Danh mục

Thiếu nữ Việt duyên dáng với lịch sử áo dài

Thứ hai, 08/10/2012 09:40

Sự biến thiên của lịch sử tạo nên những nét đặc trưng của áo dài ở mỗi thời kỳ. Nhưng tựu chung, áo dài lúc nào cũng đẹp, nữ tính và đại diện cho truyền thống của phụ nữ Việt.

Không ai biết thời điểm ra đời cụ thể của chiếc áo dài nhưng cách đây hàng ngàn năm, trên trống đồng đã có hình ảnh này. Nó tồn tại cùng với mọi sinh hoạt thường ngày của người Việt, từ giã gạo, làm ruộng, chăn nuôi gia súc... 

Cho đến thời Hùng Vương, vào những năm 40 - 43 sau Công nguyên, diễn ra cuộc khởi nghĩa do phụ nữ lãnh đạo duy nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam, lập nên một Nhà nước vương triều độc lập, thống nhất và tự chủ. Lịch sử đã ghi lại rằng, khi ấy, Hai Bà Trưng đã mặc áo dài hai tà giáp vàng, che lọng vàng, cưỡi voi đánh trận.

thiếu nữ việt,áo dài

Để tỏ lòng tôn kính hai bà, phụ nữ Việt tránh mặc áo hai tà mà mặc áo tứ thân. Hồi ấy, họ đã khéo léo sử dụng màu sắc tự nhiên từ củ nâu, lá bàng giã nhỏ hay bùn dẻo dưới ao để làm màu nhuộm cho những trang phục, tạo ra nét “văn hóa mặc” đơn giản, tế nhị và kín đáo.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Áo tứ thân gắn với khăn mỏ quạ, tóc vấn đuôi gà và nón quai thao là hình ảnh tảo tần
của bà, của mẹ ngày xa xưa.

Từ thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20, xã hội Việt Nam với chế độ phong kiến, phân chia giai cấp, tầng lớp khá rõ ràng. Những người phụ nữ nơi thành thị đã biến tấu áo tứ thân thành áo ngũ thân hay năm tà để thể hiện sự quyền quý, cao sang, phân biệt mình với những người thuộc tầng lớp nghèo hơn.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Những tiểu thư, con nhà quan hay nhà giàu, mặc áo ngũ thân.

thiếu nữ việt,áo dài
Có thể thấy rõ sự phân biệt đẳng cấp trong bức ảnh này, chủ mặc áo ngũ thân, người hầu
mặc áo tứ thân.

Giai đoạn 1910 - 1950 và trước đó, người phụ nữ Việt vẫn còn chịu những khắt khe của xã hội phong kiến nên trang phục không tôn dáng mà được may rộng, phía trong họ còn mặc thêm một áo ngắn nữa. Chất liệu gấm và tơ dành cho những người giàu có. Người nghèo thì may áo dài bằng vải.

thiếu nữ việt,áo dài
Một gia đình nhà quan.

thiếu nữ việt,áo dài

Nền nếp, sự bảo thủ khiến họ phải cân nhắc khi lựa chọn màu sắc. Chỉ những dịp đặc biệt hoặc thân phận là đào hát mới dám dùng màu sặc sỡ cho y phục. Còn lại thường là màu nhẹ nhàng, nhạt như hồng nhạt, lòng tôm, mỡ gà hoặc nâu, trắng, xám, để tránh bị cho là không đứng đắn.

thiếu nữ việt,áo dài
Một người phụ nữ giàu có trong trang phục áo dài 

thiếu nữ việt,áo dài
Gia đình vua Bảo Đại trong trang phục áo dài đầu thế kỷ 20.

