Trong xã hội phong kiến, đàn ông nạp thiếp là chuyện thường thấy. Điều lạ là nhiều chính thất không chỉ chấp nhận mà còn chủ động chọn thiếp cho chồng. Đằng sau sự "bao dung" ấy là cả một hệ thống lễ giáo và áp lực gia tộc khắc nghiệt.
Chế độ hôn nhân khắc nghiệt
Theo lễ giáo, hôn nhân chính thất phải trải qua tam thư lục lễ nghiêm ngặt, coi trọng môn đăng hộ đối, trong khi nạp thiếp lại đơn giản hơn nhiều, chỉ cần vài thủ tục tượng trưng. Điều này cho thấy sự chênh lệch rõ rệt về địa vị giữa chính thất và thiếp. Dưới xã hội trọng nam khinh nữ, phụ nữ từ nhỏ đã được dạy tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu. Một khi bị phu quân ruồng bỏ, không chỉ bản thân họ chịu nhục nhã mà còn khiến cả gia tộc mang tiếng.
Hôn nhân thời xưa đã buộc nhiều chính thất phải rộng lượng với chuyện chồng nạp thiếp để giữ danh tiếng và địa vị. (Ảnh minh họa)
Nặng nề hơn nữa là "thất xuất chi điều" - bảy lý do chính thức để đàn ông bỏ vợ. Gồm không hiếu với cha mẹ chồng, không có con, dâm loạn, ghen tuông, mắc bệnh nan y, nhiều lời, hay trộm cắp. Trong đó, tội ghen tuông đặc biệt nguy hiểm. Để tránh rơi vào diện bị bỏ, nhiều chính thất buộc phải thể hiện sự rộng lượng, thậm chí chủ động sắp xếp thiếp cho chồng, vừa giữ danh tiếng hiền thục, vừa củng cố vị trí trong gia đình.
Thân phận thiếp và bi kịch số phận
Thiếp thường có nhiều nguồn gốc như được chuộc từ kỹ viện, là nô tỳ trong nhà, hoặc con gái nghèo phải bán mình. Địa vị của họ vô cùng thấp kém, không chỉ hầu hạ chồng mà còn phải phục dịch chính thất. Họ có thể bị coi như tài sản, bị bán hoặc đem biếu tặng tùy ý. Pháp luật phong kiến cũng cấm thiếp trở thành vợ chính, qua đó triệt tiêu mọi con đường lên ngôi của họ.
Con cái do thiếp sinh ra chỉ được xem là thứ tử, phải giao cho chính thất nuôi và chỉ có thể gọi mẹ ruột là dì. Cơ chế này vừa đảm bảo dòng dõi nối tiếp, vừa duy trì quyền lực và uy tín của chính thất trong gia đình. Với nhiều chính thất, việc nạp thiếp thậm chí mang lại lợi ích như có người chia sẻ việc nhà, có thêm con cháu để tránh nguy cơ tài sản bị họ hàng nhòm ngó và đặc biệt là không bị mang tiếng ghen tuông mà mất địa vị.
Đặc quyền của tầng lớp giàu có
Trên thực tế, việc nạp thiếp chỉ phổ biến trong giới giàu sang quyền quý. Đại đa số dân thường vẫn sống theo chế độ một vợ một chồng. Chế độ đa thê ở Trung Quốc này chỉ thực sự chấm dứt từ thời Dân quốc, khi xã hội bước vào giai đoạn cải cách mạnh mẽ.
Ngày nay, hôn nhân dựa trên sự tự do lựa chọn và nguyên tắc bình đẳng giới, giúp phụ nữ thoát khỏi những ràng buộc khắt khe của lễ giáo phong kiến. Nhìn lại lịch sử, mới thấy rõ hơn giá trị của hạnh phúc hôn nhân hiện đại, nơi cả hai giới đều được quyền mưu cầu tình yêu và khẳng định giá trị bản thân.
Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)