Danh mục

Ngôi làng 'hình cá chép' độc nhất Việt Nam, là nơi bồi dưỡng nhiều nhân tài kiệt xuất vang danh bao đời

Chủ nhật, 03/12/2023 22:28

Từ bao đời nay, ngôi làng không chỉ nổi tiếng khắp nước với việc học hành khoa cử mà còn lưu truyền những câu chuyện hấp dẫn cho hậu thế.

Làng Hành Thiện (xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định) là ngôi làng cổ nổi tiếng có truyền thống văn hóa, hiếu học.

Theo những trang sách "Hành Thiện xã chí", làng Hành Thiện, huyện Xuân Trường, Nam Định vốn có tên gọi là "Hành Cung Trang" được thành lập vào khoảng năm 1500. Đến năm 1823, vua Minh Mạng cho đổi tên thành Hành Thiện với ý nghĩa "nơi chỉ làm những điều lành, điều thiện" và ban cho làng 4 chữ "Mỹ Tục Khả Phong".

Làng Hành Thiện được bao quanh bởi hai nhánh của một con sông nhỏ rộng khoảng 7m, được gọi là sông Con (cách gọi nhằm phân biệt với sông Cái – sông Ninh Cơ là một nhánh của sông Hồng). Nhìn trên bản đồ ta sẽ thấy làng Hành Thiện xuất hiện rõ nét với hình ảnh của một chú cá chép khổng lồ, đầu hướng về Nam, đuôi vòng phía Bắc đang trong tư thế vẫy vùng như muốn tung mình lao ra biển Đông.

Từ trên cao nhìn xuống, hai nhánh con sông như những đường viền ngăn cách làng Hành Thiện với vùng đất bên cạnh, khiến cho khu đất bên trong hiện lên hình dáng “lý ngư”.

ngôi làng, làng cổ, làng hình cá chép

Vị trí và đặc điểm địa lý đã tạo nên nét độc đáo của ngôi làng cổ này. Những cây cầu xung quanh làng cũng được xây dựng ở vị trí tương ứng với các loại vây trên mình cá, tại phần đầu cá còn có một chiếc giếng khơi, nước trong vắt nên được gọi là giếng Mắt cá. Ở chính giữa đầu cá có chữ Miếu, chính là miếu thờ thần dựng làng, xuống dưới một chút là chữ Thị – khu chợ, nơi tụ họp đông đúc, thể hiện nét văn hóa phồn thực của cư dân vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

ngôi làng, làng cổ, làng hình cá chép

Vùng đất địa linh nhân kiệt, truyền thống trăm năm khoa bảng

Theo lịch sử khoa bảng Nho học thời phong kiến, làng Hành Thiện có 7 người đỗ đại khoa (3 tiến sĩ, 4 phó bảng), 97 cử nhân, 315 tú tài. Làng có 4 người làm quan Thượng thư, 4 người là quan Tuần phủ, 4 người là Tổng đốc, 23 người làm quan giúp việc triều đình, 69 người làm Tri phủ, Tri huyện, số người đỗ đạt đi làm thầy giáo, thầy thuốc ở khắp nơi.

Người đỗ cao nhất là tiến sĩ Đặng Xuân Bảng (ông nội cố Tổng Bí thư Trường Chinh) thời vua Tự Đức. Năm 1856 ông thi và đỗ tiến sĩ, đỗ hạng nhì khoa thi năm ấy. Tương truyền quyển thi của ông đáng đậu Hoàng giáp, nhưng phần cuối có lời thẳng thắn can vua thanh sắc tuần du. Vua không thích nên đánh ông xuống đỗ đầu hàng Tam giáp tiến sĩ - tức Tam giáp tiến sĩ đệ nhất danh.

ngôi làng, làng cổ, làng hình cá chép

Tiến sĩ Đặng Xuân Bảng

Sau khi trí sĩ, tiến sĩ Đặng Xuân Bảng về làng mở trường dạy học từ năm 1878 tới đầu thế kỷ 20. Ông đã lập ra Hy Long thư viện – nơi chứa sách Hán học lớn nhất Bắc kỳ thời bấy giờ. Ngoài ra còn phải kể đến tủ sách của cụ Phó bảng Đặng Đức Dịch, cụ nghè Nguyễn Ngọc Liên… Nhờ nhiều thầy giỏi và nhờ nhiều sách quý mà học trò Hành Thiện hiểu rộng, biết nhiều, tri thức uyên thâm vang dội thiên hạ.