Ở miền Bắc, phụ nữ thích may thêm một cái khuy phụ bên phải cổ áo, và cài khuy cổ lệch ra đấy. Cổ áo hở ra để lộ những chuỗi hạt trang sức nhiều vòng.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Thập niên 1930 - 1940, gấu áo dài thường được may trên mắt cá khoảng 20cm, được mặc
với quần trắng hoặc đen.

  thiếu nữ việt,áo dài
Từ thời đó, hình ảnh các thiếu nữ trường Đồng Khánh, Huế trong đồng phục áo dài tím
đã đi vào thi ca, nhạc họa.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài

Cũng trong giai đoạn này, xã hội Việt Nam dưới sự cai trị của Pháp nên bị ảnh hưởng bởi văn hóa phương Tây, không chỉ trong tư duy, lối sống, văn học... mà còn cả ở thời trang.

Theo khuynh hướng này, năm 1939, nhà tạo mẫu Cát Tường (Lemur) ở phố Hàng Da, Hà Nội, đã cải tiến áo dài với những chi tiết mới mẻ và lạ lẫm như  cổ áo khoét hình trái tim, có khi áo được gắn thêm cổ bẻ và một cái nơ ở trước cổ, vai áo may bồng, tay nối ở vai, khuy áo may dọc trên vai và sườn bên phải... 

thiếu nữ việt,áo dài
Cô Nguyễn Thị Hậu - người đầu tiên mặc quần áo lối mới kiểu Lemur (Phong Hóa)

Áo dài Lemur đã bị những người bảo thủ cho là lố lăng, dị hợm, và lên tiếng công kích dữ dội trên báo chí, mặc dù đuợc những phụ nữ cấp tiến hưởng ứng nhiều.

thiếu nữ việt,áo dài
Cô Hòa Vân trong bộ y phục tân thời mùa Thu của Lemur 1938 (Trịnh Bách)

thiếu nữ việt,áo dài
Nhưng loại áo dài Lemur chỉ tồn tại đến năm 1943.

Xã hội ngày càng phát triển với con mắt cởi mở hơn, thẩm mỹ cũng khác hơn. Thập niên 60 - 70, áo dài bắt đầu tôn lên những nét quyến rũ nhất của người phụ nữ. Eo được may thắt lại, có người còn dùng dây quanh áo phía trong ở vòng hai để eo đuợc nhỏ hơn, tà áo rộng, ngực áo nhọn, gấu áo thẳng ngang, dài gần đến mắt cá chân, làm cho người mặc có dáng “thắt đáy lưng ong”.  

thiếu nữ việt,áo dài
Người phụ nữ Huế trong trang phục áo dài, nón lá duyên dáng năm 1961

Áo dài cũng trở thành một trang phục không thể thiếu khi đi ra ngoài của phụ nữ Việt. Đặc biệt trong Sài Gòn, cuộc sống phồn hoa và ảnh hưởng từ phong cách Mỹ đã khiến phụ nữ nơi đây có phong cách áo dài đa dạng, năng động với đủ màu sắc,  hoa văn, chất liệu. Áo dài có mặt trong mọi hoạt động của phái yếu, từ đi chơi, đi chợ, tiếp khách ở nhà, cho đến cưới xin, đi dự tiệc...

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài với kiếng mát 

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Hoa văn đa dạng, nhiều màu sắc

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài và những phụ kiện túi xách "sành điệu".

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài kết hợp với những kiểu tóc model nhất thời bấy giờ

thiếu nữ việt,áo dài
Trong dịp quan trọng nhất đời người, áo dài cũng là một trang phục không thể thiếu.

Cùng trong thập niên 60, áo dài thêm một lần nữa thay đổi: đẹp, quyến rũ hơn. Đó là kiểu áo dài cổ hở do vợ của Ngô Đình Nhu, bà Trần Lệ Xuân, thiết kế (nên thường gọi là áo dài bà Nhu)

thiếu nữ việt,áo dài
Mốt này ban đầu bị nhiều người chống đối, nhưng chỉ một thời gian sau lại nhận được
nhiều lời khen ngợi vì nó tôn lên vẻ đẹp vừa hiện đại vừa truyền thống
của người phụ nữ, lại rất đơn giản, tinh tế.

thiếu nữ việt,áo dài
Sau này cổ áo được cắt sâu xuống hơn nữa, hình vuông, hay hình tròn rộng khéo léo
khoe cái cổ yêu kiều và trang sức đẹp.

thiếu nữ việt,áo dài
Bà Trần Lệ Xuân đã quảng bá áo dài Việt trong hầu hết các cuộc gặp gỡ
với người nước ngoài, tiệc tùng, đi chơi...

