Những vụ nổ gas: Hé lộ bí mật động trời!

Chúng tôi xin trích lại nguyên văn bức thư của độc giả này:

Tôi là người đã từng có 2 năm trong nghề chở gas tại Hà Nội. Tôi rất đau xót khi được biết thông tin về vụ nổ gas khiến 2 cháu nhỏ bị tử nạn. Tôi xin chia sẻ đến quý độc giả và người tiêu dùng những thông tin thực tế về thực trạng kinh doanh và sử dụng gas tại nội thành Hà Nội hiện nay.

Trong 2 năm(từ năm 2009 đến 2010)tôi lăn lộn làm nhân viên chở gas cho 9 cửa hàng gas tại các quận nội thành Hà Nội. Đúc rút 2 năm ấy tôi xin chia sẻ đến quý vị ba vấn đề quan trọng nhất.

Làm ăn chụp giật

Tất cả 9 cửa hàng tôi làm, các hộ kinh doanh này đều sang chiết gas trái phép. Họ sang chiết gas từ các bình gas giá thấp như gas Vạn Lộc, gas Gia Định sang bình gas Shell (xanh lam), gas Total (vàng), gas Elf (bình đỏ).

Nhiều cửa hàng gas dùng bình gas cũ, quá "đát". (Ảnh minh họa)

Họ sử dụng những niêm phong giả giống niêm phong chính hãng để chụp lên bình gas sang chiết. Mỗi lần như vậy họ “ăn” chênh lệch giá từ 30.000~50.000 đồng/bình. Các bình gas Shell, Total, Elf cũ tồn tại ở các cửa hàng không được đổi bình mới từ  công ty sản xuất, mà chúng sẽ luôn được sử dụng quay vòng tại các cửa hàng hay hộ gia đình.

Do đó, các bình gas này ngày càng  xuống cấp, độ an toàn giảm, những gioăng cao su giữ kín gas sẽ hở gây nguy hiểm cho người tiêu dùng. Các hộ kinh doanh này, chủ yếu sử dụng cách làm thủ công đơn giản khi sang chiết gas, không có thiết bị an toàn. Thực tế đã chứng minh có nhiều trường hợp cháy nổ tại các cửa hàng gas mà nguyên nhân chính là sang chiết gas trái phép. 

Nhân viên giao gas cố tình tạo nguy cơ cháy nổ

Khi giao gas, nắm bắt tâm lý kém hiểu biết về thiết bị sử dụng gas của người tiêu dùng (chủ yếu phụ nữ và người già) nên nhân viên giao gas hay nói rằng van gas, dây gas bị hỏng, có hở mùi để người tiêu dùng phải thay với giá quá cao so với thực tế, trong khi van gas và dây gas vẫn sử dụng tốt.

Tuy nhiên, trong quá trình sửa họ đã lắp thiếu các chi tiết của bếp, thậm chí một số cố tình lắp thiếu bộ phận cảm ứng nhiệt của bếp điện (có chức năng tự ngắt, đóng đường dẫn gas), làm bếp mất khả năng tự ngắt an toàn trong quá trình đun nấu như tràn nước hay gió lùa. 

Đặc biệt nguy hiểm hơn, như trường hợp nhân viên dùng dao cứa dây cao su để tạo vết nứt, nhưng nếu chủ nhà không thay dây như mong muốn, nhân viên đó vẫn để nguyên vết nứt ra về, phó mặc cho chủ nhà, dẫn đến nguy cơ cháy nổ.

Hiện trường vụ nổ khí gas làm hai cháu bé tử nạn hôm 3/11 tại Hà Nội

Việc cho nhân viên thay thiết bị gas có 30% hoa hồng khi trừ đi chi phí mà chủ hộ mua thiết bị gas ban đầu khiến cho các nhân viên này có thêm hành vi sai trái, thiếu đạo đức, gây thiệt hại và nguy hiểm cho người tiêu dùng.

