Danh mục

Người Hà Nội xưa, Người Hà Nội nay

Thứ bảy, 14/04/2012 08:35

Những câu chuyện bố tôi kể đa phần chỉ toàn về chuyện ăn uống, về trang phục và cách giao tiếp của người Hà Nội, tuy sơ sài và ít ỏi nhưng với tôi thật có ý nghĩa.

...Ngày nay, trong cách giao tiếp của người ở Thủ đô có nhiều thay đổi quá. Rất ít khi ta gặp được sự đối nhân xử thế lịch sự giữa đường. Hơi tý là văng tục, chửi bậy. Lời qua tiếng lại một chút nữa là choảng nhau, có khi thù hằn đến giết nhau, chỉ vì một cái nhìn đểu, một lời nói khích bác sĩ diện chẳng đâu vào đâu.

Đôi khi, trong cuộc sống hiện đại, gấp gáp, để chê một Hà Nội hiện nay có nhiều cái kém cỏi, chướng tai gai mắt, người ta thường so sánh: “Ngày xưa ấy à”, hay: "Ngày xưa thế này, ngày xưa thế nọ đến nỗi có một câu mong ước cửa miệng của không ít người nuối tiếc về một thời: "Bao giờ cho đến ngày xưa”...

...Nhờ những câu chuyện cụ thể có thật ấy, mà tôi hiểu được câu ca: "Chẳng thơm cũng thể hoa nhài. Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An" khác nhau thế nào, và là khi nào? Trong bài viết này, tôi chỉ xin nói đến Hà Nội ngày xưa của hơn 30 năm trước và Hà Nội nay.

Thực ra, tôi không phải là người Hà Nội gốc, mà đúng hơn mới chỉ là dân Hà Nội", nhưng may mắn là từ bé, tôi được bố -   một người đạp xe xích lô ở Hà Nội hơn 20 năm trời, kể cho nghe những câu chuyện về người Hà Nội. Trong con mắt và ấn tượng của cha tôi, phong thái, cốt cách của người Hà Nội thật nho nhã, thật đẹp, thật đáng ngợi khen.

Những câu chuyện bố tôi kể đa phần chỉ toàn về chuyện ăn uống, về trang phục và cách giao tiếp của người Hà Nội, tuy sơ sài và ít ỏi nhưng với tôi thật có ý nghĩa. Trước hết, xin nói về chuyện ăn uống của người Hà Nội xưa và nay. Người Hà Nội xưa ăn uống ra sao thì trong sách vở, trên báo chí đều đã ghi nhận cái hay cái tốt, tôi không cần nói lại.

Mục đích tôi muốn nói là những ví dụ nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn, như trong cách ăn chẳng hạn. Ngày xưa, người Hà Nội quan niệm rằng: "Thịt thái không vuông vắn thì không ăn, chiếu trải không ngay ngắn thì không ngồi". Xem ra đó là phong cách ăn uống của người Hà Nội, điềm đạm mà từ tốn.

Điều này hoàn toàn khác với cách ăn uống của một số người ở Hà Nội hiện nay như ăn chuối thì bóc cả quả. Ăn thịt thì cứ "nhằm miếng to, so miếng bé", ăn uống nhồm nhoàm, ồn ào, vừa ăn vừa văng tục, nói phét. Chỗ ngồi ăn thì chao ôi, trên bàn xương xẩu, dưới đất giấy ăn trắng xóa, trông rác rưởi, bề bộn, mất vệ sinh. Mà người ta như không cảm giác e ngại, cứ điềm nhiên ngồi chén trên một đống rác.

Đúng là chỉ vì sự thiếu ý thức của một bộ phận người mà bây giờ ở Thủ đô, bất cứ có sự kiện phản văn hóa nào là người ta lại mỉa mai người Hà Nội thế này, người Hà Nội thế kia gây tiếng xấu cho người Hà Nội.

Thứ hai là chuyện ăn mặc. Người Hà Nội xưa theo cha tôi kể thì ăn mặc giản dị và thanh nhã lắm. Khi ra đường hoặc khi có khách đến nhà, đàn ông thường mặc áo sơ mi (thay cho áo cánh), âu phục thay cho áo dài, khăn xếp truyền thống ở những dịp lễ trọng. Đàn bà thì mặc áo dài nền nã, mà kín đáo.

Ngày nay thì khác, ngoài phố không thiếu những người cởi trần, mặc quần đùi hoặc ăn mặc hở hang, phản cảm, đi xe máy rất nghênh ngang, dương dương tự đắc, như trên đời này chẳng có ai ngoài ta. Đáng chê hơn, một bộ phận giới trẻ 9X, 10X hiện nay còn chạy theo xu hướng đua đòi, bắt chước cách ăn mặc của các ngôi sao màn bạc vừa tốn kém tiền của cha mẹ, vừa tạo ra sự lố bịch, lai căng...