Làng Hành Thiện có nhiều gia đình có cả cha con đều đỗ đạt như cụ Nhị trường Đặng Vũ Kiểm có ba con đậu Cử nhân, hai con đậu Tú tài. Cụ Đặng Văn Tường có năm con đều đậu Nhị trường, Cử nhân. Nhiều học trò Hành Thiện sớm bộc lộ thông minh và tinh thần hiếu học đã đỗ đạt rất sớm như Đặng Huyến đỗ Tú tài từ năm 11 tuổi, Nguyễn Âu Chuyên đỗ Tú tài năm 19 tuổi, đỗ Giải nguyên (thủ khoa) năm 20 tuổi, đỗ Phó bảng năm 25 tuổi.

Dù gặp hoàn cảnh khó khăn nhưng nhiều người vẫn quyết chí học tập và đỗ đạt, như Nguyễn Như Bổng nhà nghèo nhưng đã hai lần đỗ Tú tài, đỗ Cử nhân năm 60 tuổi. Nguyễn Ngọc Liên đỗ Cử nhân nhưng không nhận chức Huấn đạo mà ở nhà học thêm ba năm và thi đỗ tiến sĩ khoa Kỷ Sửu năm 1889.

Ngày nay, ở Xuân Trường vẫn còn câu cửa miệng “đậu phụ Thủy Nhai, tú tài Hành Thiện” để nói về 2 ngôi làng: Thủy Nhai và Hành Thiện. Thuỷ Nhai là ngôi làng gần đó nổi tiếng về nghề làm đậu phụ, còn làng Hành Thiện thì nhà nào cũng có người đậu tú tài.

Hiện tại, Hành Thiện vẫn là ngôi làng nổi tiếng học giỏi có người đỗ đạt nhiều nhất Nam Định. Theo thống kê sơ bộ, có đến 88 người được phong hàm Giáo sư, tiến sĩ, phó tiến sĩ và trên 600 người có bằng cử nhân cả trong và ngoài nước.

ngôi làng, làng cổ, làng hình cá chép

Ngoài việc khắc tên tân khoa vào bia Văn chỉ, làng còn coi việc học là một nghề. Bởi vậy, chỉ ở Hành Thiện mới có “nghề học” đúng như câu ca dao: “Sáng trăng trải chiếu hai hàng/Chiếu anh đọc sách, chiếu nàng quay tơ”.

Tháng 8 hàng năm, Hội Khuyến học, khuyến tài của làng đều tổ chức lễ khen thưởng cho học sinh giỏi cấp tỉnh, quốc gia và quốc tế để động viên các học sinh, sinh viên phấn đấu trong học tập. Những năm trở lại đây, hàng năm trong làng đều có hàng chục tân sinh viên của các trường đại học.

Mimi (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/ngoi-lang-hinh.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/ngoi-lang-hinh-ca-chep-doc-nhat-viet-nam-la-noi-boi-duong-nhieu-nhan-tai-kiet-xuat-vang-danh-bao-doi-vz79531.html

Tin được quan tâm

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 3 ngày, 16 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 1 ngày, 9 giờ trước

Hơn 1 tháng nữa, ngân sách Nhà nước sẽ đóng BHYT cho 20 đối tượng này, người dân đặc biệt lưu ý

Chính thức từ ngày 1/7/2025, 20 nhóm đối tượng được sẽ ngân sách Nhà nước đóng BHYT, ai không biết là thiệt.
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Người đi xe máy không cấp đổi Giấy phép lái xe theo mẫu mới sẽ bị phạt 3 triệu đồng, đúng không?

Trong năm 2025, người dân có bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới không? Đây là thắc mắc của nhiều người. Vậy...
Kiến thức 2 ngày, 20 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 1 ngày, 9 giờ trước

Thầy phong thuỷ dặn kỹ: Trước cửa nhà trồng 5 cây càng xanh tốt người càng suy kiệt, cây thứ nhất rất nhiều nhà đang trồng

Có một số loại cây không mang ý nghĩa tốt lành theo quan niệm phong thủy. Nếu gia đình bạn đang trồng nên chặt hoặc...
Phong thủy 2 ngày, 13 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 31/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mùi sự nghiệp thăng hoa, Ngọ tài chính ảm đạm

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 31/5/2025.
Đời sống số 4 giờ, 44 phút trước

Học viện Tài chính công bố công thức tính điểm xét tuyển năm 2025

Năm 2025, Học viện Tài chính cho biết sẽ tuyển 6.320 sinh viên, tăng hơn 1.800 so với năm ngoái. Ngoài ba địa điểm ở...
Tin trong ngày 5 giờ, 4 phút trước

Dự báo thời tiết đêm 30 và sáng 31-5: Miền Bắc nắng nóng gay gắt, Nam Bộ đề phòng lốc, sét, mưa đá

