Danh mục

Người Hà Nội xưa, Người Hà Nội nay

Thứ bảy, 14/04/2012 08:35

Những câu chuyện bố tôi kể đa phần chỉ toàn về chuyện ăn uống, về trang phục và cách giao tiếp của người Hà Nội, tuy sơ sài và ít ỏi nhưng với tôi thật có ý nghĩa.

...Ngày nay, trong cách giao tiếp của người ở Thủ đô có nhiều thay đổi quá. Rất ít khi ta gặp được sự đối nhân xử thế lịch sự giữa đường. Hơi tý là văng tục, chửi bậy. Lời qua tiếng lại một chút nữa là choảng nhau, có khi thù hằn đến giết nhau, chỉ vì một cái nhìn đểu, một lời nói khích bác sĩ diện chẳng đâu vào đâu.

Đôi khi, trong cuộc sống hiện đại, gấp gáp, để chê một Hà Nội hiện nay có nhiều cái kém cỏi, chướng tai gai mắt, người ta thường so sánh: “Ngày xưa ấy à”, hay: "Ngày xưa thế này, ngày xưa thế nọ đến nỗi có một câu mong ước cửa miệng của không ít người nuối tiếc về một thời: "Bao giờ cho đến ngày xưa”...

...Nhờ những câu chuyện cụ thể có thật ấy, mà tôi hiểu được câu ca: "Chẳng thơm cũng thể hoa nhài. Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An" khác nhau thế nào, và là khi nào? Trong bài viết này, tôi chỉ xin nói đến Hà Nội ngày xưa của hơn 30 năm trước và Hà Nội nay.

Thực ra, tôi không phải là người Hà Nội gốc, mà đúng hơn mới chỉ là dân Hà Nội", nhưng may mắn là từ bé, tôi được bố -   một người đạp xe xích lô ở Hà Nội hơn 20 năm trời, kể cho nghe những câu chuyện về người Hà Nội. Trong con mắt và ấn tượng của cha tôi, phong thái, cốt cách của người Hà Nội thật nho nhã, thật đẹp, thật đáng ngợi khen.

Những câu chuyện bố tôi kể đa phần chỉ toàn về chuyện ăn uống, về trang phục và cách giao tiếp của người Hà Nội, tuy sơ sài và ít ỏi nhưng với tôi thật có ý nghĩa. Trước hết, xin nói về chuyện ăn uống của người Hà Nội xưa và nay. Người Hà Nội xưa ăn uống ra sao thì trong sách vở, trên báo chí đều đã ghi nhận cái hay cái tốt, tôi không cần nói lại.

Mục đích tôi muốn nói là những ví dụ nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn, như trong cách ăn chẳng hạn. Ngày xưa, người Hà Nội quan niệm rằng: "Thịt thái không vuông vắn thì không ăn, chiếu trải không ngay ngắn thì không ngồi". Xem ra đó là phong cách ăn uống của người Hà Nội, điềm đạm mà từ tốn.

Điều này hoàn toàn khác với cách ăn uống của một số người ở Hà Nội hiện nay như ăn chuối thì bóc cả quả. Ăn thịt thì cứ "nhằm miếng to, so miếng bé", ăn uống nhồm nhoàm, ồn ào, vừa ăn vừa văng tục, nói phét. Chỗ ngồi ăn thì chao ôi, trên bàn xương xẩu, dưới đất giấy ăn trắng xóa, trông rác rưởi, bề bộn, mất vệ sinh. Mà người ta như không cảm giác e ngại, cứ điềm nhiên ngồi chén trên một đống rác.

Đúng là chỉ vì sự thiếu ý thức của một bộ phận người mà bây giờ ở Thủ đô, bất cứ có sự kiện phản văn hóa nào là người ta lại mỉa mai người Hà Nội thế này, người Hà Nội thế kia gây tiếng xấu cho người Hà Nội.

Thứ hai là chuyện ăn mặc. Người Hà Nội xưa theo cha tôi kể thì ăn mặc giản dị và thanh nhã lắm. Khi ra đường hoặc khi có khách đến nhà, đàn ông thường mặc áo sơ mi (thay cho áo cánh), âu phục thay cho áo dài, khăn xếp truyền thống ở những dịp lễ trọng. Đàn bà thì mặc áo dài nền nã, mà kín đáo.

Ngày nay thì khác, ngoài phố không thiếu những người cởi trần, mặc quần đùi hoặc ăn mặc hở hang, phản cảm, đi xe máy rất nghênh ngang, dương dương tự đắc, như trên đời này chẳng có ai ngoài ta. Đáng chê hơn, một bộ phận giới trẻ 9X, 10X hiện nay còn chạy theo xu hướng đua đòi, bắt chước cách ăn mặc của các ngôi sao màn bạc vừa tốn kém tiền của cha mẹ, vừa tạo ra sự lố bịch, lai căng...

