Danh mục

Đây là 3 tỉnh từng có 4 lần 'tách ra, nhập vào'

Thứ bảy, 22/03/2025 13:19

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Hà Nam Ninh từng là tỉnh ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội. Đây là địa phương có lịch sử đặc biệt khi 2 lần được sáp nhập rồi lại chia tách thành 3 tỉnh như hiện nay là Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.

Dù đã chia tách, thế nhưng Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình vẫn giữ nhiều nét văn hóa chung của vùng Sơn Nam xưa, đặc biệt là hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba địa phương này có chung nền ẩm thực, ngôn ngữ, cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát Chèo, hát Chầu văn, hát Xẩm.

Tên gọi Hà Nam Ninh (tỉnh Hà Nam Ninh cũ) ngày nay chỉ còn một số cơ quan, đơn vị vẫn lưu giữ và hoạt động trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam và Nam Định như: Cục Hải quan Hà Nam Ninh; Công ty xăng dầu Hà Nam Ninh; Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Nam Ninh…

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua địa phận 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Tỉnh Ninh Bình xuất hiện trên bản đồ Việt Nam vào năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), sau khi được đổi tên từ trấn Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình. Trước đó, vào thế kỷ thứ X, Ninh Bình là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt.

Năm 1890, phủ Lý Nhân đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Trước đó, phủ Lý Nhân dưới thời Nguyễn, do vua Minh Mạng thành lập, thuộc tỉnh Hà Nội.

Địa danh Nam Định xuất hiện năm 1822 khi đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. Năm 1832, vua Minh Mệnh chia, đặt các tỉnh ở Bắc kỳ, trong đó có Nam Định. Từ thời điểm này, tỉnh Nam Định bao gồm phần đất như ngày nay.

Thời kỳ Pháp thuộc, các tỉnh Ninh Bình, Hà Ham, Nam Định thuộc Bắc Kỳ, do toàn quyền Đông Dương cai quản. Sau ngày cách mạng tháng 8/1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, các tỉnh này thuộc miền Bắc của Việt Nam.

Năm 1965, nước ta đối mặt với cuộc ném bom phá hoại trên miền Bắc của Đế quốc Mỹ. Để tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, Nhà nước ta đã hợp nhất một số tỉnh.

Thời điểm này, tỉnh Nam Hà được thành lập theo Quyết định số 103-TVQH ngày 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm sáp nhập 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.

Ngày 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (khóa V, kỳ họp thứ hai) tiếp tục quyết định thành lập một số tỉnh mới, trong đó tỉnh Nam Hà được hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Tỉnh Ninh Bình (bên phải), tỉnh Nam Định (bên trái) cách nhau sông Đáy từ năm 1992, sau khi chia tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh.

Tỉnh Hà Nam Ninh bao gồm toàn bộ diện tích các tỉnh Hà Nam (852,2km²), Nam Định (1.676km²) và Ninh Bình (1.390km²), là tỉnh ven biển thuộc vùng nam Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía nam của Thủ đô Hà Nội.

Thời điểm được thành lập, tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố là Nam Định, 3 thị xã là Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện, gồm: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.

Hà Nam Ninh được thành lập trên cơ sở khi từng là vùng đất trấn Sơn Nam (xứ) xưa - một vùng đất lâu đời, giàu truyền thống văn hóa ở phía Nam kinh thành Thăng Long, tương ứng với các vùng văn hóa đặc trưng như: xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông, xứ Thanh, xứ Nghệ của Việt Nam xưa.

16 năm sau, ngày 26/12/1991, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ.

Đến ngày 6/11/1996, Quốc hội tiếp tục chia tách tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định. Các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình tồn tại từ đó cho đến nay.

Đến nay, dù đã chia tách, ngăn cách nhau bởi các con sông nhưng các tỉnh này vẫn giữ nhiều nét văn hóa tương đồng, các di tích lịch sử có điểm chung như hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba tỉnh có chung nền ẩm thực, các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát chèo, hát chầu văn, hát xẩm.

