biết, ngày Hạ chí đánh dấu điểm cao nhất của Mặt trời nhưng không phải là ngày nhiệt độ cao nhất do nhiệt độ ở đại dương bắt đầu giảm dần. Đến giữa tháng sáu, các đại dương ở Bắc bán cầu vẫn giữ được nhiệt độ "mát" từ mùa đông năm ngoái.

Ngày hạ chí diễn ra hai lần trong năm, một vào mùa hè được gọi là ngày Hạ chí - tháng 6, và một vào mùa đông được gọi là ngày Đông chí - tháng 12. Ngày Hạ chí thì Mặt trời nằm cao nhất về hướng Bắc, ngày Đông chí thì Mặt trời nằm cao nhất về hướng Nam.

Đây là ngày mà toàn bộ Bắc bán cầu sẽ nghiêng về phía Mặt trời nên thời tiết được cho là nóng nhất trong năm. Gió Tín phong và gió Mậu dịch hoạt động mạnh mẽ trên biển nên thường tạo nên sự ngưng tụ của hơi nước, dẫn đến mưa lớn kéo dài, bão lũ, thiên tai…

Ảnh minh họa.

Đặc điểm của Hạ chí và những điều nên làm

- Ngày dài nhất trong năm: Ở Việt Nam, vào ngày Hạ chí, thời gian có ánh sáng mặt trời có thể lên đến gần 13 tiếng. Đây là ngày có số giờ ban ngày nhiều nhất trong năm.

- Nhiệt độ cao, khí hậu oi bức: Hạ chí thường gắn liền với thời tiết nóng đỉnh điểm của mùa hè. Tại nhiều nơi, đây là thời kỳ khô hạn hoặc mưa lớn, tùy thuộc vào vùng khí hậu.

Trong dân gian, trong tiết Hạ chí, người xưa thường thực hiện một số hoạt động nhằm điều hòa sinh khí, bảo vệ sức khỏe:

- Ăn uống thanh nhiệt: Vì đây là thời điểm nóng bức nhất trong năm, nên người ta thường ăn các món mát như chè đậu, canh mướp, nước rau má, trà xanh... để giúp giải nhiệt, thanh lọc cơ thể.

- Tĩnh tâm và thiền định: Do Hạ chí mang tính “dương cực”, dễ sinh ra nóng giận và mệt mỏi, nhiều người chọn cách tĩnh tâm, thiền định để cân bằng nội tâm.

- Tránh nóng giận, xung đột: Vì năng lượng dương quá mạnh có thể khiến con người dễ mất kiểm soát cảm xúc, dễ nổi nóng, nên cần giữ bình tĩnh, tránh tranh cãi.

- Không thức khuya, làm việc quá sức: Cơ thể đã tiêu hao nhiều năng lượng do thời tiết nắng nóng, vì vậy nên nghỉ ngơi điều độ, tránh làm việc đến kiệt sức.– không nên làm trong ngày Hạ chí sẽ giúp mỗi người hòa hợp hơn với nhịp điệu của trời đất, giữ gìn sức khỏe và sống cân bằng, tỉnh thức.

K.Hoàng (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)