Hà Nội xưa, dẫu là người nghèo, áo rách nhưng miếng vá rất ngay ngắn, đúng màu vải, màu chỉ và luôn sạch sẽ. Thế nên mới có câu " áo rách khéo vá hơn lành vụng may" và "Đói cho sạch, rách cho thơm". Đem đối chứng cách ăn mặc ấy với cách ăn mặc của người nghèo ngày xưa, xem chừng cũng khác nhau "một trời một vực" về bản chất. Còn cách ăn mặc của giới trẻ ngày nay thì không phải vì nghèo nên áo rách, mà vì nhiều người cố tình xé rách áo và quần để tạo "mốt" và khẳng định "đẳng cấp", "cá tính".

Thứ ba là chuyện giao tiếp. Người Hà Nội xưa có tài ăn nói thanh lịch, tế nhị, không xô bồ, không vội vàng và nóng nảy. Giọng nói nhẹ nhàng, từ ngữ thanh tao, gần gũi kết hợp với dáng đi vững, và chuyển động nhịp nhàng của cơ thể, đã tạo nên một tư thế chủ động cho người Hà Nội trong cách giao tiếp, ứng xử. Điều đó rất có sức hấp dẫn, thu hút người tiếp chuyện. Hãy cùng ngẫm về những từ ngữ "cảm ơn, xin lỗi" như đã trở thành câu cửa miệng của người Hà Nội: "Xin lỗi, bác cho cháu hỏi đường X đi đường nào ạ?"; "Xin lỗi, bác có thể cho phép tôi hút điếu thuốc được không? "Xin cảm ơn bác."

Ngày nay, trong cách giao tiếp của người ở Thủ đô có nhiều thay đổi quá. Rất ít khi ta gặp được sự đối nhân xử thế lịch sự giữa đường. Hơi tý là văng tục, chửi bậy. Lời qua tiếng lại một chút nữa là choảng nhau, có khi thù hằn đến giết nhau, chỉ vì một cái nhìn đểu vu vơ, một lời nói khích bác sĩ diện chẳng đâu vào đâu.

Một phần của hiện tượng đó, do có sự dung hợp, sự xâm nhập và đồng hóa lẫn nhau bởi thói quen luộm thuộm, dung tục trong giao tiếp của một bộ phận người lao động không có điều kiện học hành, rèn giũa đến nơi đến chốn. Một phần vì những định hướng văn hóa về lối sống trong xã hội với con người dường như chẳng có mấy sức thuyết phục. Một phần vì giáo dục của nhà trường, yếu tố dạy người kém cỏi quá. Một phần nữa do sự tác động của những văn hóa phẩm lai căng, thô thiển, thô lậu mà tiếc thay, người ta cứ ảo tưởng đó mới là văn minh, hiện đại...

Những thanh lịch, nho nhã, những giao tiếp, ứng xử lịch sự của người Hà Nội vì thế giờ đây đang ngày càng trở thành quý, hiếm.

Ôi, người Hà Nội xưa, người Hà Nội nay.

Người Đưa Tin

Tin được quan tâm

Ngôi làng có mật độ dân số cao nhất Việt Nam: Gấp gần 17 lần Hà Nội và hơn 9 lần so với TP. HCM

Theo thống kê, mật độ dân số ở ngôi làng này cao gấp gần 17 lần so với Hà Nội và hơn 9 lần so...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

Năm 2025: Bao nhiêu tuổi thì được chúc thọ - mừng thọ? Mức tiền được hưởng là bao nhiêu?

Căn cứ khoản 2 Điều 3 Thông tư 96/2018/TT-BTC quy định mức quà tặng chúc thọ, mừng thọ người cao tuổi, cụ thể như dưới...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Nghề được dự đoán có thể biến mất trong 10 năm tới, khi tìm ngành học cần cân nhắc vì khả năng thất nghiệp do xã hội không có nhu cầu

Trước sự thay đổi liên tục của đời sống xã hội, những công việc dưới đây đang dần mất đi vị thế, vì vậy hãy...
Kiến thức 3 ngày, 9 giờ trước

Ở Việt Nam có một dòng sông độc đáo từng khiến thế giới sửng sốt, đó là sông nào?

Hình ảnh dòng sông này được một du khách đi trên máy bay vô tình chụp được đã khiến nhiều người bất ngờ trước sự...
Kiến thức 4 ngày, 14 giờ trước

Tổ Tiên khuyên: 'Trong nhà có hai cây thì dù không giàu cũng có phước', là hai cây gì?

Mùa xuân thời tiết mưa phùn ẩm thích hợp để trồng cây. Nghe lời khuyên của người xưa, đây là hai loại cây bạn nên...
Đời sống số 2 ngày, 5 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 21/2, tức ngày 24 tháng Giêng âm lịch?

Người xưa tin rằng con người phải tuân theo quy luật tự nhiên để đạt được sự phát triển hài hòa. Ngày 21 tháng 2,...
Đời sống số 3 ngày, 3 giờ trước

Tin cùng mục

Từ năm 2025, điều kiển xe ô tô quá niên hạn sử dụng tham gia giao thông có bị tịch thu xe ô tô hay không?

