Danh mục

Thiếu nữ Việt duyên dáng với lịch sử áo dài

Thứ hai, 08/10/2012 09:40

Sự biến thiên của lịch sử tạo nên những nét đặc trưng của áo dài ở mỗi thời kỳ. Nhưng tựu chung, áo dài lúc nào cũng đẹp, nữ tính và đại diện cho truyền thống của phụ nữ Việt.

Không ai biết thời điểm ra đời cụ thể của chiếc áo dài nhưng cách đây hàng ngàn năm, trên trống đồng đã có hình ảnh này. Nó tồn tại cùng với mọi sinh hoạt thường ngày của người Việt, từ giã gạo, làm ruộng, chăn nuôi gia súc... 

Cho đến thời Hùng Vương, vào những năm 40 - 43 sau Công nguyên, diễn ra cuộc khởi nghĩa do phụ nữ lãnh đạo duy nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam, lập nên một Nhà nước vương triều độc lập, thống nhất và tự chủ. Lịch sử đã ghi lại rằng, khi ấy, Hai Bà Trưng đã mặc áo dài hai tà giáp vàng, che lọng vàng, cưỡi voi đánh trận.

thiếu nữ việt,áo dài

Để tỏ lòng tôn kính hai bà, phụ nữ Việt tránh mặc áo hai tà mà mặc áo tứ thân. Hồi ấy, họ đã khéo léo sử dụng màu sắc tự nhiên từ củ nâu, lá bàng giã nhỏ hay bùn dẻo dưới ao để làm màu nhuộm cho những trang phục, tạo ra nét “văn hóa mặc” đơn giản, tế nhị và kín đáo.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Áo tứ thân gắn với khăn mỏ quạ, tóc vấn đuôi gà và nón quai thao là hình ảnh tảo tần
của bà, của mẹ ngày xa xưa.

Từ thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20, xã hội Việt Nam với chế độ phong kiến, phân chia giai cấp, tầng lớp khá rõ ràng. Những người phụ nữ nơi thành thị đã biến tấu áo tứ thân thành áo ngũ thân hay năm tà để thể hiện sự quyền quý, cao sang, phân biệt mình với những người thuộc tầng lớp nghèo hơn.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Những tiểu thư, con nhà quan hay nhà giàu, mặc áo ngũ thân.

thiếu nữ việt,áo dài
Có thể thấy rõ sự phân biệt đẳng cấp trong bức ảnh này, chủ mặc áo ngũ thân, người hầu
mặc áo tứ thân.

Giai đoạn 1910 - 1950 và trước đó, người phụ nữ Việt vẫn còn chịu những khắt khe của xã hội phong kiến nên trang phục không tôn dáng mà được may rộng, phía trong họ còn mặc thêm một áo ngắn nữa. Chất liệu gấm và tơ dành cho những người giàu có. Người nghèo thì may áo dài bằng vải.

thiếu nữ việt,áo dài
Một gia đình nhà quan.

thiếu nữ việt,áo dài

Nền nếp, sự bảo thủ khiến họ phải cân nhắc khi lựa chọn màu sắc. Chỉ những dịp đặc biệt hoặc thân phận là đào hát mới dám dùng màu sặc sỡ cho y phục. Còn lại thường là màu nhẹ nhàng, nhạt như hồng nhạt, lòng tôm, mỡ gà hoặc nâu, trắng, xám, để tránh bị cho là không đứng đắn.

thiếu nữ việt,áo dài
Một người phụ nữ giàu có trong trang phục áo dài 

thiếu nữ việt,áo dài
Gia đình vua Bảo Đại trong trang phục áo dài đầu thế kỷ 20.

Ở miền Bắc, phụ nữ thích may thêm một cái khuy phụ bên phải cổ áo, và cài khuy cổ lệch ra đấy. Cổ áo hở ra để lộ những chuỗi hạt trang sức nhiều vòng.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Thập niên 1930 - 1940, gấu áo dài thường được may trên mắt cá khoảng 20cm, được mặc
với quần trắng hoặc đen.

  thiếu nữ việt,áo dài
Từ thời đó, hình ảnh các thiếu nữ trường Đồng Khánh, Huế trong đồng phục áo dài tím
đã đi vào thi ca, nhạc họa.

