Tháng 4 năm 1997, công nhân ở mỏ Tân Hương, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái đã phát hiện một khối đá lớn không qua được sàng vì kích thước lớn, nặng 2,7kg và có bề ngoài không mịn, giống như củ súp lơ, với nhiều tạp chất dính xung quanh. Sau quá trình làm sạch và loại bỏ tạp chất, người ta nhận ra có một vết nứt trên bề mặt của viên ruby. Viên ruby còn lại sau khi tách nặng 2.160 gram, tương đương 10.800 cara.
Theo lời kể của Kỹ sư Nguyễn Xuân An trên Bưu điện Việt Nam, vào thời điểm đó ông đang giữ chức vụ Phó tổng giám đốc và trực tiếp phụ trách việc xử lý viên ruby. Viên ruby ban đầu có vẻ ngoài sần sùi như một củ súp lơ với nhiều tạp chất. Qua quá trình làm sạch, một vết nứt trên bề mặt viên ruby đã được phát hiện, cho phép tách ra một viên ruby đực nặng 290 cara.
Công nhân ở mỏ Tân Hương, Yên Bái phát hiện một khối đá quý khổng lồ.
Viên ngọc ruby đực từng được trưng bày tại một cuộc triển lãm ở Hà Nội, nhận được sự ngưỡng mộ của nhiều khách ở trong nước và quốc tế.
Ngay sau khi được phát hiện, viên ngọc ruby khổng lồ đã gây chấn động giới khoa học vì trọng lượng của nó chưa từng thấy. Viên ruby này ngay lập tức được Công ty đá quý và vàng Yên Bái chuyển đến Tổng công ty đá quý và vàng Việt Nam.
Do được xác định là viên ruby lớn nhất Việt Nam, Nhà nước đã quyết định giữ nó làm Bảo vật quốc gia theo văn bản số 5346/VPCP ngày 22 tháng 11 năm 1999 của Văn phòng Chính phủ, và viên đá này hiện đặt tại Kho bạc Nhà nước với tên gọi "Ngôi sao Việt Nam". Mặc dù nhiều năm đã qua và những câu chuyện về số phận của viên ruby quốc bảo này dần dịu lại, việc định giá viên đá quý này vẫn chưa kết thúc. Các nhân vật chính liên quan đều nhận định rằng giá trị thực sự của viên ngọc ruby này vẫn còn là một điều bí ẩn.
H.Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)