Danh mục

Đây là 3 tỉnh từng có 4 lần 'tách ra, nhập vào'

Thứ bảy, 22/03/2025 13:19

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Hà Nam Ninh từng là tỉnh ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội. Đây là địa phương có lịch sử đặc biệt khi 2 lần được sáp nhập rồi lại chia tách thành 3 tỉnh như hiện nay là Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.

Dù đã chia tách, thế nhưng Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình vẫn giữ nhiều nét văn hóa chung của vùng Sơn Nam xưa, đặc biệt là hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba địa phương này có chung nền ẩm thực, ngôn ngữ, cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát Chèo, hát Chầu văn, hát Xẩm.

Tên gọi Hà Nam Ninh (tỉnh Hà Nam Ninh cũ) ngày nay chỉ còn một số cơ quan, đơn vị vẫn lưu giữ và hoạt động trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam và Nam Định như: Cục Hải quan Hà Nam Ninh; Công ty xăng dầu Hà Nam Ninh; Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Nam Ninh…

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua địa phận 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Tỉnh Ninh Bình xuất hiện trên bản đồ Việt Nam vào năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), sau khi được đổi tên từ trấn Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình. Trước đó, vào thế kỷ thứ X, Ninh Bình là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt.

Năm 1890, phủ Lý Nhân đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Trước đó, phủ Lý Nhân dưới thời Nguyễn, do vua Minh Mạng thành lập, thuộc tỉnh Hà Nội.

Địa danh Nam Định xuất hiện năm 1822 khi đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. Năm 1832, vua Minh Mệnh chia, đặt các tỉnh ở Bắc kỳ, trong đó có Nam Định. Từ thời điểm này, tỉnh Nam Định bao gồm phần đất như ngày nay.

Thời kỳ Pháp thuộc, các tỉnh Ninh Bình, Hà Ham, Nam Định thuộc Bắc Kỳ, do toàn quyền Đông Dương cai quản. Sau ngày cách mạng tháng 8/1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, các tỉnh này thuộc miền Bắc của Việt Nam.

Năm 1965, nước ta đối mặt với cuộc ném bom phá hoại trên miền Bắc của Đế quốc Mỹ. Để tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, Nhà nước ta đã hợp nhất một số tỉnh.

Thời điểm này, tỉnh Nam Hà được thành lập theo Quyết định số 103-TVQH ngày 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm sáp nhập 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.

Ngày 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (khóa V, kỳ họp thứ hai) tiếp tục quyết định thành lập một số tỉnh mới, trong đó tỉnh Nam Hà được hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Tỉnh Ninh Bình (bên phải), tỉnh Nam Định (bên trái) cách nhau sông Đáy từ năm 1992, sau khi chia tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh.

Tỉnh Hà Nam Ninh bao gồm toàn bộ diện tích các tỉnh Hà Nam (852,2km²), Nam Định (1.676km²) và Ninh Bình (1.390km²), là tỉnh ven biển thuộc vùng nam Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía nam của Thủ đô Hà Nội.

Thời điểm được thành lập, tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố là Nam Định, 3 thị xã là Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện, gồm: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.

Hà Nam Ninh được thành lập trên cơ sở khi từng là vùng đất trấn Sơn Nam (xứ) xưa - một vùng đất lâu đời, giàu truyền thống văn hóa ở phía Nam kinh thành Thăng Long, tương ứng với các vùng văn hóa đặc trưng như: xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông, xứ Thanh, xứ Nghệ của Việt Nam xưa.

16 năm sau, ngày 26/12/1991, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ.

Đến ngày 6/11/1996, Quốc hội tiếp tục chia tách tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định. Các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình tồn tại từ đó cho đến nay.

Đến nay, dù đã chia tách, ngăn cách nhau bởi các con sông nhưng các tỉnh này vẫn giữ nhiều nét văn hóa tương đồng, các di tích lịch sử có điểm chung như hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba tỉnh có chung nền ẩm thực, các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát chèo, hát chầu văn, hát xẩm.

