Danh mục

Khắc nghiệt “sinh đôi giết một”

Chủ nhật, 31/08/2014 12:04

Người dân trên đỉnh Ngọc Linh nhiều đời vẫn giữ một hủ tục hà khắc: sinh đôi giết một. Khi người phụ nữ trở dạ và sinh ra hai đứa trẻ, một trong hai đứa buộc phải chết hoặc bị cách ly khỏi cộng đồng.

Tục cữ ấy đã trở thành một hủ tục đẩy những đứa trẻ vô tội và nhiều cặp vợ chồng vào sự bế tắc.

Trong nỗi ám ảnh bị trừng phạt và những hà khắc của luật tục ấy, có hai con người - hai cán bộ được bước ra ánh sáng nhờ đi học và trở thành những công dân đầu tiên bất tuân luật tục. Đó là A Bốt - cán bộ trạm truyền thanh Mường Hoong và A Tiên - phó bí thư Đảng ủy xã Ngọc Linh.


A Bốt làm việc tại trạm truyền thanh Mường Hoong - Ảnh: T.B.D.

“Con mình thì mình thương”

Có một công dân làng dân tộc Châu ở xã Mường Hoong trong một đêm mưa lớn, trước sự lạnh nhạt của người làng sau ca sinh đôi, người đàn ông ấy đã cắn chặt môi bế hai đứa con còn đỏ hỏn, dẫn theo vợ con ra bìa rừng để quyết bảo vệ giọt máu của mình. Lần theo những địa chỉ mơ hồ, chúng tôi tìm đến trạm phát thanh xã Mường Hoong - một điểm tiếp sóng thuộc Đài truyền thanh truyền hình huyện Đắk Glei.

Ngôi nhà cấp bốn mục cũ, đen xỉ vì rêu nằm chênh vênh trên con dốc là tổ ấm cho cả gia đình A Bốt bấy lâu nay. Cho đến nay A Bốt là người dân tộc Châu duy nhất tại làng Châu làm cán bộ. Câu chuyện lạ lùng của người đàn ông Châu này cũng là câu chuyện về sự thay đổi của cả một ý thức hệ, khi những hà khắc của luật tục buộc phải nhường bước cho những tư duy tiến bộ.

A Bốt kể rằng ông từng đi bộ đội. Làng Châu chỉ có mấy chục túp lều, cũng chừng ấy thanh niên nhưng may mắn hơn, ông được Nhà nước cho đi học hết lớp 9 rồi theo đường vào quân ngũ. Năm 1986, chàng trai Châu của làng Đắk Rế đã là thiếu úy quân đội. Người ta thèm muốn chẳng được, vậy mà cái bản tính thích ngao du, không chịu ngồi yên một chỗ đã khiến Bốt từ bỏ môi trường quân đội, ra tìm công việc làm ngoài. Từ khi cởi áo sĩ quan, Bốt làm khắp nơi, từ chân kế toán đến cán bộ thủy điện, rồi dừng chân ở Đài phát thanh truyền hình Đắk Glei. Bốt kể rằng những năm 1995, khi ông trở về làng Đắk Rế của mình thì những nỗi ám ảnh về sinh đôi, tục kiêng cữ hà khắc của làng vẫn còn. Sinh đẻ là cái thuận theo ý Yàng, ý của tự nhiên mà người Châu thì cứ cho rằng hai đứa trẻ ra đời cùng một lúc là điềm xấu. Phải giết một. “Mình có đi học nên thấy đồng bào mình cứ tin những thứ như thế mình bực lắm, nhưng nói chẳng được”.

Năm 1997, ông cán bộ người Châu A Bốt đang ở làng Đắk Rế thì phải bụng cô gái Xê Đăng ở tận Đắk Tô tên Y Riêu. Thương Bốt, Y Riêu theo chồng về Đắk Rế. Một năm sau đám cưới, Y Riêu trở dạ trong sự háo hức đón chờ đứa con đầu lòng của chàng cán bộ người Châu. Nhưng đúng vào cái đêm Y Riêu trở dạ, trời bỗng đổ mưa như trút nước. Y Riêu được cho sinh ở nhà và người làng tá hỏa khi thấy dưới bụng người phụ nữ ấy, hai đứa trẻ đỏ hỏn được sinh ra.

