Danh mục

Đây là 3 tỉnh từng có 4 lần 'tách ra, nhập vào'

Thứ bảy, 22/03/2025 13:19

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Hà Nam Ninh từng là tỉnh ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội. Đây là địa phương có lịch sử đặc biệt khi 2 lần được sáp nhập rồi lại chia tách thành 3 tỉnh như hiện nay là Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.

Dù đã chia tách, thế nhưng Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình vẫn giữ nhiều nét văn hóa chung của vùng Sơn Nam xưa, đặc biệt là hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba địa phương này có chung nền ẩm thực, ngôn ngữ, cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát Chèo, hát Chầu văn, hát Xẩm.

Tên gọi Hà Nam Ninh (tỉnh Hà Nam Ninh cũ) ngày nay chỉ còn một số cơ quan, đơn vị vẫn lưu giữ và hoạt động trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam và Nam Định như: Cục Hải quan Hà Nam Ninh; Công ty xăng dầu Hà Nam Ninh; Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Nam Ninh…

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua địa phận 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Tỉnh Ninh Bình xuất hiện trên bản đồ Việt Nam vào năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), sau khi được đổi tên từ trấn Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình. Trước đó, vào thế kỷ thứ X, Ninh Bình là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt.

Năm 1890, phủ Lý Nhân đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Trước đó, phủ Lý Nhân dưới thời Nguyễn, do vua Minh Mạng thành lập, thuộc tỉnh Hà Nội.

Địa danh Nam Định xuất hiện năm 1822 khi đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. Năm 1832, vua Minh Mệnh chia, đặt các tỉnh ở Bắc kỳ, trong đó có Nam Định. Từ thời điểm này, tỉnh Nam Định bao gồm phần đất như ngày nay.

Thời kỳ Pháp thuộc, các tỉnh Ninh Bình, Hà Ham, Nam Định thuộc Bắc Kỳ, do toàn quyền Đông Dương cai quản. Sau ngày cách mạng tháng 8/1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, các tỉnh này thuộc miền Bắc của Việt Nam.

Năm 1965, nước ta đối mặt với cuộc ném bom phá hoại trên miền Bắc của Đế quốc Mỹ. Để tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, Nhà nước ta đã hợp nhất một số tỉnh.

Thời điểm này, tỉnh Nam Hà được thành lập theo Quyết định số 103-TVQH ngày 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm sáp nhập 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.

Ngày 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (khóa V, kỳ họp thứ hai) tiếp tục quyết định thành lập một số tỉnh mới, trong đó tỉnh Nam Hà được hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Tỉnh Ninh Bình (bên phải), tỉnh Nam Định (bên trái) cách nhau sông Đáy từ năm 1992, sau khi chia tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh.

Tỉnh Hà Nam Ninh bao gồm toàn bộ diện tích các tỉnh Hà Nam (852,2km²), Nam Định (1.676km²) và Ninh Bình (1.390km²), là tỉnh ven biển thuộc vùng nam Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía nam của Thủ đô Hà Nội.

Thời điểm được thành lập, tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố là Nam Định, 3 thị xã là Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện, gồm: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.

Hà Nam Ninh được thành lập trên cơ sở khi từng là vùng đất trấn Sơn Nam (xứ) xưa - một vùng đất lâu đời, giàu truyền thống văn hóa ở phía Nam kinh thành Thăng Long, tương ứng với các vùng văn hóa đặc trưng như: xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông, xứ Thanh, xứ Nghệ của Việt Nam xưa.

16 năm sau, ngày 26/12/1991, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ.

Đến ngày 6/11/1996, Quốc hội tiếp tục chia tách tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định. Các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình tồn tại từ đó cho đến nay.

Đến nay, dù đã chia tách, ngăn cách nhau bởi các con sông nhưng các tỉnh này vẫn giữ nhiều nét văn hóa tương đồng, các di tích lịch sử có điểm chung như hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba tỉnh có chung nền ẩm thực, các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát chèo, hát chầu văn, hát xẩm.