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài

Cũng trong giai đoạn này, xã hội Việt Nam dưới sự cai trị của Pháp nên bị ảnh hưởng bởi văn hóa phương Tây, không chỉ trong tư duy, lối sống, văn học... mà còn cả ở thời trang.

Theo khuynh hướng này, năm 1939, nhà tạo mẫu Cát Tường (Lemur) ở phố Hàng Da, Hà Nội, đã cải tiến áo dài với những chi tiết mới mẻ và lạ lẫm như  cổ áo khoét hình trái tim, có khi áo được gắn thêm cổ bẻ và một cái nơ ở trước cổ, vai áo may bồng, tay nối ở vai, khuy áo may dọc trên vai và sườn bên phải... 

thiếu nữ việt,áo dài
Cô Nguyễn Thị Hậu - người đầu tiên mặc quần áo lối mới kiểu Lemur (Phong Hóa)

Áo dài Lemur đã bị những người bảo thủ cho là lố lăng, dị hợm, và lên tiếng công kích dữ dội trên báo chí, mặc dù đuợc những phụ nữ cấp tiến hưởng ứng nhiều.

thiếu nữ việt,áo dài
Cô Hòa Vân trong bộ y phục tân thời mùa Thu của Lemur 1938 (Trịnh Bách)

thiếu nữ việt,áo dài
Nhưng loại áo dài Lemur chỉ tồn tại đến năm 1943.

Xã hội ngày càng phát triển với con mắt cởi mở hơn, thẩm mỹ cũng khác hơn. Thập niên 60 - 70, áo dài bắt đầu tôn lên những nét quyến rũ nhất của người phụ nữ. Eo được may thắt lại, có người còn dùng dây quanh áo phía trong ở vòng hai để eo đuợc nhỏ hơn, tà áo rộng, ngực áo nhọn, gấu áo thẳng ngang, dài gần đến mắt cá chân, làm cho người mặc có dáng “thắt đáy lưng ong”.  

thiếu nữ việt,áo dài
Người phụ nữ Huế trong trang phục áo dài, nón lá duyên dáng năm 1961

Áo dài cũng trở thành một trang phục không thể thiếu khi đi ra ngoài của phụ nữ Việt. Đặc biệt trong Sài Gòn, cuộc sống phồn hoa và ảnh hưởng từ phong cách Mỹ đã khiến phụ nữ nơi đây có phong cách áo dài đa dạng, năng động với đủ màu sắc,  hoa văn, chất liệu. Áo dài có mặt trong mọi hoạt động của phái yếu, từ đi chơi, đi chợ, tiếp khách ở nhà, cho đến cưới xin, đi dự tiệc...

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài với kiếng mát 

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Hoa văn đa dạng, nhiều màu sắc

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài và những phụ kiện túi xách "sành điệu".

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài kết hợp với những kiểu tóc model nhất thời bấy giờ

thiếu nữ việt,áo dài
Trong dịp quan trọng nhất đời người, áo dài cũng là một trang phục không thể thiếu.

Cùng trong thập niên 60, áo dài thêm một lần nữa thay đổi: đẹp, quyến rũ hơn. Đó là kiểu áo dài cổ hở do vợ của Ngô Đình Nhu, bà Trần Lệ Xuân, thiết kế (nên thường gọi là áo dài bà Nhu)

thiếu nữ việt,áo dài
Mốt này ban đầu bị nhiều người chống đối, nhưng chỉ một thời gian sau lại nhận được
nhiều lời khen ngợi vì nó tôn lên vẻ đẹp vừa hiện đại vừa truyền thống
của người phụ nữ, lại rất đơn giản, tinh tế.

thiếu nữ việt,áo dài
Sau này cổ áo được cắt sâu xuống hơn nữa, hình vuông, hay hình tròn rộng khéo léo
khoe cái cổ yêu kiều và trang sức đẹp.

thiếu nữ việt,áo dài
Bà Trần Lệ Xuân đã quảng bá áo dài Việt trong hầu hết các cuộc gặp gỡ
với người nước ngoài, tiệc tùng, đi chơi...