Đến gần cuối thập kỷ 60, áo dài mini trở thành thời thượng. Vạt áo may hẹp và ngắn, có khi đến đầu gối, áo may rộng hơn, không chít eo nữa, nhưng vẫn giữ đường lượn theo thân thể. 

thiếu nữ việt,áo dài
Một phụ nữ mặc áo dài mini

thiếu nữ việt,áo dài
Khánh Linh (ngoài cùng bên trái) đang mặc áo dài mini.

Phong trào hippy phương Tây du nhập vào, khiến nhiều phụ nữ muốn "nổi loạn" và thoải mái hơn, nhất là giới trẻ nên đã hình thành một dạng áo dài khác, phần nhiều chỉ dài tới đầu gối, phía trên sát vào thân, dùng nhiều loại hàng ngoại màu sắc rực rỡ.

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài gắn với hình ảnh người phụ nữ Việt không chỉ đam đang, nữ tính mà còn anh dũng
trong những năm tháng hào hùng nhất của dân tộc. 

thiếu nữ việt,áo dài
Cô gái Huế mặc áo dài năm 1972

thiếu nữ việt,áo dài
Và con gái Hà Nội năm 1974

Sau năm 1975 đến thập niên 80, là thời gian khó khăn của đất nước. Nơi nơi đều thực hành tiết kiệm. Thậm chí những chiếc áo dài còn bị cắt lấy hai vạt áo để may áo ngắn. Chính vì thế, giai đoạn này, áo dài cũng được chị em biến đổi khá nhiều: tà áo dài ngắn lại, chỉ dài hơn đầu gối một chút, vạt cũng nhỏ gọn hơn. 

thiếu nữ việt,áo dài
Mẫu áo dài những năm 1980 được trưng bày ở bảo tàng phụ nữ Nam Bộ.

Từ giữa những năm 80 đến thập niên 90, khi đất nước tiến hành công cuộc đổi mới, kinh tế bắt đầu khá lên, áo dài đã trở lại, cầu kỳ hơn, thanh nhã hơn đối với phụ nữ Việt Nam.

Vào năm 1989, cuộc thi Hoa hậu áo dài lần đầu tiên được tổ chức tại Sài Gòn, đánh dấu sự hồi sinh phát triển mạnh mẽ của áo dài với hàng loạt các thiết kế mới. Tà áo đuợc may dài hơn, cổ áo cao hơn, màu sắc vải đẹp, phong phú hơn, áo thêu, áo vẽ trở nên thịnh hành... và lần đầu tiên, quần cùng màu với áo chủ đạo thay vì chỉ có đen và trắng như trước. 

thiếu nữ việt,áo dài
 Áo dài phát triển cùng với sự xuất hiện và nở rộ của một loạt ngôi sao điện ảnh
thời bấy giờ như Diễm Hương, Việt Trinh...


thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài lại một lần nữa trở thành đồng phục cho nữ sinh trung học.

Từ năm 2000 đến nay, sự giao lưu về văn hóa, sự phát triển vượt bậc về kinh tế, và cái nhìn hiện đại tạo điều kiện cho các nhà thiết kế thỏa sức sáng tạo, áo dài biến hóa muôn màu muôn kiểu và chính thức trở thành quốc phục của nước Việt Nam. 

Chính vì thế, nó có mặt trong tất cả các cuộc thi sắc đẹp lớn nhỏ cũng như là hình ảnh đại diện cho con người, đặc biệt là phụ nữ Việt Nam trước bạn bè thế giới. 