Hà Nội xưa, dẫu là người nghèo, áo rách nhưng miếng vá rất ngay ngắn, đúng màu vải, màu chỉ và luôn sạch sẽ. Thế nên mới có câu " áo rách khéo vá hơn lành vụng may" và "Đói cho sạch, rách cho thơm". Đem đối chứng cách ăn mặc ấy với cách ăn mặc của người nghèo ngày xưa, xem chừng cũng khác nhau "một trời một vực" về bản chất. Còn cách ăn mặc của giới trẻ ngày nay thì không phải vì nghèo nên áo rách, mà vì nhiều người cố tình xé rách áo và quần để tạo "mốt" và khẳng định "đẳng cấp", "cá tính".

Thứ ba là chuyện giao tiếp. Người Hà Nội xưa có tài ăn nói thanh lịch, tế nhị, không xô bồ, không vội vàng và nóng nảy. Giọng nói nhẹ nhàng, từ ngữ thanh tao, gần gũi kết hợp với dáng đi vững, và chuyển động nhịp nhàng của cơ thể, đã tạo nên một tư thế chủ động cho người Hà Nội trong cách giao tiếp, ứng xử. Điều đó rất có sức hấp dẫn, thu hút người tiếp chuyện. Hãy cùng ngẫm về những từ ngữ "cảm ơn, xin lỗi" như đã trở thành câu cửa miệng của người Hà Nội: "Xin lỗi, bác cho cháu hỏi đường X đi đường nào ạ?"; "Xin lỗi, bác có thể cho phép tôi hút điếu thuốc được không? "Xin cảm ơn bác."

Ngày nay, trong cách giao tiếp của người ở Thủ đô có nhiều thay đổi quá. Rất ít khi ta gặp được sự đối nhân xử thế lịch sự giữa đường. Hơi tý là văng tục, chửi bậy. Lời qua tiếng lại một chút nữa là choảng nhau, có khi thù hằn đến giết nhau, chỉ vì một cái nhìn đểu vu vơ, một lời nói khích bác sĩ diện chẳng đâu vào đâu.

Một phần của hiện tượng đó, do có sự dung hợp, sự xâm nhập và đồng hóa lẫn nhau bởi thói quen luộm thuộm, dung tục trong giao tiếp của một bộ phận người lao động không có điều kiện học hành, rèn giũa đến nơi đến chốn. Một phần vì những định hướng văn hóa về lối sống trong xã hội với con người dường như chẳng có mấy sức thuyết phục. Một phần vì giáo dục của nhà trường, yếu tố dạy người kém cỏi quá. Một phần nữa do sự tác động của những văn hóa phẩm lai căng, thô thiển, thô lậu mà tiếc thay, người ta cứ ảo tưởng đó mới là văn minh, hiện đại...

Những thanh lịch, nho nhã, những giao tiếp, ứng xử lịch sự của người Hà Nội vì thế giờ đây đang ngày càng trở thành quý, hiếm.

Ôi, người Hà Nội xưa, người Hà Nội nay.

Người Đưa Tin

Tin được quan tâm

Kể từ bây giờ: Người dân ra đường không mang theo Căn cước/CCCD sẽ bị phạt tiền hoặc tạm giữ về đồn công an, có phải không?

Theo quy định mới nhất, khi cơ quan chức năng kiểm tra mà người dân không thể xuất trình được giấy tờ tùy thân thì...
Kiến thức 3 ngày, 23 giờ trước

Hưởng mức lương lên tới hơn 14.000.000 đồng/tháng: Nhiệm vụ và quyền hạn của Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố là gì?

Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố hưởng mức phụ cấp 14 triệu đồng/tháng nếu hoàn thành những nhiệm vụ cụ thể dưới đây.
Kiến thức 3 ngày, 22 giờ trước

Chính thức tăng lương hưu lần thứ 3: Mức lương hưu cao nhất là bao nhiêu?

Từ ngày 1/7/2025, khi Luật BHXH mới có hiệu lực sẽ tăng lương hưu lần thứ 3 cho những người có mức lương hưu thấp...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Từ tháng 7/2025: Trợ cấp 3.000.000 đồng hàng tháng cho người từ 75 tuổi không có lương hưu, đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng, người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận tiền trợ cấp hàng tháng lên tới 3...
Tin trong ngày 2 ngày, 4 giờ trước

Tại sao các phi tần thời nhà Thanh lại sợ hoạn quan 'xoa bẹn' sau khi được hoàng đế sủng hạnh? 'Xoa bẹn' có ý nghĩa gì?

Sau khi được Hoàng đế sủng hạnh, nhiều phi tần nhà Thanh không mừng rỡ mà trái lại luôn thấp thỏm lo âu. Nỗi sợ...
Hồ sơ tư liệu 2 ngày, 23 giờ trước

Lương giáo viên vượt mốc 20.000.000 đồng/tháng từ năm 2026, áp dụng đối với những trường hợp nào?