Về kết nối giao thông, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình có sự kết nối chặt chẽ thông qua các tuyến đường huyết mạch như chung quốc lộ 38B, quốc lộ 21B, đường sắt Bắc - Nam và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cầu Bến Mới bắc qua sông Đáy nổi 2 tỉnh Nam Định và Ninh Bình.

Hiện nay, các các cây cầu đường bộ bắc qua các sông nối các tỉnh Hà Nam với Ninh Bình, Nam Định và Ninh Bình cũng như Nam Định và Hà Nam, được đầu tư xây dựng đồng bộ khiến giao thông thuận tiện, giúp liên kết vùng phát triển kinh tế của các địa phương trong các tỉnh.

Năm 2024 tỉnh Ninh Bình thu ngân sách đạt 21.000 tỷ đồng; tỉnh Hà Nam thu 17.000 tỷ đồng; tỉnh Nam Định thu 13.000 tỷ đồng.

Hiện nay, nơi một tiếng gà gáy 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình đều nghe thấy là điểm giáp ranh giữa các địa phương: xã Thanh Hải (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) - xã Yên Phương (huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) - xã Gia Xuân (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).

Điểm giáp ranh giữa 3 địa phương này cách nhau bởi sông Đáy (Hà Nam - Ninh Bình, Ninh Bình - Nam Định) và sông Sắt (Hà Nam - Nam Định).

Theo Kết luận số 127 Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cả 3 tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định đều không đủ tiêu chí về quy mô dân số, diện tích… và đều nằm trong đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

H.Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Từ 1/7/2025: Người từ 60 tuổi trở lên không có lương hưu được thêm 1 quyền lợi lớn, cao chưa từng có

Căn cứ Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, từ ngày 1-7-2025, người lao động nếu đủ điều kiện hưởng lương hưu thì sẽ được...
Kiến thức 2 ngày, 8 giờ trước

Theo quy định mới nhất, người thuộc trường hợp này không Đăng kí thường trú bị phạt lên tới 1 triệu đồng

Trường hợp người dân không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú sẽ bị phạt tiền từ 500.000...
Kiến thức 2 ngày, 5 giờ trước

Từ nay: Công chức, viên chức nhận lương tăng thêm tới 9 triệu đồng/tháng nhờ chính sách mới

Khi áp quy định mới cho phép các viên chức và công chức ở Hà Nội nhận được mức thu nhập tăng thêm lên tới...
Kiến thức 1 ngày, 8 giờ trước

Có nên che dàn nóng điều hòa khi tiếp xúc với nắng mưa không? Nhờ lời nhắc nhở của thợ điện, nhiều người mới biết đã làm sai

Việc che chắn dàn nóng điều hòa bằng bạt hay mái che tưởng là giải pháp bảo vệ, nhưng thực tế lại gây tác hại...
Xài gì 2 ngày, 3 giờ trước

Sau 1/7, người dân ra đường không mang theo Căn cước/CCCD sẽ bị phạt 500.000 đồng và tạm giữ về đồn, đúng không?

Kể từ nay, người dân đi ra đường không mang theo Căn cước/CCCD mà gặp cơ quan chức năng kiểm tra thì có thể bị...
Dòng sự kiện 1 ngày, 5 giờ trước

Từ bây giờ: Xe ô tô dừng đỗ, quay đầu tại phần đường này có thể bị phạt tới 22 triệu đồng và trừ 10 điểm giấy phép lái xe

Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã quy định rõ mức xử phạt với hành vi dừng đỗ và quay đầu xe ô tô không đúng nơi quy...
Kiến thức 1 ngày, 8 giờ trước

Tin cùng mục

Hơn 25.600 cán bộ, công chức nghỉ việc đã nhận trợ cấp gần 27.000 tỷ đồng

25.611 cán bộ, công chức, viên chức nghỉ hưu, nghỉ thôi việc đã nhận hỗ trợ với tổng số tiền là 26.947 tỷ đồng khi...
Kiến thức 48 phút trước

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội công bố phương thức xét tuyển, dự kiến học phí năm 2025