Đến gần cuối thập kỷ 60, áo dài mini trở thành thời thượng. Vạt áo may hẹp và ngắn, có khi đến đầu gối, áo may rộng hơn, không chít eo nữa, nhưng vẫn giữ đường lượn theo thân thể. 

thiếu nữ việt,áo dài
Một phụ nữ mặc áo dài mini

thiếu nữ việt,áo dài
Khánh Linh (ngoài cùng bên trái) đang mặc áo dài mini.

Phong trào hippy phương Tây du nhập vào, khiến nhiều phụ nữ muốn "nổi loạn" và thoải mái hơn, nhất là giới trẻ nên đã hình thành một dạng áo dài khác, phần nhiều chỉ dài tới đầu gối, phía trên sát vào thân, dùng nhiều loại hàng ngoại màu sắc rực rỡ.

thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài gắn với hình ảnh người phụ nữ Việt không chỉ đam đang, nữ tính mà còn anh dũng
trong những năm tháng hào hùng nhất của dân tộc. 

thiếu nữ việt,áo dài
Cô gái Huế mặc áo dài năm 1972

thiếu nữ việt,áo dài
Và con gái Hà Nội năm 1974

Sau năm 1975 đến thập niên 80, là thời gian khó khăn của đất nước. Nơi nơi đều thực hành tiết kiệm. Thậm chí những chiếc áo dài còn bị cắt lấy hai vạt áo để may áo ngắn. Chính vì thế, giai đoạn này, áo dài cũng được chị em biến đổi khá nhiều: tà áo dài ngắn lại, chỉ dài hơn đầu gối một chút, vạt cũng nhỏ gọn hơn. 

thiếu nữ việt,áo dài
Mẫu áo dài những năm 1980 được trưng bày ở bảo tàng phụ nữ Nam Bộ.

Từ giữa những năm 80 đến thập niên 90, khi đất nước tiến hành công cuộc đổi mới, kinh tế bắt đầu khá lên, áo dài đã trở lại, cầu kỳ hơn, thanh nhã hơn đối với phụ nữ Việt Nam.

Vào năm 1989, cuộc thi Hoa hậu áo dài lần đầu tiên được tổ chức tại Sài Gòn, đánh dấu sự hồi sinh phát triển mạnh mẽ của áo dài với hàng loạt các thiết kế mới. Tà áo đuợc may dài hơn, cổ áo cao hơn, màu sắc vải đẹp, phong phú hơn, áo thêu, áo vẽ trở nên thịnh hành... và lần đầu tiên, quần cùng màu với áo chủ đạo thay vì chỉ có đen và trắng như trước. 

thiếu nữ việt,áo dài
 Áo dài phát triển cùng với sự xuất hiện và nở rộ của một loạt ngôi sao điện ảnh
thời bấy giờ như Diễm Hương, Việt Trinh...


thiếu nữ việt,áo dài
Áo dài lại một lần nữa trở thành đồng phục cho nữ sinh trung học.

Từ năm 2000 đến nay, sự giao lưu về văn hóa, sự phát triển vượt bậc về kinh tế, và cái nhìn hiện đại tạo điều kiện cho các nhà thiết kế thỏa sức sáng tạo, áo dài biến hóa muôn màu muôn kiểu và chính thức trở thành quốc phục của nước Việt Nam. 

Chính vì thế, nó có mặt trong tất cả các cuộc thi sắc đẹp lớn nhỏ cũng như là hình ảnh đại diện cho con người, đặc biệt là phụ nữ Việt Nam trước bạn bè thế giới. 

thiếu nữ việt,áo dài

thiếu nữ việt,áo dài
Là trang phục có trong tất cả các cuộc thi sắc đẹp và dịp lễ hội lớn nhỏ của Việt Nam.

thiếu nữ việt,áo dài
Đại diện cho sự quyến rũ, nữ tính và kín đáo đặc trưng của phụ nữ Việt.