Về kết nối giao thông, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình có sự kết nối chặt chẽ thông qua các tuyến đường huyết mạch như chung quốc lộ 38B, quốc lộ 21B, đường sắt Bắc - Nam và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cầu Bến Mới bắc qua sông Đáy nổi 2 tỉnh Nam Định và Ninh Bình.

Hiện nay, các các cây cầu đường bộ bắc qua các sông nối các tỉnh Hà Nam với Ninh Bình, Nam Định và Ninh Bình cũng như Nam Định và Hà Nam, được đầu tư xây dựng đồng bộ khiến giao thông thuận tiện, giúp liên kết vùng phát triển kinh tế của các địa phương trong các tỉnh.

Năm 2024 tỉnh Ninh Bình thu ngân sách đạt 21.000 tỷ đồng; tỉnh Hà Nam thu 17.000 tỷ đồng; tỉnh Nam Định thu 13.000 tỷ đồng.

Hiện nay, nơi một tiếng gà gáy 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình đều nghe thấy là điểm giáp ranh giữa các địa phương: xã Thanh Hải (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) - xã Yên Phương (huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) - xã Gia Xuân (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).

Điểm giáp ranh giữa 3 địa phương này cách nhau bởi sông Đáy (Hà Nam - Ninh Bình, Ninh Bình - Nam Định) và sông Sắt (Hà Nam - Nam Định).

Theo Kết luận số 127 Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cả 3 tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định đều không đủ tiêu chí về quy mô dân số, diện tích… và đều nằm trong đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

H.Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 29 tháng 7 là thứ Ba, tức mùng 5 tháng 6 âm lịch

Ngày 29 tháng 7 là thứ Ba, ngày mùng 5 tháng 6 âm lịch, sự kết hợp giữa thiên can và địa chi là năm...
Đời sống số 2 ngày, 10 giờ trước

Diện tích tối thiểu để đất được cấp Sổ đỏ theo quy định mới nhất hiện nay là bao nhiêu?

Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể sẽ có yêu cầu về diện tích tối thiểu để đất được cấp sổ đỏ.
Dòng sự kiện 2 ngày, 20 giờ trước

Từ nay: Chuyển đất nông nghiệp lên đất thổ cư sẽ có thay đổi quan trọng, người dân cần phải biết

Chính thức từ 1/7, người dân sẽ đỡ tốn thời gian công sức hơn khi có thể làm thủ tục chuyển đất nông nghiệp lên...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

Chốt mức tăng lương hưu lần thứ 3: Đối tượng nào được hưởng lợi lớn? Nghỉ hưu vào thời điểm nào?

Theo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, từ ngày 1/7/2025, nhóm người lao động có mức lương hưu thấp và nghỉ hưu trước năm...
Tin trong ngày 3 ngày, 15 giờ trước

Những việc kiêng kị làm trang tháng 6 nhuận âm lịch

Gần đây, nhiều bạn than thở: Sao lại có tháng Sáu nữa sau tháng Sáu? Đúng vậy, năm nay là có tháng Sáu nhuận.
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Con giáp nào may mắn vào Thứ Ba, ngày 29 tháng 7, tức ngày mùng 5 tháng 6 âm lịch?

Thời gian trong năm là sự sắp xếp của các vì sao, và người xưa đã thể hiện điều đó bằng các thuật ngữ mặt...
Đời sống số 2 ngày, 12 giờ trước

Tin cùng mục

7 trường hợp không đăng kí thường trú bị phạt 1.000.000 đồng/người, là những ai?

Không tuân thủ quy định về đăng ký tạm trú hoặc khai báo tạm vắng có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng....
Tin trong ngày 5 giờ, 2 phút trước

Từ nay đi xe máy ra đường cần chú ý: Không đáp ứng điều kiện này có thể bị CSGT phạt tới 10 triệu đồng

Người dân cần chú ý để thực hiện đúng những quy định của Luật Trật tự an toàn giao thông và Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 5 giờ, 3 phút trước

Từ 15/8: Người dân tuyệt đối không được làm điều này với thẻ BHYT kẻo có thể bị phạt đến 5.000.000 đồng

Theo Nghị định 188/2025/NĐ-CP, từ ngày 15/8 tới, cơ quan chức năng sẽ thu hồi thẻ bảo hiểm y tế nếu phát hiện gian lận...
Kiến thức 6 giờ, 51 phút trước

