Danh mục

Người Hà Nội xưa, Người Hà Nội nay

Thứ bảy, 14/04/2012 08:35

Những câu chuyện bố tôi kể đa phần chỉ toàn về chuyện ăn uống, về trang phục và cách giao tiếp của người Hà Nội, tuy sơ sài và ít ỏi nhưng với tôi thật có ý nghĩa.

...Ngày nay, trong cách giao tiếp của người ở Thủ đô có nhiều thay đổi quá. Rất ít khi ta gặp được sự đối nhân xử thế lịch sự giữa đường. Hơi tý là văng tục, chửi bậy. Lời qua tiếng lại một chút nữa là choảng nhau, có khi thù hằn đến giết nhau, chỉ vì một cái nhìn đểu, một lời nói khích bác sĩ diện chẳng đâu vào đâu.

Đôi khi, trong cuộc sống hiện đại, gấp gáp, để chê một Hà Nội hiện nay có nhiều cái kém cỏi, chướng tai gai mắt, người ta thường so sánh: “Ngày xưa ấy à”, hay: "Ngày xưa thế này, ngày xưa thế nọ đến nỗi có một câu mong ước cửa miệng của không ít người nuối tiếc về một thời: "Bao giờ cho đến ngày xưa”...

...Nhờ những câu chuyện cụ thể có thật ấy, mà tôi hiểu được câu ca: "Chẳng thơm cũng thể hoa nhài. Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An" khác nhau thế nào, và là khi nào? Trong bài viết này, tôi chỉ xin nói đến Hà Nội ngày xưa của hơn 30 năm trước và Hà Nội nay.

Thực ra, tôi không phải là người Hà Nội gốc, mà đúng hơn mới chỉ là dân Hà Nội", nhưng may mắn là từ bé, tôi được bố -   một người đạp xe xích lô ở Hà Nội hơn 20 năm trời, kể cho nghe những câu chuyện về người Hà Nội. Trong con mắt và ấn tượng của cha tôi, phong thái, cốt cách của người Hà Nội thật nho nhã, thật đẹp, thật đáng ngợi khen.

Những câu chuyện bố tôi kể đa phần chỉ toàn về chuyện ăn uống, về trang phục và cách giao tiếp của người Hà Nội, tuy sơ sài và ít ỏi nhưng với tôi thật có ý nghĩa. Trước hết, xin nói về chuyện ăn uống của người Hà Nội xưa và nay. Người Hà Nội xưa ăn uống ra sao thì trong sách vở, trên báo chí đều đã ghi nhận cái hay cái tốt, tôi không cần nói lại.

Mục đích tôi muốn nói là những ví dụ nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn, như trong cách ăn chẳng hạn. Ngày xưa, người Hà Nội quan niệm rằng: "Thịt thái không vuông vắn thì không ăn, chiếu trải không ngay ngắn thì không ngồi". Xem ra đó là phong cách ăn uống của người Hà Nội, điềm đạm mà từ tốn.

Điều này hoàn toàn khác với cách ăn uống của một số người ở Hà Nội hiện nay như ăn chuối thì bóc cả quả. Ăn thịt thì cứ "nhằm miếng to, so miếng bé", ăn uống nhồm nhoàm, ồn ào, vừa ăn vừa văng tục, nói phét. Chỗ ngồi ăn thì chao ôi, trên bàn xương xẩu, dưới đất giấy ăn trắng xóa, trông rác rưởi, bề bộn, mất vệ sinh. Mà người ta như không cảm giác e ngại, cứ điềm nhiên ngồi chén trên một đống rác.

Đúng là chỉ vì sự thiếu ý thức của một bộ phận người mà bây giờ ở Thủ đô, bất cứ có sự kiện phản văn hóa nào là người ta lại mỉa mai người Hà Nội thế này, người Hà Nội thế kia gây tiếng xấu cho người Hà Nội.

Thứ hai là chuyện ăn mặc. Người Hà Nội xưa theo cha tôi kể thì ăn mặc giản dị và thanh nhã lắm. Khi ra đường hoặc khi có khách đến nhà, đàn ông thường mặc áo sơ mi (thay cho áo cánh), âu phục thay cho áo dài, khăn xếp truyền thống ở những dịp lễ trọng. Đàn bà thì mặc áo dài nền nã, mà kín đáo.

Ngày nay thì khác, ngoài phố không thiếu những người cởi trần, mặc quần đùi hoặc ăn mặc hở hang, phản cảm, đi xe máy rất nghênh ngang, dương dương tự đắc, như trên đời này chẳng có ai ngoài ta. Đáng chê hơn, một bộ phận giới trẻ 9X, 10X hiện nay còn chạy theo xu hướng đua đòi, bắt chước cách ăn mặc của các ngôi sao màn bạc vừa tốn kém tiền của cha mẹ, vừa tạo ra sự lố bịch, lai căng...