Sự phát triển của xã hội vẫn tiếp tục, và chiếc áo dài không nằm ngoài dòng chảy ấy. Nhưng thực tế đã chứng minh, dù có "vật đổi sao dời" thì cái hồn, cái tinh túy, cái đẹp trong tà áo dài Việt sẽ mãi vẫn được lưu giữ và phát huy, như nhà thơ Văn Tiến Lê đã từng ca ngợi: "Đơn sơ hai mảnh tuyệt vời. Thân sau vạt trước nên lời nước non."

TTVN

Tin được quan tâm

Hạn mức rút tiền qua thẻ ATM chính thức thay đổi: Từ nay, 1 ngày người dân được rút tối đa bao nhiêu tiền?

Người dùng cần lưu ý thay đổi về thẻ ATM để việc rút tiền được diễn ra suôn sẻ.
Kiến thức 2 ngày, 18 giờ trước

Trẻ em lớn lên “bất hiếu” từ nhỏ đã có ba đặc điểm sau, cha mẹ không nên lầm tưởng con mình thông minh, hiểu biết

Vấn đề giáo dục trẻ em luôn là một tảng đá lớn lơ lửng trong lòng các bậc phụ huynh. Giáo dục như thế nào,...
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Bảy, ngày 23 tháng 8 là ngày đầu tiên của tháng Bảy âm lịch

Ngày 23 tháng 8, thứ Bảy, là ngày đầu tiên của tháng 7 âm lịch, tương ứng với Năm Tỵ, Tháng Giáp Thân và Ngày...
Đời sống số 1 ngày, 10 giờ trước

Thắp hương ngày mùng 1 nhất định cần chú ý: Không được đặt bình hoa ở bên trái, lý do vì sao?

Trong văn hóa thờ cúng, rất nhiều nhà không đặt bình hoa ở bên trái bàn thờ khi thắp hương, nhất là vào mùng 1,...
Làm sao 2 ngày, 18 giờ trước

Ngày mùng 1 tháng 7 âm lịch Ất Tỵ 2025, thắp hương khung giờ nào đẹp nhất?

Từ xa xưa, vào ngày mùng 1, các gia đình Việt vẫn chuẩn bị lễ vật để làm lễ cúng Gia Thần, Gia Tiên để...
Làm sao 2 ngày, 24 giờ trước

Sau ngày 15/8/2025: Người tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được trợ cấp lên đến 6 triệu/tháng, đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng, sau ngày 15/8, người tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được nhận tiền trợ cấp lên...
Tin trong ngày 2 ngày, 24 giờ trước

Tin cùng mục

Trên điện thoại có 1 tính năng, phải tắt ngay nếu không muốn bị rút sạch tiền trong tài khoản

Đừng để chỉ một cú click khiến bạn mất sạch tiền trong tài khoản. Hãy tắt ngay tính năng này!
Làm sao 4 phút trước

Dự kiến có thêm 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất, cụ thể là?

Bộ Nông nghiệp và Môi trường mới gửi Bộ Tư pháp hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật...
Tin trong ngày 26 phút trước

Những con giáp nào may mắn vào Thứ Hai, ngày 25 tháng 8, tức ngày mùng 3 tháng 7 âm lịch

Ngày 25 tháng 8, thứ Hai, ngày thứ ba của tháng bảy âm lịch, đại diện cho năm Thiên Can (Thiên Can), tháng Giáp Thân...
Đời sống số 39 phút trước

Chính thức từ nay: Tạm dừng chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng với 3 nhóm đối tượng này

Có 3 trường hợp cụ thể sẽ tạm dừng việc chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng, bao gồm những ai?
Kiến thức 41 phút trước

Từ bây giờ đến cuối tháng 12/2025, người sinh vào 3 năm này sẽ được hưởng quyền lợi đặc biệt khi làm thẻ Căn cước mới