Thu nhập của giáo viên THPT, giáo viên THCS, Tiểu học và giáo viên mầm non vượt mốc 20.000.000 đồng/tháng từ năm 2026 nhưng chỉ...
Kiến thức 3 ngày, 22 giờ trước

Tin cùng mục

Quy định mới nhất: Chủ hộ kinh doanh có thể bị phạt tới 75.000.000 đồng nếu cố tình không làm việc này

Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai không đóng BHXH bắt buộc sẽ bị phạt tiền từ 18%...
Kiến thức 5 giờ, 24 phút trước

Điểm chuẩn dự kiến ngành Kinh tế quốc tế năm 2025 có xu hướng giảm

Kinh tế quốc tế là một trong những khối ngành luôn được quan tâm trong mỗi mùa tuyển sinh đại học. Hiện nhiều trường đã...
Tin trong ngày 12 giờ, 56 phút trước

Tử vi ngày 20/8/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tuất sự nghiệp lên như diều gặp gió, Hợi làm ăn khó khăn

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 20/8/2025.
Đời sống số 12 giờ, 3 phút trước

Hơn 4 tháng tới: Người sinh vào 4 năm này bắt buộc phải đi đổi CCCD sang Căn cước mới, nếu không sẽ bị phạt nặng?

Theo quy định của Luật Căn cước và các văn bản hướng dẫn, dưới đây là những trường hợp bắt buộc phải đổi thẻ Căn...
Kiến thức 12 giờ, 12 phút trước

Hàng triệu người đón tin vui: Thêm một quyền lợi đặc biệt theo quy định mới nhất của Luật Đất đai

Sổ đỏ thửa đất của hộ gia đình sẽ ghi đầy đủ tên thành viên có chung quyền sử dụng đất, theo quy định mới...
Kiến thức 12 giờ, 27 phút trước

Đây là hạn mức rút tiền ATM mới: Người dân được rút tối đa mỗi ngày bao nhiêu tiền?

Nhiều người dùng gần đây nhận thấy hạn mức rút tiền tại các cây ATM đã tăng lên đáng kể. Vậy quy định chính thức...
Kiến thức 13 giờ, 41 phút trước

Tin mới cập nhật

Pháo toả sáng trong lần đầu làm đại sứ thương hiệu

Trong sự kiện Vinh danh thành tựu “Đại Lộ Không Gàu” diễn ra tại TTTM Giga Mall (TP.HCM) sáng ngày 15/8, người hâm mộ được...
Chuyện làng sao 2 phút trước

Diễn viên Phương Oanh diện đồ xuyên thấu, vóc dáng xịn xò hậu sinh nở gây mê

Loạt ảnh Phương Oanh thả dáng đã gây sốt cõi mạng.
Chuyện làng sao 8 phút trước

Loại hoa trồng nhiều ở Việt Nam, được thương lái Trung Quốc lùng mua cả gốc lẫn rễ với giá gần 2 chỉ vàng/kg

Thương lái Trung Quốc đang lùng mua từ gốc tới rễ loại cây quý hiếm trồng nhiều ở Việt Nam, giá lên tới 18 triệu...
Kiến thức 8 phút trước

Zalo có 1 nút đặc biệt ấn vào là thấy ngay số điện thoại bạn bè, không cần phải xin

Zalo có nhiều tính năng tuyệt vời hơn bạn có thể nghĩ, một trong số đó là có thể xem số điện thoại của bạn...
Xài gì 8 phút trước

Tháng cô hồn, rắn và bướm vào nhà là điềm lành hay dữ?

Trong tháng 7 cô hồn nếu rắn bò hoặc bướm bay vào nhà có sao không? Cùng giải đáp thắc mắc với thông tin hữu...
Đời sống số 9 phút trước

Tại sao cha mẹ càng giàu con càng dễ trúng tuyển vào đại học?

Học sinh xuất sắc thường đến từ gia đình có điều kiện, sống tại khu vực có chất lượng giáo dục cao và được đầu...
Tin trong ngày 9 phút trước

Thấy chồng ôm ấp người phụ nữ khác, tôi lại mong: 'Anh cứ yêu cô ấy đi'

Khi thấy cảnh này, trong lòng tôi chỉ vang lên một ước nguyện kỳ quái: 'Anh cứ yêu cô ấy đi, xin đừng quay về...
Tâm sự 9 phút trước

Bắt đầu tiết kiệm 'tiền dưỡng già' ở độ tuổi nào lý tưởng nhất?

Theo chuyên gia ở độ tuổi nào là tốt nhất để tiết kiệm 'tiền dưỡng già', giúp tận dụng tối đa sức mạnh từ lãi...
Kiến thức 9 phút trước

Mổ bụng loài cá quý hiếm bậc nhất thế giới, nhà khoa học phát hiện sự thật gây sốc

Mặc dù chưa ai từng nhìn thấy loài này khi nó còn sống nhưng những mẫu xác chết đã giúp các nhà khoa học cuối...
Kiến thức 9 phút trước

Dự đoán tử vi tháng 9! Dự đoán sự nghiệp và tài chính của 12 con giáp: Biết ngay, để gặt hái thành quả

Sao Mộc chuyển động thuận của tháng 9 sẽ kích hoạt sự thay đổi tử vi. Những người sinh tuổi Hổ, Ngựa, Khỉ và Lợn...
Đời sống số 10 phút trước