Một số khác có hành vi sai trái như làm hỏng van gas, dây gas, để thay lấy tiền hoặc làm mất uy tín cửa hàng gas khác. Thậm chí có những trường hợp nhân viên cửa hàng gas còn trộm cắp tài sản như điện thoại, tiền bạc  của người dân mà sau khi những nhân viên này ra về chủ nhà mới phát hiện mất đồ.
 
- Một số các cửa hàng gas, phương tiện chở gas cũ nát, không an toàn, khi chạy trên đường gây lên tiếng nổ khó chịu cho người dân. Một số nhân viên chở gas phóng nhanh vượt ẩu gây tai nạn cho người đi đường. Thực tôi tôi đã được thấy một tổ dân phố làm đơn lên chính quyền để có biện pháp xử lý cửa hàng gas có nhân viên phóng nhanh vượt ẩu, đi xe gây tiếng nổ gây khó chịu và nguy hiểm cho người dân nơi họ sinh sống.
 
- Một số cửa hàng khi tuyển nhân viên mới không có đào tạo bài bản về những kiến thức sử dụng  gas và giải quyết sự cố về gas cho nhân viên. Do đó xảy ra một số vụ tai nạn do nhân viên mới không nắm vững kỹ thuật trong quá trình thay gas hay sử lý sự cố dò gas dẫn đến chính nhân viên đó gây ra cháy nổ cho hộ gia đình sử dụng.
 
- Đa phần các đại lý và các cửa hàng gas mà tôi biết, họ đều thiếu sự hướng dẫn cụ thể cho ngưòi tiêu dùng các quy tắc sử dụng gas an toàn. Đặc biệt là không chú trọng hướng dẫn người tiêu dùng các biện pháp xử lý khi rò rỉ gas, là nguyên nhân chính gây ra các vụ cháy nổ mà chính xuất phát từ sự không hiểu biết của người dùng và sự thiếu trách nhiệm của nhà cung cấp.

Nguyên nhân cháy nổ gas
 
- Do người sử dụng sau khi tắt bếp đã không tắt hết công tắc đóng mở gas về đúng vị trí tắt hết gas, khiến cho gas rò rỉ ra ngoài. Hoặc trong quá trình đun nấu không giám sát thường xuyên, dẫn đến khi xảy ra một số trường hợp như nước tràn xuống bếp hay gió lùa làm tắt bếp (đối với những bếp gas không có hệ thống cảm ứng nhiệt tự ngắt an toàn) khiến cho lửa tắt nhưng công tắc bếp vẫn mở làm gas thoát ra ngoài.

- Do dây dẫn: bị nứt hay thủng do chuột cắn hay các nhân khác, hoặc các kẹp nối dây dẫn gas ở đầu bếp và van an toàn bị lỏng khiến gas rò rỉ ra ngoài.

- Do van gas dùng lâu ngày, hoặc các tác nhân bên ngoài tác động làm van gas rò rỉ.

- Do dùng bếp cũ lâu ngày, đồng thời quá trình sau khi ngừng sử dụng không khoá van gas, dẫn đến gas rò rỉ ra ngoài qua bếp.
 
Tất cả những nguyên nhân khiến gas rò rỉ như trên kết hợp với tác nhân tia lửa điện (bật tắt công tắc điện, bật bếp v.v...) do người sử dụng tạo ra từ sự không hiểu biết khi xử lý sự cố đã vô tình khiến cho gas phát nổ.

Dùng nước xà phòng kiểm tra rò rỉ gas

Tôi đề nghị mọi người phải thật sự ý thức và nghiêm túc thực hiện những quy tắc sử dụng gas an toàn và xử lý sự cố rò rỉ gas:

- Khi mua bình gas, phải chọn những bình gas mới, còn nguyên niêm phong cổ bình, đặc biệt đối các hãng gas như Shell, Total, Elf phải lấy gas tại các đại lý chính hãng. Khi thay gas, khách hàng cần đề nghị nhân viên vặn chặt van an toàn của bình gas và giám sát chặt chẽ quá trình thay gas của nhân viên.