“Đắk Rế bấy lâu nay mưa thuận gió hòa, lúa về đầy kho thóc. Y Riêu sinh đôi thì đó là cái điềm xấu lắm, phải giết đi một đứa thôi” - người làng lên tiếng. Nghe đến việc mất con, A Bốt kể rằng lúc đó “mình tức lắm, hét lên nói là bà con đừng có tin lung tung” nhưng không thuyết phục được người làng. Đêm hôm ấy, sau cuộc họp làng chớp nhoáng, nghĩ A Bốt là cán bộ, già làng nói với ông rằng nếu không giết một đứa thì phải sắm cái lễ cúng thật lớn để làng xả xui, rồi phải cữ làng thật lâu, tới khi nào cái lúa trên đồi được đưa về hết, thời gian đó Y Riêu không được đi chung lối với lối đi của làng, không được uống chung với dòng nước của làng.

Sau đêm trở dạ sinh nở, nhìn Y Riêu da dẻ nhợt nhạt, tái xanh vì kiệt sức, nằm dang hai cánh tay để hai đứa con bú những giọt sữa đầu đời - mà ngoài kia làng mình lại đòi giết, đòi phạt, đòi chia lìa, ruột A Bốt đau như cắt. “Con mình là người chứ không phải ma quỷ, phải cho người làng biết họ đã sai”. Sáng hôm sau, Bốt qua nói vài lời gì đó với già làng rồi bảo Y Riêu ẵm con đi, đi khỏi cái làng Châu xinh đẹp nhưng hà khắc ấy, đi để bảo vệ hai sinh linh bé bỏng của mình. Bốt đi miết, thấy cái bóng tròn dưới chân thì cắm cây gậy xuống đất và bảo vợ dừng lại làm nhà. Hai vợ chồng nương nhau dựng lều, gieo hạt lúa nuôi con.

A Bốt kể rằng từ khi ra khỏi làng dựng nhà ở riêng, lâu lâu nhớ làng ông vẫn trở về. Người Châu thương vợ chồng Bốt lắm nhưng chẳng dám vượt qua lề lối, quan niệm xưa cũ. Hai đứa con sinh đôi được hai vợ chồng hết mực thương yêu, chăm bẵm nhưng sau đó chẳng hiểu vì sao, một trong hai đứa lại ốm yếu đổ bệnh rồi chết. A Bốt bặm chặt môi tiếc con, Y Riêu khóc đến mấy tháng. Sống ở bìa rừng được một thời gian, khi trạm phát thanh ở Mường Hoong được xây dựng, thương Bốt nghèo khó, nhà cửa chưa có nên trạm đồng ý để Bốt đưa vợ con về tá túc.

A Bốt nói rằng không chỉ hai đứa con đầu của ông được sinh đôi mà đến năm 2005, vợ ông lại tiếp tục sinh cùng lúc một trai và một gái. Các con ông lớn lên như cây cỏ giữa rừng, không ốm đau bệnh tật gì, thương yêu đùm bọc nhau trước sự ngờ vực của người làng. “Hồi đó mình là người đầu tiên dám chống lại luật làng, sau đó mấy người nữa cũng làm giống mình. Con cái là của trời cho mà làng mình cổ hủ quá, bực lắm. Giờ thì khác xưa nhiều rồi” - A Bốt nói.


A Bốt cùng vợ và con gái - Ảnh: T.B.D.

Hà khắc cữ làng

Phó bí thư Đảng ủy xã Ngọc Linh A Tiên cũng là người Xê Đăng đầu tiên ở đỉnh Ngọc Linh đã bước qua mọi hà khắc cấm kỵ, quyết liệt với làng để bảo vệ vợ con mình trước quan niệm sinh đôi giết một. A Tiên nói rằng người Xê Đăng quan niệm sinh đôi là điều xấu. Sự sinh nở của người đàn bà cũng là điều nhớp nhúa nên ngày xưa khi người phụ nữ chuyển dạ thì buộc phải một mình ra rừng để sinh. Sau ba ngày, đứa trẻ cùng người mẹ nếu vượt qua được những thời khắc sinh tử, khỏe mạnh thì mới được trở về làng nuôi nấng. Ngược lại, đứa trẻ sẽ buộc phải chết ở rừng. Người thai phụ nếu sinh đôi thì chịu những sự kiêng cữ vô cùng hà khắc, buộc phải giết một hoặc tách lìa khỏi làng. Vợ A Tiên là một trong những trường hợp như thế.