Trong Luật Căn cước (sửa đổi) quy định, có 3 đối tượng sinh năm này sẽ được hưởng nhiều quyền lợi khi đi làm căn...
Kiến thức 56 phút trước

Ngành học 'đập sắt' ra tiền: Chỉ tuyển 30 sinh viên mỗi năm, miễn học phí, gần như 100% có việc sau khi ra trường

Mỗi năm chỉ tuyển vỏn vẹn 30 sinh viên, miễn hoàn toàn học phí, nhưng lại đòi hỏi ở người học một thứ tài sản...
Kiến thức 1 giờ, 11 phút trước

Tin mới cập nhật

'Hoa hậu tiểu tam' 7 năm quỳ lạy cha mẹ chồng tỷ phú vẫn không được hưởng 1 đồng thừa kế, cuộc sống giờ ra sao?

Vì từng là tiểu tam nên nhà chồng luôn thể hiện thái độ không hài lòng và ghét bỏ cô ra mặt. Họ đã đặt...
Hoa Hậu 11 phút trước

Thiều Bảo Trâm lên tiếng trước nghi vấn bị biến chứng hậu 'dao kéo'

Vướng nghi vấn bị biến chứng hậu "dao kéo", Thiều Bảo Trâm chính thức lên tiếng.
Chuyện làng sao 38 phút trước

Sao Việt 24/8: Hoà Minzy hé lộ thời khắc sinh nở gây bão mạng; Lý do Cục trưởng Xuân Bắc bị loại khi làm đơn xin diễu binh, diễu hành?

Tin sao Việt 24/8/2025: Khoảnh khắc sinh nở hiếm hoi của Hoà Minzy hiện đang gây bão mạng xã hội. Đơn xin tham gia diễu...
Chuyện làng sao 53 phút trước

Sau 3 lần đổi nhà, người đàn ông nhận ra: Đừng chỉ chọn hướng, 4 'điểm vàng' này mới quyết định độ 'sống sướng, bán dễ'

Trải qua hành trình 10 năm lập nghiệp với 3 lần đổi căn hộ, anh Trương Vĩ đã đúc kết những bài học giá trị....
Mẫu nhà đẹp 1 giờ, 26 phút trước

Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam cao thứ bao nhiêu?

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong năm 2023, dân số trung bình của Việt Nam là 100,3 triệu người. Tuổi thọ trung...
Kiến thức 2 giờ, 33 phút trước

10 nghệ sĩ học giỏi nhất nhì showbiz Việt

Trong danh sách dưới đây, có sao Việt còn sở hữu bằng Tiến sĩ.
Chuyện làng sao 2 giờ, 42 phút trước

Từ nay, những trường hợp này sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân khi sang tên Sổ đỏ

Theo quy định, sẽ có những trường hợp được miễn thuế thu nhập cá nhân khi sang tên sổ đỏ, người dân cần biết để...
Kiến thức 2 giờ, 43 phút trước

Người 75 tuổi trở lên sẽ được nhận trợ cấp hàng tháng 500.000 đồng nếu đáp ứng điều kiện này

Chính sách trợ cấp hưu trí xã hội cho người từ 75 tuổi, mức hưởng là 500.000 đồng/tháng, có hiệu lực từ ngày 1/7.
Kiến thức 2 giờ, 46 phút trước

Loại quả được ví là 'thần dược' ở Nhật Bản lại mọc dại đầy Việt Nam, nhiều người quen tay nhổ bỏ

Với khí hậu nhiệt đới ưu đãi, Việt Nam là xứ sở của vô số loại trái cây đa dạng. Tuy nhiên, điều đáng ngạc...
Tin trong ngày 2 giờ, 51 phút trước

Từ bây giờ, đi xe máy không có bộ phận này sẽ bị phạt tới 3.000.000 đồng theo quy định mới

Nghị định 168 quy định rõ việc xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy,...
Kiến thức 2 giờ, 51 phút trước