- Trong quá trình đun nấu, người sử dụng phải giám sát thường xuyên, để nếu có xảy ra sự cố còn kịp thời xử lý.

- Sau khi sử dụng cần tắt hết bếp (đặc biệt lưu ý với những bếp đánh lửa bằng điện, phải kiểm tra vị trí tắt của công tắc bếp). Đồng thời khóa van an toàn ngay sau khi ngừng sử dụng.

- Kiểm tra định kỳ dây dẫn gas,  van an toàn, các điểm nối dây dẫn gas ở bếp và ở van an toàn bằng cách quét nước xà phòng. Tuyệt đối không dùng bật lửa để dò tìm, nếu phát hiện có hiện tượng rạn nứt dây gas hay hở van gas phải khóa van gas và thông báo cho đại lý hoặc nhà phân phối để thay thế.

- Nên sử dụng loại bếp gas có bộ phận cảm ứng nhiệt tự động ngắt gas khi nước tràn hoặc gió lùa làm tắt lửa. Nếu bếp không có bộ phận cảm ứng nhiệt thì khi đun phải thường xuyên chú ý để kịp thời tắt công tắc bếp nếu bếp bị tắt. Chỉ bật lại bếp khi không còn mùi gas trong khu vực bếp.

- Đối với dây gas nên 1 năm thay một lần. Còn van gas, 2 năm thay một lần.

Xử lý sự cố rò rỉ gas

Bước 1: Khi phát hiện có mùi gas phải lập tức tắt các nguồn lửa, khoá van bình gas. Tuyệt đối không đóng hoặc ngắt công tắc điện, quạt điện làm phát sinh tia lửa điện gây cháy nổ khí gas.

Bước 2: Mở thoáng cửa ra vào thông với gian bếp, dùng các dụng cụ thủ công như quạt tay, bìa cát tông để quạt đẩy khí gas ra ngoài.

Bước 3: Quét nước xà phòng lên van an toàn và dây dẫn gas  để tìm chỗ rò rỉ, tuyệt đối không dùng bật lửa để dò tìm.

Bước 4: Gọi điện cho nhà cung cấp để xử lý sự cố.

Trách nhiệm của cơ quan chức năng

Trong quá trình làm tại các cửa hàng, khi các  chủ hộ kinh doanh giao việc sang chiết gas trái phép cho tôi, tôi đã không đồng tình và xin nghỉ. Tuy nhiên, vì sự an toàn của người tiêu dùng, tôi đã gọi điện đến 2 đội quản lý thị trường nơi 3 cửa hàng sang chiết gas trái phép mà tôi biết.

Tôi đã cung cấp đầy đủ địa chỉ, thời gian các cửa hàng này thực hiện việc sang chiết. Tuy nhiên, tôi đã không thấy sự can thiệp nào của các cơ quan chức năng này. Và theo như tôi biết, hiện nay, các cửa hàng này vẫn đang thực hiện việc sang chiết gas trái phép, gây nguy hiểm cho người dân.

Tôi rất muốn qua vụ nổ gas hôm 03/11 tại Hà Nội, các cơ quan chức năng cần nâng cao hơn nữa trách nhiệm với người dân. Phải có cơ chế giám sát thường xuyên đến hoạt động kinh doanh của các hộ kinh doanh gas, có chế tài xử lý mạnh các cửa hàng sang chiết gas trái phép.

Trên đây là những tâm huyết của tôi, mong muốn có ý kiến được đóng góp để trước hết người tiêu dùng có những kiến thức để trong quá trình sử dụng gas được an toàn, đồng thời góp phần xây dựng một thì trường gas an toàn và lành mạnh.

VTC