A Tiên cho biết cả hai vợ chồng ông đều là cán bộ ở xã. Năm 2005, sau nhiều năm kể từ ngày cưới nhau, Y Long - người vợ của anh - chuyển dạ và sinh cùng lúc hai đứa trẻ. Nghe tin Y Long sinh đôi, nhiều người làng hoảng hốt, không dám đến thăm nhà vì sợ xui xẻo. Tiên nói từ trước đến khi vợ ông sinh đôi, làng Xê Đăng nơi ông ở chưa có trường hợp nào tương tự. Đêm Y Long chuyển dạ, làng họp lại, sự lo lắng về nỗi tai ương ập đến với làng hiện rõ trên nét mặt người làng. “Nhưng cả A Tiên lẫn Y Long đều là cán bộ, là người của làng được đi học đàng hoàng thì phải đối xử khác” - già làng lên tiếng.

A Tiên nói rằng ông đã phải đấu tranh rất nhiều, giải thích rất nhiều để người làng hiểu. Thương hai vợ chồng đều là cán bộ, làng để A Tiên nuôi con nhưng buộc hai vợ chồng phải chịu đựng những hình thức kiêng cữ hà khắc: gần một tháng trời không được tiếp xúc với ai, đi lên rẫy phải đi vòng ra sau rừng rồi xuống ruộng, tuyệt đối không đi chung lối với làng trong những ngày cữ đẻ. Y Long cũng không được uống cái nước chung với làng, không được nấu ăn chung với gia đình - sống một cuộc sống hoàn toàn biệt lập. “Mình phải thuận theo ý làng, luật lệ sinh ra đã như thế rồi không thể tránh được dù mình biết cái đó là không nên” - A Tiên nói. A Tiên nói rằng từ ngày hai đứa con của ông sinh ra đến nay chưa có sự cố gì lớn trong làng, hai đứa con khỏe mạnh, lớn lên bất chấp sự hoài nghi của làng. Nhìn hai đứa trẻ khỏe mạnh, người làng cũng bỏ dần hủ tục kiêng cữ, hủ tục hà khắc về những đứa trẻ sinh đôi.

Theo Tuổi Trẻ Thủ Đô

Tin được quan tâm

Từ nay, người sinh năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD?

Việc sử dụng thẻ CCCD hết hạn sẽ bị xử phạt hành chính và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng.
Kiến thức 3 ngày, 16 giờ trước

Lương cơ sở 2,34 triệu đồng chính thức được bãi bỏ sau ít ngày nữa, người lao động hưởng lợi thế nào?

Từ 1/7/2025, Chính phủ thay thế mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng bằng mức tham chiếu mới.
Kiến thức 3 ngày, 20 giờ trước

Bắt đầu từ 1/7/2025: Người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận 3 triệu đồng trợ cấp hàng tháng?

Có phải từ 1/7/2025, người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận tiền trợ cấp hàng tháng lên tới 3 triệu đồng,...
Kiến thức 2 ngày, 8 giờ trước

Tin vui: Chính thức đúng 8 ngày nữa khám bệnh tại nhà, vượt tuyến vẫn được Bảo hiểm y tế chi trả 100%

Chỉ 8 ngày nữa, hàng triệu người dân sẽ được hưởng thêm nhiều quyền lợi khi khám chữa bệnh bằng BHYT ngay cả trong trường...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Đúng 8 ngày nữa, chủ hộ kinh doanh có thể bị phạt tới 75.000.000 đồng nếu không làm điều này

Ngoài bị phạt tiền, chủ hộ kinh doanh vi phạm còn có thể phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là nộp đủ...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Từ bây giờ: Rút tiền tại ATM có 3 thay đổi lớn, ai không nắm rõ dễ bị dừng giao dịch

Hiện nay, có 3 thay đổi quan trọng liên quan đến giao dịch tại máy ATM mà khách hàng cần nắm rõ để tránh bị...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Tin cùng mục

Tử vi ngày 25/6/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mùi tài lộc tăng cao; Mão dễ mắc sai lầm

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 25/6/2025.
Đời sống số 3 giờ, 57 phút trước

Kể từ bây giờ: Thủ tục sang tên xe máy không cần chủ cũ rất đơn giản, chỉ tốn 100 nghìn đồng

Ngày nay, việc mua xe máy cũ làm phương tiện di chuyển khá phổ biến. Nhưng điều nhiều người thắc mắc không biết làm thế...
Kiến thức 4 giờ, 35 phút trước

Khi một người chết và được đưa đến nhà tang lễ, tại sao họ phải bị chặn hậu môn? Lý do là gì?