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Là trang phục có trong tất cả các cuộc thi sắc đẹp và dịp lễ hội lớn nhỏ của Việt Nam.

thiếu nữ việt,áo dài
Đại diện cho sự quyến rũ, nữ tính và kín đáo đặc trưng của phụ nữ Việt.

Sự phát triển của xã hội vẫn tiếp tục, và chiếc áo dài không nằm ngoài dòng chảy ấy. Nhưng thực tế đã chứng minh, dù có "vật đổi sao dời" thì cái hồn, cái tinh túy, cái đẹp trong tà áo dài Việt sẽ mãi vẫn được lưu giữ và phát huy, như nhà thơ Văn Tiến Lê đã từng ca ngợi: "Đơn sơ hai mảnh tuyệt vời. Thân sau vạt trước nên lời nước non."

TTVN

Tin được quan tâm

Hơn 2 tháng nữa, hàng triệu người chuẩn bị nhận được khoản tiền tăng gấp 4 lần hiện tại ngoài lương hưu hằng tháng

Sắp tới khi người lao động nghỉ hưu, người lao động sẽ nhận được một khoản trợ cấp một lần ngoài lương hưu hàng tháng,...
Kiến thức 2 ngày, 23 giờ trước

Chuẩn bị bầu Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố theo quy định mới nhất năm 2025 như thế nào?

Nắm bắt hướng dẫn và quy định mới giúp việc bầu Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố diễn ra nhanh chóng, hiệu quả hơn....
Kiến thức 2 ngày, 9 giờ trước

Chỉ ít ngày nữa, người dân phải dùng sang Căn cước không được dùng Căn cước công dân, đúng không?

Thông tin từ 15/5/2025, người dân buộc phải cấp đổi căn cước công dân sang căn cước là không đúng. Chỉ ai chủ động muốn...
Kiến thức 22 giờ, 27 phút trước

Từ ngày 1/7/2025, thành phố nhỏ nhất Việt Nam dự kiến sẽ bị 'xóa tên' khỏi bản đồ hành chính

Theo dự kiến chỉ chưa đầy 3 tháng nữa, thành phố có diện tích nhỏ nhất Việt Nam với diện tích 44,94km2 sẽ bị xóa...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

Bồn cầu đóng cặn vàng khè: Chỉ bạn 4 cách không cần tốn công cọ rửa cũng sạch bong

Chỉ cần vài phút sử dụng nguyên liệu dễ kiếm bạn có thể vệ sinh bồn cầu sạch sẽ, sáng loáng.
Làm sao 1 ngày, 11 giờ trước

4 con giáp nào sẽ ngày càng giàu có từ cuối tháng 4 đến tháng 5, gia đình sung túc, cuộc sống sung túc?

Từ cuối tháng 4 đến tháng 5 năm 2025, theo tử vi, có 4 con giáp được dự đoán sẽ gặp nhiều may mắn về...
Đời sống số 1 ngày, 10 giờ trước

Tin cùng mục

Những nhiệm vụ, quyền hạn dự kiến của Chủ tịch UBND xã, phường sau sắp xếp

Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi nêu những điểm mới thể hiện tinh thần...
Tin trong ngày 5 phút trước

Hơn 2 tháng nữa, 3 trường hợp này sẽ bị tạm dừng việc hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH

Theo điều 75 của Luật BHXH 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2025) quy định rõ về việc tạm dừng, chấm dứt hưởng lương hưu và...
Kiến thức 34 phút trước

Kể từ bây giờ: Đáp ứng điều kiện này, người dân sẽ được chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp

Để chuyển đất trồng cây hàng năm sang đất nông nghiệp khác cần cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép.
Kiến thức 1 giờ, 4 phút trước

Chú ý: Những trường hợp mua bảo hiểm xe máy bắt buộc nhưng không được đền bù khi bị tai nạn

Theo quy định những trường hợp dưới đây dù tham gia bảo hiểm xe máy bắt buộc khi tai nạn vẫn không được đền bù....
Kiến thức 2 giờ, 34 phút trước

Mức xử phạt đối với lái xe vi phạm nồng độ cồn cao nhất hiện nay là bao nhiêu?