Về kết nối giao thông, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình có sự kết nối chặt chẽ thông qua các tuyến đường huyết mạch như chung quốc lộ 38B, quốc lộ 21B, đường sắt Bắc - Nam và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cầu Bến Mới bắc qua sông Đáy nổi 2 tỉnh Nam Định và Ninh Bình.

Hiện nay, các các cây cầu đường bộ bắc qua các sông nối các tỉnh Hà Nam với Ninh Bình, Nam Định và Ninh Bình cũng như Nam Định và Hà Nam, được đầu tư xây dựng đồng bộ khiến giao thông thuận tiện, giúp liên kết vùng phát triển kinh tế của các địa phương trong các tỉnh.

Năm 2024 tỉnh Ninh Bình thu ngân sách đạt 21.000 tỷ đồng; tỉnh Hà Nam thu 17.000 tỷ đồng; tỉnh Nam Định thu 13.000 tỷ đồng.

Hiện nay, nơi một tiếng gà gáy 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình đều nghe thấy là điểm giáp ranh giữa các địa phương: xã Thanh Hải (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) - xã Yên Phương (huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) - xã Gia Xuân (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).

Điểm giáp ranh giữa 3 địa phương này cách nhau bởi sông Đáy (Hà Nam - Ninh Bình, Ninh Bình - Nam Định) và sông Sắt (Hà Nam - Nam Định).

Theo Kết luận số 127 Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cả 3 tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định đều không đủ tiêu chí về quy mô dân số, diện tích… và đều nằm trong đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

H.Anh (Theo Thuơng Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Hàng nghìn người sắp bị tạm dừng chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng

Chỉ chưa đến 50 ngày nữa, 3 đối tượng thuộc những trường hợp cụ thể dưới đây sẽ bị tạm dừng chi trả lương hưu,...
Kiến thức 3 ngày, 6 giờ trước

Lông mày nam giới đột nhiên dài ra sau tuổi 50 là điềm gì? Đó có phải là dấu hiệu của tuổi thọ kéo dài và sức khỏe tốt?

Lông mày nam giới tự nhiên dài ra sau tuổi 50 có thể là dấu hiệu gì về sức khỏe hoặc tuổi thọ? Liệu người...
Kiến thức 3 ngày, 7 giờ trước

Kể từ bây giờ, xe máy không có bộ phận này sẽ bị phạt tới 3.000.000 đồng theo quy định mới

Nghị định 168 quy định rõ việc xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy,...
Kiến thức 2 ngày, 8 giờ trước

Hiệu trưởng và hiệu phó các trường học có bị cắt giảm sau khi sáp nhập cấp xã?

Việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp và tiến hành sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã đang đặt...
Kiến thức 3 ngày, 11 giờ trước

Tại sao tiếp viên hàng không luôn mang theo một quả chuối khi lên máy bay? Thì ra chuối được gọi là 'trái cây hạnh phúc'

Các tiếp viên hàng không di chuyển trên không trung phải chịu một môi trường làm việc độc đáo và đầy thử thách. Mỗi ngày,...
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Thôn nghèo miền núi 'hốt bạc' nhờ trồng loại gỗ quý đắt như vàng: Nhà nhà xây biệt thự, người người sắm ô tô

Trong làng từng có một cây gỗ được trả giá tới 12 tỷ đồng nhưng người dân nhất quyết không bán.
Kiến thức 2 ngày, 6 giờ trước

Tin cùng mục

Tin vui: Cán bộ công chức có 20 năm công tác, nghỉ hưu trước tuổi có thể được nhận trợ cấp rất lớn

Đến ngày 1 tháng 7 năm 2025, các công chức và cán bộ có 20 năm công tác và đóng bảo hiểm xã hội khi...
Kiến thức 2 giờ, 13 phút trước

Thay đổi thủ tục đất đai từ 1/7/2025 khi bỏ cấp xã, người dân cần lưu ý

Từ ngày 1/7/2025, một loạt thay đổi về thủ tục đất đai sẽ chính thức có hiệu lực, trùng với thời điểm cả nước thực...
Kiến thức 2 giờ, 14 phút trước

Tỉnh rộng gấp 20 lần Singapore, không trong diện sáp nhập sắp có công viên tâm linh gần 1.000 tỷ