Sau khi một người chết, hậu môn của họ sẽ bị chặn lại. Đây không phải là một thực hành riêng lẻ mà là một...
Kiến thức 4 giờ, 40 phút trước

Những 'côn trùng cánh bướm nhỏ' trong phòng vệ sinh thường gặp là gì? Chúng đến từ đâu! Dạy bạn cách diệt trừ chúng

Trong nhiều tòa nhà, gần các bể chứa nước thải ở tầng hầm, trong nhà vệ sinh trường học hoặc trong nhiều nhà vệ sinh...
Kiến thức 4 giờ, 40 phút trước

Loại quả trồng đầy ở Việt Nam là gia vị triệu đô thu về hơn 100 tỷ đồng kể từ đầu năm, được người Lào cực kỳ mê

Trong tháng 5, Lào tiếp tục duy trì là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 85 tấn, chiếm 45% trong tổng lượng xuất khẩu...
Kiến thức 4 giờ, 50 phút trước

Người tham gia BHXH tự nguyện sắp được hưởng nhiều chính sách đặc biệt có lợi từ ngày 1/7

Ngoài được nhận lương hưu, người tham gia BHXH tự nguyện còn được cấp thẻ BHYT trọn đời.
Kiến thức 4 giờ, 5 phút trước

Tin mới cập nhật

Mùa hè đừng mặc đồ rẻ tiền, hãy mặc đồ rộng rãi, sang trọng để trông giống nữ thần hơn

Quần áo mùa hè dễ bị coi là rẻ tiền vì chất liệu vải mỏng và kiểu dáng đa dạng. Đặc biệt với những cô...
Thời trang + 4 giờ, 40 phút trước

Bị nói 'cặp nhiều đàn ông nhất showbiz', Hồ Ngọc Hà phản pháo gắt

Hồ Ngọc Hà đã có bình luận thẳng thắn đáp lại việc bị công kích chuyện đời tư.
Chuyện làng sao 4 giờ, 3 phút trước

Ngành này được xem là 'mỏ vàng' thời 4.0, thu nhập đáng mơ ước, cơ hội thăng tiến rộng mở, Việt Nam 'khát' 50.000 nhân sự

Được xem là “mỏ vàng” của thời đại 4.0 với mức thu nhập lên tới 150 triệu đồng/tháng, ngành này hiện ở Việt Nam đang...
Tin trong ngày 4 giờ, 20 phút trước

Lưu ý quan trọng thí sinh cần chú ý khi làm bài thi trắc nghiệm tốt nghiệp THPT 2025 để tránh bị điểm liệt

Việc chấm bài thi trắc nghiệm sẽ được thực hiện bằng máy. Do đó khi làm bài, thí sinh cần lưu ý một số điều...
Kiến thức 4 giờ, 20 phút trước

Lộ clip Hoa hậu Ý Nhi đi du lịch cùng bạn trai, thái độ thế nào?

Clip giữa Ý Nhi và bạn trai một lần nữa khẳng định cả hai vẫn đang hạnh phúc bên nhau, không hề chia tay như...
Chuyện làng sao 4 giờ, 28 phút trước

Từ ngày 1/7/2025, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có quyền quyết định hỗ trợ chi phí mai táng

Căn cứ theo Nghị định 147/2025/NĐ-CP, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền quyết định hỗ trợ chi phí mai táng...
Kiến thức 5 giờ, 35 phút trước

Loạt thủ tục hành chính về nhà ở và bất động sản sẽ có sự thay đổi từ ngày 1/7/2025, cụ thể là gì?

Từ ngày 1/7, người dân và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nhà ở và kinh doanh bất động sản sẽ chứng kiến...
Tin trong ngày 5 giờ, 51 phút trước

Chỉ với CCCD, công dân Việt Nam có thể thoải mái đi những nước này mà không cần hộ chiếu

Người dân có thể sử dụng Căn cước công dân khi xuất cảnh thay cho hộ chiếu (passport), giấy thông hành…
Kiến thức 5 giờ, 5 phút trước

Khung giờ đẹp động thổ, khai trương, xuất hành để cầu may mắn tài lộc, khởi đầu hanh thông từ ngày 24/6 - 29/6/2025

Việc lựa chọn thời điểm động thổ, khai trương, xuất hành đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến sự thuận lợi và may mắn...
Làm sao 5 giờ, 20 phút trước

Theo quy định mới, thủ tục đất đai nào mà người dân chỉ cần làm online, không cần đến cơ quan chức năng tránh mất thời gian

Từ ngày 1/6/2025, người dân và doanh nghiệp tại Hà Nội có thể thực hiện 5 thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai...
Tin trong ngày 6 giờ, 35 phút trước