Tử vi ngày 31/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Sửu nhiều vận may tài chính, Tuất cần thận trọng

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 31/7/2025.
Đời sống số 6 giờ, 57 phút trước

Hiện trạng hai bên bờ sông Tô Lịch trước 'lệnh' hoàn thành chỉnh trang ngày 30/8

Đến nay, Sở Xây dựng đã hoàn thành giai đoạn I việc nạo vét bùn lòng sông, từ đường Hoàng Quốc Việt đến cầu Khương...
Tin trong ngày 6 giờ, 58 phút trước

Tin mới cập nhật

Loài cây cảnh trường thọ người giàu rất thích trồng: Có cây sống 200 năm, hoa vẫn nở sau khi chủ nhân mất

Không chỉ làm đẹp không gian sống, một số loại cây cảnh còn được xem như “bảo vật truyền đời” bởi tuổi thọ lên đến...
Phong thủy 5 giờ, 3 phút trước

3 kiểu nhắn tin người EQ cao ghét cay ghét đắng nhưng người EQ thấp lại rất chuộng, ai vẫn đang sử dụng nên bỏ ngay

Cách nhắn tin không chỉ đơn thuần là trao đổi thông tin mà còn là tấm gương phản chiếu trí tuệ cảm xúc (EQ) và...
Đời sống trẻ 6 giờ, 35 phút trước

Thói quen thức khuya khiến phụ nữ 29 tuổi đối mặt nguy cơ vô sinh, 'buồng trứng gần như ngừng hoạt động'

Ở tuổi 29, Tiểu Trần đã phải đối mặt với cú sốc khi bác sĩ thông báo buồng trứng của cô "gần như ngừng hoạt...
Chăm sóc sức khỏe 6 giờ, 35 phút trước

Lan Phương bị dân mạng 'tấn công' sau khi chia sẻ chuyện ly hôn chồng

Sau khi chia sẻ chuyện ly hôn chồng ngoại quốc sau 7 năm chung sống, Lan Phương được nhiều người động viên, an ủi, bên...
Chuyện làng sao 6 giờ, 52 phút trước

Ngô Thanh Vân liệt kê 10 điều mà Huy Trần làm ai cũng ghen tị, số tiền chi cho con đầu lòng mới choáng

Sát ngày sinh con đầu lòng, Ngô Thanh Vân khiến dân mạng "lụi tim" khi đăng clip ghi lại loạt khoảnh khắc ông xã Huy...
Chuyện làng sao 6 giờ, 55 phút trước

Bất ngờ 'chạm mặt' Hoàng Thùy, biểu cảm của Thanh Hằng ra sao?

Khoảnh khắc chỉ vài giây bất ngờ được netizen truyền tay nhau rầm rộ.
Chuyện làng sao 6 giờ, 56 phút trước

Nếu đang hết tiền, hãy thử bỏ thứ này vào trong ví, bạn sẽ thấy điều bất ngờ

Theo quan niệm phong thủy, một vài vật dụng quen thuộc khi được đặt đúng cách trong ví có thể mang lại may mắn và...
Kiến thức 6 giờ, 58 phút trước

Những ngành dự kiến sẽ có điểm chuẩn xét tuyển đại học cao năm 2025

Đến thời điểm này, thí sinh đã hoàn tất đăng ký nguyện vọng và đang nộp lệ phí xét tuyển. Mặc dù nhiều ngành, nhiều...
Tin trong ngày 6 giờ, 59 phút trước

Hoa hậu Phương Linh lần đầu cầm Galaxy Z Fold7: ‘Thiết kế sang, chụp hình chuẩn Ultra’

Với thiết kế gập linh hoạt và loạt tính năng hỗ trợ công việc thông minh, Galaxy Z Fold7 đang thu hút sự quan tâm...
Sản phẩm hot 8 giờ, 58 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Năm, ngày 31 tháng 7, tức ngày mùng 7 tháng 6 âm lịch?

Ngày 31 tháng 7, thứ Năm, ngày 7 tháng 6 âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Tân Sửu. Trong...
Đời sống số 10 giờ, 32 phút trước