Nhắc đến ung thư, nhiều người khiếp sợ bởi đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu toàn cầu. Bên cạnh yếu tố di truyền và lối sống thường được nhắc tới, nghề nghiệp, công việc gắn bó hằng ngày, cũng là một yếu tố nguy cơ đáng lưu ý.
Nhiều ngành nghề buộc người lao động tiếp xúc kéo dài với hóa chất độc hại, bức xạ hoặc môi trường ô nhiễm, khiến nguy cơ mắc ung thư của họ cao hơn đáng kể so với mặt bằng chung.
Nhân viên y tế phơi nhiễm bức xạ
Đối với nhân viên chẩn đoán hình ảnh như bác sĩ X - quang, kỹ thuật viên y học hạt nhân, nguy cơ ung thư tuyến giáp, đa u tủy xương và lymphoma có thể tăng nếu không tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn phóng xạ. Dù các thiết bị hiện đại đã cải thiện phần nào, thực tế tại nhiều bệnh viện nhỏ hoặc phòng khám tư vẫn còn tình trạng bảo hộ chưa đầy đủ.
Nhân viên y tế là một trong những nghề dễ mắc ung thư nhất (Ảnh minh họa).
Phi công và tiếp viên hàng không
Phi công và tiếp viên là nhóm có tỉ lệ ung thư da (melanoma) cao hơn bình thường? Nguyên nhân đến từ việc họ thường xuyên bay ở độ cao, nơi phơi nhiễm với bức xạ vũ trụ mạnh hơn gấp nhiều lần so với mặt đất. Ngoài ra, việc thay đổi múi giờ liên tục gây rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ ung thư vú và tuyến tiền liệt.
Công nhân hóa chất và dầu khí
Tại các nhà máy hóa chất, lọc dầu, người lao động phải tiếp xúc với hàng loạt chất độc như benzen, toluen, formaldehyde… Đây đều là những chất gây ung thư được xếp loại rõ ràng. Những người làm việc trong môi trường này có nguy cơ cao mắc ung thư máu, gan, phổi và bàng quang. Tại Việt Nam, các khu công nghiệp lớn ở Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu từng ghi nhận nhiều ca bệnh liên quan.
Nhân viên văn phòng
Dù không tiếp xúc hóa chất, nhân viên văn phòng vẫn có nguy cơ mắc ung thư do lối sống tĩnh tại, thiếu vận động, căng thẳng kéo dài và chế độ ăn uống kém lành mạnh. Các nghiên cứu cho thấy người ngồi liên tục trên 8 giờ mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, vú và nội mạc tử cung cao hơn so với người vận động thường xuyên.
Cảnh báo không phải để sợ hãi, mà để hành động. Việc nhận diện các nguy cơ nghề nghiệp là bước đầu tiên trong hành trình phòng chống ung thư. Người lao động cần được trang bị kiến thức, phương tiện bảo hộ, chế độ khám sức khỏe định kỳ và chính sách bảo vệ phù hợp từ doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Đồng thời, mỗi người cũng nên điều chỉnh lối sống: ăn uống lành mạnh, vận động đều đặn, hạn chế chất kích thích và đi khám sàng lọc ung thư định kỳ. Ung thư không phân biệt ai, nhưng chúng ta có thể giảm nguy cơ nếu hiểu rõ và hành động đúng cách, bắt đầu từ chính nơi làm việc của mình.
(Ảnh minh họa)
Công nhân xây dựng và thợ hàn
Theo Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), những người làm trong ngành xây dựng thường xuyên tiếp xúc với amiăng (chất gây ung thư đã bị cấm ở nhiều nước), bụi silic và khói hàn là những yếu tố có liên quan trực tiếp đến ung thư phổi, trung biểu mô màng phổi và ung thư bàng quang.
Thợ làm tóc
Các sản phẩm làm tóc như thuốc nhuộm, thuốc ép, uốn chứa nhiều hóa chất độc hại. Dù tiệm tóc có thông thoáng, người thợ vẫn tiếp xúc trực tiếp trong thời gian dài, đặc biệt là formaldehyde là chất đã được WHO xếp vào nhóm chất gây ung thư. Thống kê cho thấy thợ làm tóc có nguy cơ cao hơn bình thường mắc các bệnh ung thư máu và ung thư bàng quang.
(Ảnh minh họa)
Nông dân và người phun thuốc trừ sâu
Trớ trêu thay, người làm ra thực phẩm cho xã hội lại là người dễ bị ảnh hưởng bởi chất độc trong phân bón, thuốc trừ sâu. Những chất như glyphosate, atrazine hay paraquat đã bị cấm hoặc giới hạn tại nhiều nước phát triển vì nguy cơ ung thư tuyến tụy, bạch cầu và u não. Tuy nhiên, tại nhiều vùng nông thôn Việt Nam, việc sử dụng thuốc hóa học không kiểm soát vẫn còn phổ biến.
Làm việc ca đêm
Làm ca đêm không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, mà còn có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Nghiên cứu chỉ ra rằng rối loạn nhịp sinh học gây giảm sản xuất melatonin, một chất chống oxy hóa tự nhiên, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư vú, tuyến tiền liệt và đại trực tràng. Y tá, công nhân sản xuất, bảo vệ là những nghề điển hình bị ảnh hưởng.
Lính cứu hỏa
Khi dập lửa, lính cứu hỏa hít phải hàng loạt khí độc và hạt vi mô từ vật liệu cháy, đặc biệt là ở những công trình cũ có chứa amiăng. Tỉ lệ mắc ung thư phổi, bàng quang và tuyến tiền liệt ở nhóm này cao hơn bình thường, dù họ là những người có thể trạng tốt và luyện tập đều đặn.
(Ảnh minh họa)
Tài xế và công nhân giao thông
Khí thải diesel, đặc biệt phổ biến tại các thành phố đông đúc chứa nhiều hạt bụi mịn (PM2.5), benzen và hydrocacbon thơm đa vòng, tất cả đều là tác nhân gây ung thư đã được IARC xác định. Ngoài ra, việc ngồi lâu, ăn uống thất thường còn làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
T.San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)