Mới đây, trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội đã công bố đề án tuyển sinh năm 2025, trong đó đáng...
Tin trong ngày 48 phút trước

Đây là tỉnh có nhiều xã, phường nhất cả nước sau sáp nhập

Sau đợt sáp nhập địa giới hành chính quy mô lớn, Thanh Hóa vẫn giữ vững vị trí là tỉnh có nhiều xã, phường nhất...
Kiến thức 48 phút trước

6 hành vi hạ thấp phẩm giá nhất của một con người, hy vọng bạn không mắc phải bất kỳ hành vi nào trong số đó

Tại sao có những người càng sống lại càng trở nên 'rẻ rúng'? Không phải vì họ nghèo khổ hay thất bại, mà bởi những...
Làm sao 49 phút trước

TP.HCM dự kiến cấm học sinh dùng điện thoại ở trường, kể cả giờ ra chơi

Ngày 10/7, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM đã công bố thông báo kết luận của Giám đốc Sở, ông Nguyễn Văn Hiếu, tại...
Tin trong ngày 49 phút trước

Tin vui: Hàng nghìn người lao động ngoài 45 tuổi được hưởng quyền lợi tốt chưa từng có của BHXH

Từ 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, mang lại nhiều thay đổi lớn cho người lao động.
Tin trong ngày 2 giờ, 49 phút trước

Tin mới cập nhật

Suy thận giai đoạn cuối ở tuổi 30 khi ngó lơ các dấu hiệu, bác sĩ bệnh viện Bạch Mai cảnh báo

Bệnh suy thận mạn tính thường tiến triển âm thầm, khó nhận biết ở giai đoạn đầu, vậy nên nhiều người chủ quan không đi...
Chăm sóc sức khỏe 49 phút trước

'Chân váy midi' đang thịnh hành trong mùa hè năm nay, hãy nhớ 3 điểm chính để trông thon thả, cao ráo và thời trang

Mùa hè năm nay, giới thời trang lại chào đón một mẫu váy mới được yêu thích - "váy midi". Dù là chất liệu voan...
Thời trang + 1 giờ, 27 phút trước

Đây là tỉnh thành đông dân nhất Việt Nam sau sáp nhập: Dân số gấp 2 Singapore, Đông Nam Á chỉ có 4 nơi tương tự

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh theo Nghị quyết của Quốc hội, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, sẽ đưa Việt Nam...
Tin trong ngày 2 giờ, 49 phút trước

Loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới: Chỉ mọc ở 3 nước, Việt Nam cũng có, nguy cơ tuyệt chủng cao

Thủy tùng, hay còn gọi là thông nước là một trong những loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới, chỉ còn mọc tự nhiên...
Kiến thức 2 giờ, 49 phút trước

Giáo viên kỳ cựu tiết lộ 3 kiểu học sinh họ 'mất cảm tình' dù thành tích xuất sắc

Nhiều phụ huynh cho rằng chỉ cần con học giỏi, đạt điểm cao là sẽ được thầy cô yêu mến. Tuy nhiên, trong thực tế...
Tin trong ngày 2 giờ, 50 phút trước

Vạch kẻ trắng liền sát vỉa hè nhằm mục đích gì? Nhiều người vẫn 'hiểu nhầm'

Khi tham gia giao thông dễ dàng nhận thấy có vạch kẻ trắng liền sát vỉa hè. Nhưng ý nghĩa của vạch kẻ trắng liền...
Kiến thức 2 giờ, 50 phút trước

Từ nay, chính thức hạ điều kiện hưởng lương hưu, hàng chục triệu lao động tiếp tục đón tin vui

Từ ngày 01/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, mang đến những điều chỉnh quan trọng theo...
Tin trong ngày 3 giờ, 13 phút trước

Giá thuê nhà trọ Hà Nội đã 'leo thang' khi chưa vào năm học mới, có nơi vượt 6 triệu đồng/tháng

Dù chưa đến tháng 9, thời điểm sinh viên nhập học và nhu cầu thuê trọ tăng cao, giá thuê nhà trọ tại Hà Nội...
Tin trong ngày 3 giờ, 13 phút trước