Tại sao hoàng đế nhà Thanh chỉ được ngủ lại ở cung của hoàng hậu mà không được ngủ tại cung của các phi tần? Nguyên nhân là gì?

Vào đêm Giao thừa năm 1791, Càn Long khi ấy đã 81 tuổi, chọn "danh sách thị tẩm" có tên của Du Quý phi Kha Lý Diệp Đặc thị - khi đó cũng đã 79 tuổi. Nói một cách đơn giản, ông muốn để bà bầu bạn một đêm. Thật ra thì cả hai người đều đã cao tuổi, không còn gì gọi là "lửa tình" như thời trẻ. Điều họ muốn chỉ là được ngồi cùng nhau, ôn lại những kỷ niệm về người con trai đã mất từ lâu - Ngũ A Ca Vĩnh Kỳ.

Dù vậy, theo quy định, Du phi chỉ được ở lại trong tẩm cung của hoàng đế khoảng nửa tiếng đến bốn mươi phút. Đúng giờ, thái giám của phòng Kính Sự sẽ đứng ngoài gọi, nhắc hoàng đế rằng "hết giờ rồi". Vì theo tổ chế hoàng thất nhà Thanh, hoàng đế không được ngủ lại cung của phi tần, đó là điều tối kỵ, vi phạm tổ pháp tổ huấn.

Vì sao hoàng đế nhà Thanh không được ngủ lại ở cung của phi tần? (Ảnh minh họa)

Hoàng đế triều Thanh không có quyền tự do trong việc nghỉ ngơi, kế thừa quy chế từ nhà Minh và thậm chí còn nghiêm ngặt hơn

Người đời hay nghĩ rằng hoàng đế có tam cung lục viện, muốn ngủ đâu thì ngủ, muốn gọi ai thì gọi. Nhưng thật ra, hoàng đế thời Minh Thanh không hề tự do như vậy. Nhất là nhà Thanh - các quy định còn rắc rối hơn nhà Minh nhiều.

Khi nhà Thanh còn ngoài Quan (trước khi tiến vào Trung Nguyên), vào thời Nỗ Nhĩ Cáp Xích và Hoàng Thái Cực, quy chế cung đình vẫn chưa chặt chẽ. Nhưng sau khi tiến vào Trung Nguyên, giới thượng tầng triều đình dần bị ảnh hưởng bởi văn hóa Nho giáo của người Hán. Từ đó, lễ giáo và quy phạm cung đình trở nên ngày càng nghiêm khắc.

(Ảnh minh họa)

Hoàng đế không được phép để cung nữ hầu hạ bên mình, chỉ có thái giám mới được chăm sóc sinh hoạt thường nhật. Cung nữ thì chỉ được hầu hạ hoàng hậu, phi tần hoặc các thân vương phi. Điều này để tránh việc hoàng đế quá sa đà vào sắc dục, ảnh hưởng triều chính.

Hoàng đế không được nghỉ đêm ở cung phi tần

Theo quy định, hoàng đế chỉ có thể gọi phi tần đến tẩm cung của mình để "ngự giá". Sau khi xong việc, phi tần phải lập tức quay về cung của mình. Hoàng đế tuyệt đối không được ngủ lại ở cung phi tần.

Nguồn gốc của quy định này phải kể đến vụ "Nhâm Dần cung biến" xảy ra dưới thời Minh Thế Tông Gia Tĩnh. Lúc đó, do hoàng đế thường xuyên nghỉ tại cung của phi tần, nên đã xảy ra một vụ ám sát do cung nữ cấu kết. Gia Tĩnh may mắn thoát chết, nhưng sau vụ việc này, ông trở nên đa nghi cực độ và quyết định đưa ra quy định: từ nay, hoàng đế chỉ được ngủ tại tẩm cung của mình hoặc cung hoàng hậu, không được ngủ lại tại cung phi tần.

(Ảnh minh họa)

Sau này, triều Thanh kế thừa quy chế này từ triều Minh, và thậm chí còn áp dụng nghiêm ngặt hơn. Vua Thuận Trị tiếp tục đưa ra lệnh cấm cung nữ hầu cận hoàng đế, càng thể hiện rõ ý định "cách ly" hoàng đế khỏi các cám dỗ nữ sắc.