Ô tô hết niên hạn sử dụng nhưng vẫn chạy được thì có được phép tham gia giao thông và điều khoản nào của luật...
Kiến thức 21 phút trước

Xã có diện tích lớn nhất Việt Nam: Rộng hơn 3 tỉnh Bắc Ninh - Hà Nam - Hưng Yên gộp lại, sở hữu vùng đất huyền thoại

Với diện tích 1.113km2, xã này có diện tích rộng hơn 3 tỉnh gồm Bắc Ninh, Hà Nam và Hưng Yên.
Kiến thức 22 phút trước

Bắt buộc bật đèn xe vào khung giờ nào để không bị phạt?

Luật Trật tư, an toàn giao thông đường bộ 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 đã có điều chỉnh về khung giờ...
Kiến thức 41 phút trước

Ngồi sau vòng tay qua người ngồi trước để lái xe máy bị phạt bao nhiêu tiền?

Hành vi ngồi sau vòng tay qua người ngồi trước để lái xe máy từ năm 2025 sẽ phạt nặng, tăng gấp hàng chục lần...
Kiến thức 2 giờ, 42 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Hai ngày 24/2, tức ngày 27 tháng Giêng âm lịch?

Người xưa nhấn mạnh sự thống nhất giữa con người và thiên nhiên, và cụ thể hóa ý tưởng này, tạo thành nền tảng cho...
Kiến thức 3 giờ, 33 phút trước

Vị trí sát sân bay 16 tỷ USD của Việt Nam sẽ lập thành phố 700.000 dân

Ngay sát sườn sân bay 16 tỷ USD lớn nhất Việt Nam sẽ hình thành khu đô thị với quy mô 700.000 người, đây sẽ...
Kiến thức 3 giờ, 38 phút trước

Tin mới cập nhật

Vũ Cát Tường báo tin bố mất, cộng đồng mạng xót xa chia buồn

Cộng đồng mạng xót xa gửi lời chia buồn đến Vũ Cát Tường.
Chuyện làng sao 22 phút trước

Cuộc chiến giành tài sản của Từ Hy Viên: Động thái từ chồng mới DJ Koo và chồng cũ Uông Tiểu Phi gây tranh cãi

Trong khi tro cốt của Từ Hy Viên vẫn chưa được chôn cất thì cả hai gia đình đã đang chuẩn bị cho cuộc chiến...
Chuyện làng sao 2 giờ, 12 phút trước

Đạo diễn của 'The Apprentice' bị công ty quản lý sa thải vì sàm sỡ ngôi sao hạng A tại bữa tiệc Quả cầu vàng

Truyền thông mới đây đưa tin đạo diễn nổi tiếng Ali Abbasi đã bị công ty quản lý cấp cao tại Mỹ sa thải sau...
Chuyện làng sao 2 giờ, 12 phút trước

Sau thời gian điều trị ung thư, Hồng Nhung tiết lộ tình hình sức khoẻ hiện tại

Ca sĩ Hồng Nhung vừa tiết lộ tình hình sức khỏe bản thân trong đoạn video đăng tải trên trang cá nhân mới đây.
Chuyện làng sao 2 giờ, 13 phút trước

Hoài Lâm tung ảnh cực tình tứ bên bạn gái, còn làm hành động ngọt ngào này

Hình ảnh tình cảm của Hoài Lâm bên bạn gái đã gây sốt.
Chuyện làng sao 2 giờ, 15 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một loài hoa bạn thích và kiểm tra xem bạn sẽ phải tạm biệt những điều không may nào trong tháng cuối cùng

Bài kiểm tra tâm lý này yêu cầu bạn chọn một loài hoa mà bạn yêu thích. Sự lựa chọn này sẽ phản ánh những...
Đời sống số 3 giờ, 42 phút trước

Hà Nội đề xuất hỗ trợ kinh phí đóng bảo hiểm y tế cho 6 đối tượng này: Đó là?

Cơ quan này cho rằng đề xuất thể hiện sự quan tâm của Đảng bộ và Chính quyền thành phố đối với người dân, góp...
Kiến thức 3 giờ, 10 phút trước

Sao Việt 23/2: Diễn viên Puka đã sinh con?; Vợ Huy Khánh đăng đàn ẩn ý: 'Đã quá quen một mình'

Tin sao Việt ngày 23/2/2025: Dân tình rần rần trước thông tin diễn viên Puka đã hạ sinh con đầu lòng. Giữa những nghi vấn...
Chuyện làng sao 4 giờ, 35 phút trước

Mượn xe của người thân, bạn bè lưu thông trên đường có bị phạt lỗi 'không chính chủ'?

Việc mượn xe của người thân, bạn bè lưu thông trên đường thì liệu có bị CSGT xử phạt về lỗi "xe không chính chủ"...
Kiến thức 4 giờ, 39 phút trước

Bảng xếp hạng các con giáp may mắn nhất vào thứ Hai, ngày 24 tháng 2 năm 2025, tức ngày 27 tháng Giêng âm lịch

Vận may sẽ rất tốt bắt đầu từ ngày 24 tháng 2, và những điều tốt đẹp sẽ đến. Bốn cung hoàng đạo này sẽ...
Đời sống số 4 giờ, 52 phút trước