Cách đây không lâu, các nhà khảo cổ học tại tỉnh Hà Nam, Trung Quốc đã có một phát hiện chấn động: một khu lăng mộ cổ được cho là thuộc về Đế Tân, vị vua cuối cùng của triều đại nhà Thương - người mà hậu thế thường gọi là "Trụ Vương". Đáng chú ý hơn, ngay gần đó, họ tìm thấy một ngôi mộ khác, được xác định là của Tô Đát Kỷ - người phụ nữ đã đi vào truyền thuyết như một "hồng nhan họa thủy", bị xem là nguyên nhân khiến nhà Thương sụp đổ. Tuy nhiên, khi các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu, họ đã đưa ra một nhận định đầy bất ngờ: Có thể Tô Đát Kỷ đã bị hiểu lầm suốt hàng nghìn năm qua.
Tô Đát Kỷ có thật sự là "hồ ly tinh" khiến nhà Thương sụp đổ? (Ảnh minh họa)
Trong suốt nhiều thế kỷ, Tô Đát Kỷ thường được miêu tả như một yêu nữ, một hồ ly tinh dùng sắc đẹp mê hoặc Trụ Vương, khiến ông ngày càng sa đọa. Hình ảnh của nàng đã xuất hiện trong rất nhiều tác phẩm văn học và phim ảnh, từ Phong Thần Diễn Nghĩa cho đến các bộ phim truyền hình nổi tiếng. Nhưng liệu lịch sử có thực sự như vậy?
Các bằng chứng khảo cổ cho thấy, trên thực tế, Đế Tân (Trụ Vương) không hề là một vị vua nhu nhược như truyền thuyết kể lại. Ông vốn dĩ là một vị vua thông minh, dũng cảm và giỏi chiến đấu. Tuy nhiên, do quá kiêu ngạo và tự phụ vào sức mạnh của mình, ông đã dần đánh mất sự ủng hộ của các chư hầu và tầng lớp quý tộc. Đáng chú ý, Tô Đát Kỷ không phải là người có quyền lực như những gì người đời truyền miệng. Thực tế, nàng là một tù nhân chiến tranh, bị ép phải trở thành phi tần của Trụ Vương sau khi gia tộc của nàng thất bại trong cuộc chiến.
Mộ của Đát Kỷ được phát hiện ở Hà Nam (Trung Quốc)
Theo các chuyên gia, việc Trụ Vương xử tử những trung thần như Tỷ Can hay hành hạ những người phản đối mình không hề có bằng chứng nào cho thấy có liên quan đến Tô Đát Kỷ. Những quyết định này đều do chính Trụ Vương thực hiện. Điều này đặt ra câu hỏi: Phải chăng lịch sử đã đổ lỗi một cách oan uổng cho người phụ nữ này?
Phát hiện mới này cũng mở ra một góc nhìn khác về số phận của phụ nữ trong xã hội phong kiến. Trong các cuộc chiến tranh thời cổ đại, phụ nữ thường trở thành chiến lợi phẩm và bị ép buộc phục vụ kẻ chiến thắng. Họ không có quyền quyết định số phận của mình, mà chỉ đơn giản là những quân cờ trên bàn cờ chính trị.
Tô Đát Kỷ cũng không phải là ngoại lệ. Nàng không có quyền lựa chọn cuộc sống của mình, càng không thể kiểm soát số phận của nhà Thương. Nhưng vì đẹp, vì là người ở bên Trụ Vương những năm cuối đời, nên nàng bị lịch sử gán cho tội danh "họa thủy". Câu chuyện này cũng giống như bao nhiêu trường hợp khác trong lịch sử, khi những người phụ nữ xinh đẹp thường bị đổ lỗi cho sự suy tàn của một triều đại.
Sự kiện phát hiện ra lăng mộ của Tô Đát Kỷ đã làm lung lay những quan niệm cũ về nàng. Thay vì một người phụ nữ nham hiểm gây họa cho giang sơn, Đát Kỷ có thể chỉ là một nạn nhân của thời cuộc, một người phụ nữ bị ép buộc vào những biến động chính trị mà bản thân không thể kiểm soát.
(Ảnh minh họa)
Những phát hiện khảo cổ này một lần nữa nhắc nhở chúng ta rằng, lịch sử không phải lúc nào cũng phản ánh sự thật một cách chính xác. Những câu chuyện truyền miệng, những ghi chép do người chiến thắng để lại có thể đã làm sai lệch bản chất của sự kiện. Vì vậy, việc xem xét lại lịch sử một cách khách quan, dựa trên những bằng chứng khoa học, là vô cùng cần thiết.
Tô Đát Kỷ có thực sự đáng trách không? Hay nàng chỉ là một bóng hồng bị cuốn vào vòng xoáy chính trị? Câu hỏi này có lẽ sẽ còn được tranh luận trong thời gian dài, nhưng ít nhất, chúng ta đã có một góc nhìn mới về một nhân vật lịch sử từng bị coi là "hồ ly tinh" của triều đại nhà Thương.
Hạ Tú (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)