Hà Nội xưa, dẫu là người nghèo, áo rách nhưng miếng vá rất ngay ngắn, đúng màu vải, màu chỉ và luôn sạch sẽ. Thế nên mới có câu " áo rách khéo vá hơn lành vụng may" và "Đói cho sạch, rách cho thơm". Đem đối chứng cách ăn mặc ấy với cách ăn mặc của người nghèo ngày xưa, xem chừng cũng khác nhau "một trời một vực" về bản chất. Còn cách ăn mặc của giới trẻ ngày nay thì không phải vì nghèo nên áo rách, mà vì nhiều người cố tình xé rách áo và quần để tạo "mốt" và khẳng định "đẳng cấp", "cá tính".

Thứ ba là chuyện giao tiếp. Người Hà Nội xưa có tài ăn nói thanh lịch, tế nhị, không xô bồ, không vội vàng và nóng nảy. Giọng nói nhẹ nhàng, từ ngữ thanh tao, gần gũi kết hợp với dáng đi vững, và chuyển động nhịp nhàng của cơ thể, đã tạo nên một tư thế chủ động cho người Hà Nội trong cách giao tiếp, ứng xử. Điều đó rất có sức hấp dẫn, thu hút người tiếp chuyện. Hãy cùng ngẫm về những từ ngữ "cảm ơn, xin lỗi" như đã trở thành câu cửa miệng của người Hà Nội: "Xin lỗi, bác cho cháu hỏi đường X đi đường nào ạ?"; "Xin lỗi, bác có thể cho phép tôi hút điếu thuốc được không? "Xin cảm ơn bác."

Ngày nay, trong cách giao tiếp của người ở Thủ đô có nhiều thay đổi quá. Rất ít khi ta gặp được sự đối nhân xử thế lịch sự giữa đường. Hơi tý là văng tục, chửi bậy. Lời qua tiếng lại một chút nữa là choảng nhau, có khi thù hằn đến giết nhau, chỉ vì một cái nhìn đểu vu vơ, một lời nói khích bác sĩ diện chẳng đâu vào đâu.

Một phần của hiện tượng đó, do có sự dung hợp, sự xâm nhập và đồng hóa lẫn nhau bởi thói quen luộm thuộm, dung tục trong giao tiếp của một bộ phận người lao động không có điều kiện học hành, rèn giũa đến nơi đến chốn. Một phần vì những định hướng văn hóa về lối sống trong xã hội với con người dường như chẳng có mấy sức thuyết phục. Một phần vì giáo dục của nhà trường, yếu tố dạy người kém cỏi quá. Một phần nữa do sự tác động của những văn hóa phẩm lai căng, thô thiển, thô lậu mà tiếc thay, người ta cứ ảo tưởng đó mới là văn minh, hiện đại...

Những thanh lịch, nho nhã, những giao tiếp, ứng xử lịch sự của người Hà Nội vì thế giờ đây đang ngày càng trở thành quý, hiếm.

Ôi, người Hà Nội xưa, người Hà Nội nay.

Người Đưa Tin

Tin được quan tâm

Tại sao hầu hết nhà ở Mỹ đều được xây bằng gỗ? Cuối cùng tôi đã hiểu sau khi đọc nó

Việc xây nhà rất đơn giản đối với chúng ta, và hầu hết đều sử dụng bê tông cốt thép làm vật liệu chính, vì...
Kiến thức 2 ngày, 5 giờ trước

Khi chiên trứng, đừng đổ dầu vào chảo trước. Cách làm mới của đầu bếp nhà hàng rất ngon, học sớm sẽ có lợi sớm

Nhiều người thích ăn trứng chiên. Một mặt, nó rất tiện lợi và có thể hoàn thành chỉ trong vài phút. Ngược lại, trứng chiên...
Địa chỉ ăn ngon 2 ngày, 7 giờ trước

Việt Nam sắp có thêm khu du lịch tâm linh vốn đầu tư 35.000 tỷ đồng, nằm ở tỉnh thành nào?

Toàn bộ dự án Huyền tích Am Tiên sẽ được hoàn thiện trong khoảng thời gian từ năm 2027 - 2030 với số vốn đầu...
Tin trong ngày 2 ngày, 23 giờ trước

Từ nay tới 31/12: Trường hợp này bị xóa hộ khẩu thường trú, người dân nên biết kẻo thiệt thòi

Theo quy định, những trường hợp này bị xóa hộ khẩu thường trú, ai cũng nên biết kẻo thiệt thòi.
Kiến thức 2 ngày, 1 giờ trước

Trong năm 2025, người đi xe máy phải đổi bằng lái theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến 6 triệu đồng, đúng không?

Nhiều thông tin cho rằng, người đi xe máy bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến...
Kiến thức 2 ngày, 21 giờ trước

Kể từ nay: Nhà nghỉ, khách sạn có được quyền giữ thẻ Căn cước, CCCD của khách lưu trú không?

Khi lưu trú tại nhà nghỉ, khách sạn, chúng ta thường nhận được yêu cầu cung cấp thông tin trên thẻ Căn cước, Căn cước...
Kiến thức 1 ngày, 7 giờ trước

Tin cùng mục

Từ bây giờ đến tháng 7/2025: Người dùng thẻ ATM bắt buộc dùng thẻ ảo, không còn dùng thẻ cứng, đúng không?