Địa phương này thuộc vùng Tây Bắc, và là đơn vị hành chính cấp tỉnh không thực hiện sáp nhập.
Tin trong ngày 2 giờ, 15 phút trước

Người dân không bị lộ CCCD, không ấn link lạ vẫn bị mất sạch tiền trong tài khoản bởi chiêu thức tinh vi này

Chiêu lừa đảo tinh vi này nhắn vào hàng triệu người dùng mà khó ai có thể phòng ngừa được.
Kiến thức 2 giờ, 16 phút trước

Tử vi ngày 17/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dậu dễ gặt hái thành công, Hợi đầy rẫy nguy cơ và thách thức

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 17/5/2025.
Đời sống số 2 giờ, 16 phút trước

Chuyên gia tâm lý: Những người không bao giờ đi họp lớp, đáng để chúng ta ngưỡng mộ

Trong cuốn sách The Maturational Process and the Facilitative Environment, Winnicott đã khám phá chi tiết sự khác biệt giữa việc bị giam giữ biệt...
Đời sống số 5 giờ, 48 phút trước

Tin mới cập nhật

Điều gì khiến chồng Hồ Quỳnh Hương bật khóc nức nở trong hôn lễ?

Khoảnh khắc lãng mạn trong lễ cưới của Hồ Quỳnh Hương khiến nhiều người không khỏi xúc động.
Chuyện làng sao 14 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Bảy ngày 17 tháng 5, tức ngày 20 tháng 4 âm lịch?

Người xưa nói: Quan sát đạo trời, thuận theo hành động của trời. Ngày 17 tháng 5, thứ Bảy, ngày 20 tháng 4 âm lịch,...
Đời sống số 5 giờ, 57 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Loài bướm nào đẹp nhất? Tai họa nào mà bạn không thể tránh khỏi trong cuộc sống này?

Bạn chọn hình ảnh loài bướm mà bạn thấy đẹp hoặc thu hút nhất, và từ đó, ta sẽ "giải mã" một phần nội tâm...
Đời sống số 5 giờ, 17 phút trước

Từ nay, tắt máy xuống xe ô tô phải tránh điều này kẻo bị phạt lên tới 22 triệu đồng, nhiều tài xế chủ quan

Sang năm 2025, mở cửa ô tô gây tai nạn có thể bị phạt gấp 50 lần so với trước đây. Thế nhưng nhiều tài...
Kiến thức 5 giờ, 21 phút trước

Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông chính thức công bố 5 phương thức xét tuyển ĐH 2025

Mới đây, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT) đã công bố phương thức tuyển sinh đại học chính quy năm 2025.
Tin trong ngày 5 giờ, 21 phút trước

Cha mẹ càng 'tàn nhẫn' trong vấn đề này thì tương lai con sẽ càng xuất chúng! Thật đáng tiếc khi các bậc phụ huynh lại không muốn làm

Trong nuôi dạy con cái, cha mẹ phải thật nghiêm khắc với con cái, nếu không bạn sẽ nuôi dạy nên những đứa trẻ vô...
Chăm con 6 giờ, 53 phút trước

Người thuộc 4 trường hợp này sẽ được hoàn trả tiền đóng BHYT

Hiện nay, người tham gia BHYT sẽ được hoàn trả tiền đã đóng trong 4 trường hợp cụ thể.
Kiến thức 6 giờ, 53 phút trước

Quan hệ vợ chồng bao lâu một lần là bình thường? Tần suất phù hợp theo độ tuổi của bạn là gì? Một công thức giúp tính toán

Thực tế, tần suất quan hệ ở các độ tuổi khác nhau có thể tính theo công thức. Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Đàn ông yêu 6 giờ, 54 phút trước

Diện mạo Sơn Tùng dạo này: Body cuồn cuộn, nhan sắc điển trai miễn chê

Body cuồn cuộn của Sơn Tùng đang gây sốt mạng xã hội.
Chuyện làng sao 6 giờ, 54 phút trước

Chủ quán cà phê, tiệm tạp hoá thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc phải đóng bao nhiêu tiền từ ngày 1/7?

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Điểm đáng chú ý trong Luật BHXH mới này là...
Kiến thức 6 giờ, 54 phút trước