Mới đây, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ở khu vực Bắc...
Tin trong ngày 7 giờ, 10 phút trước

Công viên Cầu Giấy đang dần “lột xác” sau hơn 3 tháng cải tạo, hứa hẹn sẽ là 'lá phổi xanh' của thủ đô

Sau hơn ba tháng khẩn trương cải tạo và nâng cấp, công viên Cầu Giấy, tọa lạc tại đường Thành Thái, phường Dịch Vọng, quận...
Kiến thức 8 giờ, 21 phút trước

Phạt nặng hành vi vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy 2025, mức cao nhất lên đến 100 triệu đồng

Kể từ ngày 01/07/2025, Nghị định 106/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, quy định rõ ràng về mức phạt cho các hành vi vi phạm...
Kiến thức 8 giờ, 21 phút trước

4 phương thức xét tuyển vào Đại học Ngoại giao 2025

Ngày 26/5, Học viện Ngoại giao đã chính thức công bố thông tin tuyển sinh đại học 2025. Năm nay, Học viện Ngoại giao dự...
Tin trong ngày 8 giờ, 22 phút trước

Tin mới cập nhật

H’Hen Niê mang thai con đầu lòng, hạnh phúc khoe bụng bầu vượt mặt

H’Hen Niê hạnh phúc đón con đầu lòng.
Chuyện làng sao 4 giờ, 15 phút trước

Vợ chồng Đoàn Di Băng sở hữu biệt thự giữa rừng thông Đà Lạt, giá trị ra sao?

Biệt thự giữa rừng thông Đà Lạt của Đoàn Di Băng từng nhận được sự chú ý bởi vẻ xa hoa và kín tiếng về...
Nhà Sao 7 giờ, 13 phút trước

Sau 9 ngày bị bắt giam, Thùy Tiên mất gì?

Các trang mạng xã hội của Thùy Tiên có sự thay đổi gây bất ngờ sau khi cô bị khởi tố, bắt tạm giam.
Chuyện làng sao 7 giờ, 15 phút trước

Sao Việt 30/5: Diễn viên Hòa Hiệp bất ngờ thông báo cưới vợ trẻ ở tuổi 43; Nữ ca sĩ Việt được chụp ảnh với Tổng thống Pháp là ai?

Tin sao Việt 30/5/2025: Diễn viên Hòa Hiệp thông báo đã lấy vợ, có con trai gần 1 tuổi. Anh hiện nỗ lực kiếm tiền,...
Chuyện làng sao 8 giờ, 17 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng trong ngày Tết Đoan Ngọ thứ bảy ngày 31/5, tức ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch?

Hôm nay là ngày thứ năm của tháng thứ năm âm lịch và chúng ta đang chào đón Tết Đoan Ngọ. Ngày 31 tháng 5,...
Đời sống số 9 giờ, 56 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Đôi môi đỏ nào quyến rũ nhất? Kiểm tra xem bạn khiến người khác cảm thấy thế nào?

Dựa trên việc lựa chọn hình ảnh đôi môi đỏ để khám phá cách bạn ảnh hưởng đến người khác hoặc người khác cảm nhận...
Đời sống số 9 giờ, 15 phút trước

Từ nay, trẻ em, học sinh sẽ bắt đầu được hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ số tiền lên tới 936.000 đồng/tháng

Chính sách này chính thức có hiệu lực từ đầu tháng 5, quy định nhiều ưu đãi đặc biệt cho trẻ em nhà trẻ, học...
Kiến thức 9 giờ, 24 phút trước

Những đứa trẻ 'giàu có' thường xuyên được cha mẹ nói 8 câu này

Các chuyên gia tâm lý khẳng định, những lời răn dạy từ cha mẹ không chỉ là hành trang đồng hành trên suốt cuộc đời...
Chăm con 9 giờ, 25 phút trước

Hơn 700 hộ dân tại Hà Nội sẽ bị thu hồi đất, nhường chỗ cho 'siêu' cầu bắc qua 2 con sông lớn

Để triển khai xây dựng cầu Tứ Liên chạy qua sông Hồng và sông Đuống, UBND TP. Hà Nội đã tiến hành thu hồi hơn...
Tin trong ngày 9 giờ, 25 phút trước

Hà Nội dự kiến thay đổi diện mạo hai khu tập thể cũ bằng cao ốc 40 tầng

Sau nhiều thập kỷ tồn tại và xuống cấp, hai khu tập thể cũ Nghĩa Tân (Cầu Giấy) và Vĩnh Hồ (Đống Đa) tại Hà...
Kiến thức 9 giờ, 25 phút trước