Nhiều ngân hàng Việt Nam đã phát hành thẻ ảo thay thẻ ATM truyền thống. Vậy thông tin thẻ ATM ngân hàng cứng sẽ không...
Kiến thức 28 phút trước

Học phí hệ dân sự các trường công an, quân đội 2025

Năm 2025, nhiều trường công an, quân đội tiếp tục tuyển sinh hệ dân sự với mức học phí riêng, không áp dụng chế độ...
Tin trong ngày 28 phút trước

Cho đối tượng này mượn xe, chủ xe có thể bị phạt tới 50 triệu hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm

Theo quy định, hành vi giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện về độ tuổi, sức khỏe, giấy phép lái xe điều...
Kiến thức 29 phút trước

Top 3 con giáp có vận may tốt nhất trong tháng 6 năm 2025! Chúc may mắn và mọi điều ước của bạn đều thành hiện thực!

Khi tháng 6 năm 2025 đến gần, vận mệnh của mười hai con giáp sẽ mở ra một loạt thay đổi mới. Trong tháng hè...
Đời sống số 29 phút trước

Từ 2025, trẻ sinh ra sau khi làm giấy khai sinh nếu cha mẹ không thực hiện điều này có thể bị phạt tới 1.000.000 đồng

Nghị định 154/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 10/1/2025, quy định cha mẹ phải đăng ký thường trú cho con trong vòng 60 ngày từ...
Tin trong ngày 2 giờ, 37 phút trước

Dự kiến sau sáp nhập, đây là tỉnh mới có hệ thống cảng biển lớn nhất cả nước

Theo Nghị quyết số 60 của Hội nghị lần thứ 11 Trung ương khóa XIII, cả nước thực hiện sắp xếp 63 đơn vị hành...
Tin trong ngày 2 giờ, 38 phút trước

Tin mới cập nhật

Phụ nữ 40+ diện đồ mùa hè 'không bó sát, không lòe loẹt', đơn giản mà sang trọng

Đối với phụ nữ tuổi 40+, trang phục luôn cần vừa thanh lịch, tri thức, vừa tinh tế và nữ tính. Không cần cố gắng...
Thời trang + 28 phút trước

Tại sao nam giới cần “xuất binh” 3 đến 5 ngày một lần? Bạn có hiểu lợi ích không?

Nam giới chỉ cần xuất tinh 1-2 lần/tuần, điều này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến cơ thể.
Chăm sóc sức khỏe 2 giờ, 36 phút trước

‘Mỏ vàng’ giúp tỉnh đông dân nhất Việt Nam thu gần 4.200 tỷ đồng chỉ trong 4 ngày nghỉ Lễ

Trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5, tỉnh này đã đón khoảng 1,6 triệu lượt khách du lịch, tăng 5,3% so với cùng kỳ năm...
Du lịch Việt 2 giờ, 38 phút trước

Ngoài du lịch, đây là ngành 'bội thu' trong kỳ nghỉ Lễ 30/4 - 1/5

Kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5 chứng kiến hoạt động sôi động của ngành hàng không.
Kiến thức 2 giờ, 9 phút trước

Sau sáp nhập, một địa phương của Việt Nam sẽ sở hữu cảng biển lớn nhất miền Bắc cùng sân bay quốc tế quy mô lớn

Ngày 12/4/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa...
Tin trong ngày 2 giờ, 10 phút trước

Trường hợp nào con cái bị truất quyền thừa kế khi cha mẹ qua đời?

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 của Việt Nam, con cái có thể bị truất quyền thừa kế trong một số trường...
Kiến thức 2 giờ, 10 phút trước

Bắt đầu từ tháng 5/2025, lực lượng này của Công an TP. Hà Nội sẽ được nhận hỗ trợ 4,96 triệu đồng/tháng

Kể từ ngày 1/5/2025, lực lượng phòng, chống ma túy Công an TP. Hà Nội sẽ nhận được mức hỗ trợ đặc thù.
Kiến thức 2 giờ, 10 phút trước

Các mốc thời gian thi lớp 10 ở Hà Nội, mọi người cần nắm rõ

Tỷ lệ chọi lớp 10 các trường ở Hà Nội sẽ được công bố trong tháng 5. Ba ngày 7-9/6, kỳ thi diễn ra và...
Tin trong ngày 3 giờ trước

12 con giáp nên trồng cây gì để vượng tài? Mỗi con giáp một loại khác nhau, không phải cây nào cũng hợp, trồng đúng là tài vận bùng nổ, cùng xem bạn hợp với cây nào nhé!

Trong văn hóa Á Đông, mỗi con giáp trong 12 con giáp đều mang một đặc trưng tính cách và vận mệnh riêng. Việc trồng...
Kiến thức 3 giờ trước

Hướng dẫn chi tiết cách đón xe buýt cho người dân tới dự Đại lễ Phật đản Vesak 2025

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham dự Đại lễ Phật đản Vesak Liên hợp quốc 2025 tại Học viện Phật giáo...
Tin trong ngày 3 giờ trước