Theo quy định tại nghị định 168 có hiệu lực thi hành từ 1/1/2025, mức phạt nồng độ cồn đối với người đi ô tô,...
Kiến thức 2 giờ, 5 phút trước

Theo quy định, giáo viên được phép dạy thêm trước chương trình học?

Sau khi Thông tư 29/2024 chính thức có hiệu lực, các trung tâm cũng như cơ sở dạy thêm dần hoàn tất thủ tục đăng...
Tin trong ngày 3 giờ, 4 phút trước

Tin mới cập nhật

Sao Việt 30/4: Hòa Minzy vay tiền khán giả trên sân khấu; Nhã Phương thanh minh về khoảnh khắc lộ rõ dấu hiệu lão hoá

Tin sao Việt 30/4/2025: Hành động của Hòa Minzy khiến khán giả vô cùng bất ngờ. Nhã Phương lộ rõ sự bối rối khi bị...
Chuyện làng sao 2 giờ, 30 phút trước

Loại nông sản xuất khẩu sang Mỹ thu về hơn 10.000 tỷ/năm là vị thuốc quý, bị người Việt lãng quên, thậm chí dùng ít hơn cả mì chính

Trong khi hồ tiêu Việt Nam thống trị thị trường xuất khẩu toàn cầu, mang về hàng tỷ đô la mỗi năm, ít ai biết...
Chăm sóc sức khỏe 3 giờ, 35 phút trước

Người hot nhất Vbiz là ai?

Với mức độ thảo luận vượt trội trong thời gian qua, đây là cái tên hot nhất làng giải trí.
Chuyện làng sao 3 giờ, 56 phút trước

Những đối tượng nào được áp dụng chế độ tiền thưởng theo Nghị định 73?

Những đối tượng sau đây được áp dụng chế độ tiền thưởng theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP của Chính phủ.
Kiến thức 4 giờ, 34 phút trước

Theo quy định mới nhất, phẫu thuật thẩm mỹ có được bảo hiểm y tế chi trả không?

Trong bối cảnh phẫu thuật thẩm mỹ ngày càng trở nên phổ biến, câu hỏi liệu dịch vụ này có được bảo hiểm y tế...
Kiến thức 4 giờ, 4 phút trước

Em gái Trấn Thành hẹn hò một sao nam từng đóng chung?

Em gái Trấn Thành từng nêu rõ quan điểm sẽ không công khai nhưng cũng không giấu giếm chuyện tình cảm cá nhân của mình....
Chuyện làng sao 4 giờ, 24 phút trước

Hoa hậu Thanh Thủy và màn 'biến hình' không thể ấn tượng hơn với áo dài đỏ

Là một thành viên của khối văn nghệ sĩ tiêu biểu, góp mặt trong màn diễu hành tại lễ kỷ niệm 50 năm ngày Giải...
VIDEO 4 giờ, 26 phút trước

Từ 1/7, một số điểm mới về các hình thức nhận lương hưu, chế độ BHXH, người dân cần biết

Luật bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 quy định một số điểm mới về các hình thức nhận lương hưu, chế độ BHXH được áp...
Tin trong ngày 4 giờ, 30 phút trước

Thế nào là vạch kẻ đường mắt võng? Không phải ai cũng nắm rõ ý nghĩa

Vạch kẻ đường mắt võng là một dạng báo hiệu quen thuộc trên đường phố, tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về ý...
Kiến thức 5 giờ, 30 phút trước

Kêu gọi ủng hộ bằng tài khoản cá nhân có vi phạm pháp luật không?

Kêu gọi quyên góp từ thiện là hành động nhân văn được pháp luật cho phép, nhưng cá nhân kêu gọi cần tuân thủ nghiêm...
Kiến thức 5 giờ, 34 phút trước