Cách hoàng đế "chọn người ngủ cùng"

Buổi tối, trước bữa ăn, thái giám phòng Kính Sự sẽ mang khay bài tử (tên các phi tần) đến cho hoàng đế lật chọn. Nếu hoàng đế thích ai, sẽ lật bài của người đó, biểu thị rằng đêm nay người đó được triệu kiến thị tẩm.

Người được chọn phải nhanh chóng tắm rửa, chuẩn bị trang phục, đợi hoàng đế dùng xong bữa thì được đưa đến long sàng. Đáng chú ý là bài của hoàng hậu sẽ không bao giờ xuất hiện trong khay. Vì nếu hoàng đế không chọn ai, thì đương nhiên sẽ về nghỉ ở cung hoàng hậu không cần chọn.

(Ảnh minh họa)

Trên thực tế, hoàng hậu có quyền duyệt danh sách bài tử được đưa vào khay - thể hiện rõ quyền lực của mình. Từ thời Khang Hi, điều này được chính thức quy định: hoàng hậu có quyền duyệt người được thị tẩm, được xem như "kiểm duyệt danh sách hậu cung".

Quy trình thị tẩm kỹ càng đến từng chi tiết

Phi tần được chọn sẽ cởi hết y phục, được quấn một chiếc áo choàng lớn (đại bào). Thái giám sẽ khiêng người đó đến long sàng, đặt ở phía cuối giường. Sau đó phi tần sẽ từ từ bò lên đầu giường - nơi hoàng đế đang nằm. Quá trình thân mật bắt đầu từ đó.

(Ảnh minh họa)

Trong lúc đó, toàn bộ thái giám, cung nữ phải đứng ngoài đợi. Tổng quản Kính Sự phòng sẽ cầm nhang đếm thời gian – một nén hương (khoảng 20-30 phút). Khi hương cháy hết, ông ta sẽ lên tiếng ngoài cửa: "Hoàng thượng, hết giờ rồi".

Nếu hoàng đế chưa xong, có thể không trả lời. Sau 5 - 10 phút, tổng quản thái giám sẽ nhắc lại lần hai. Nếu vẫn không xong, 5 - 10 phút sau nữa sẽ nhắc lần ba. Lúc này hoàng đế bắt buộc phải kết thúc.

Đây là lý do có câu: "Hoàng đế chưa vội, thái giám đã gấp", xuất phát từ việc thái giám phải giám sát thời gian vô cùng chặt chẽ.

Sau khi xong việc, hoàng đế gọi cung nữ vào giúp phi tần mặc lại áo choàng. Thái giám sẽ đưa phi tần về cung. Tổng quản thái giám sẽ hỏi hoàng đế có muốn "giữ lại hạt giống" không (tức là có muốn sinh con với người vừa được sủng hạnh).

Nếu không muốn có con, thái giám sẽ cử bà mụ đặc biệt đến cung phi xoa bóp, ấn huyệt nhằm đẩy tinh dịch ra ngoài. Nếu muốn có con, thái giám sẽ ghi lại ngày giờ, tên người được thị tẩm, để sau này làm bằng chứng kiểm tra nếu có thai.

(Ảnh minh họa)

Khi tuổi cao sức yếu, có lúc hoàng đế không gọi phi tần để thị tẩm, mà chỉ đơn giản là để trò chuyện. Ví dụ như Càn Long 81 tuổi, gọi Du phi 79 tuổi đến để nói chuyện nhớ con. Hay Khang Hi 60 tuổi gọi Đức phi Ô Nhã thị (mẹ của Ung Chính) đến hàn huyên tâm sự.

Dù là như vậy, thời gian cũng vẫn bị hạn chế, phải tuân theo quy tắc. Điều này cho thấy quy chế cung đình nhà Thanh nghiêm khắc đến tận cùng, thậm chí kiểm soát cả thời gian riêng tư của hoàng đế, tất cả vì mục tiêu: giữ thể diện hoàng gia và đảm bảo hoàng đế không bị sắc dục làm ảnh hưởng đến việc triều chính.

Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)