Thế giới sắp có tỷ phú nghìn tỷ USD đầu tiên?

Trong một tập podcast High Performance gần đây, tỷ phú Mark Cuban, nhà đầu tư nổi tiếng và cựu giám khảo chương trình Shark Tank Mỹ, đã đưa ra một dự đoán gây chấn động. Theo ông, người đầu tiên trên thế giới sở hữu khối tài sản nghìn tỷ USD sẽ không phải Elon Musk hay Jeff Bezos, mà chỉ đơn thuần là “một người ngồi trong căn hầm nhỏ, sử dụng AI một cách sáng tạo”. Phát ngôn này ngay lập tức trở thành tâm điểm của giới công nghệ và tài chính.

Mark Cuban tin rằng trí tuệ nhân tạo đang ở giai đoạn sơ khai, tương tự như thời kỳ đầu của Internet hay điện thoại thông minh, khi tiềm năng đã rõ ràng nhưng sức ảnh hưởng mang tính cách mạng vẫn chưa được hình dung đầy đủ. “Chúng tôi vẫn đang ở giai đoạn tiền đề”, Cuban nói. “AI còn chưa thực sự vào cuộc chơi”.

Với quan điểm này, ông cho rằng một cá nhân không cần đến vốn đầu tư khổng lồ hay bệ đỡ từ các tập đoàn lớn hoàn toàn có thể tạo ra một sản phẩm AI hữu ích đến mức cả thế giới phải sử dụng, từ đó tích lũy một khối tài sản chưa từng có tiền lệ. Bản thân Cuban là một nhà đầu tư tích cực vào các startup AI và cũng đang ứng dụng công nghệ này vào công việc lẫn cuộc sống cá nhân, từ quản lý lịch trình đến hỗ trợ sản xuất video.

Tỷ phú Mark Cuban

Tuy nhiên, bên cạnh viễn cảnh mà Mark Cuban vẽ ra, câu chuyện về AI cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Mối lo ngại lớn nhất là tình trạng mất việc làm trên diện rộng. Nhiều lãnh đạo công nghệ, từ CEO Amazon đến các chuyên gia tại OpenAI, đều thừa nhận tự động hóa sẽ thay đổi sâu sắc cơ cấu lao động toàn cầu.

Các số liệu thực tế đang chứng minh cho lo ngại này. Báo cáo từ Challenger, Gray & Christmas cho thấy chỉ riêng trong tháng 5, gần 4.000 người Mỹ đã mất việc vì lý do AI. Trong khi đó, khảo sát của PwC chỉ ra 41% doanh nghiệp toàn cầu có ý định cắt giảm nhân sự do AI trong 5 năm tới. Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) dự báo khoảng 92 triệu việc làm có thể bị thay thế vào năm 2030, đặc biệt là các vị trí như thư ký, kế toán nhập liệu, và nhân viên hành chính.

Mark Cuban thừa nhận sự thay đổi này và cho rằng người lao động phải học cách thích nghi. Nhưng thực tế là không phải ai cũng có cơ hội tiếp cận công nghệ và kiến thức để làm điều đó. Điều này có nguy cơ tạo ra một xã hội bất bình đẳng hơn, nơi AI sản sinh ra các “siêu người giàu” mới, đồng thời đẩy hàng triệu người lao động vào cảnh thất nghiệp hoặc tụt hậu.

Ý tưởng về “một người trong căn hầm” trở thành tỷ phú nghìn tỷ USD cũng đối mặt với một rào cản khổng lồ: chi phí. Các công ty như OpenAI, Google DeepMind hay Anthropic đã phải đầu tư hàng tỷ USD vào hạ tầng siêu máy tính để huấn luyện các mô hình AI phức tạp. Điều này khiến viễn cảnh của Cuban, dù truyền cảm hứng, vẫn có phần xa vời nếu thiếu sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật ở quy mô công nghiệp.

Thực tế cho thấy, những người đang hưởng lợi nhiều nhất từ AI hiện nay chính là các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft, Nvidia, Amazon và Google. Với hạ tầng, vốn và dữ liệu khổng lồ, họ đang dẫn đầu cuộc chơi. Cổ phiếu Nvidia tăng vọt nhờ sản xuất GPU, còn Microsoft đã đầu tư hơn 13 tỷ USD vào OpenAI để tích hợp AI vào mọi sản phẩm.

Theo các chuyên gia, phát ngôn của Mark Cuban nên được nhìn nhận không chỉ là một dự báo tài chính, mà còn là một lời kêu gọi: thế giới không nên để AI bị độc quyền trong tay một vài tập đoàn. Tiềm năng của AI cần được khai phá bởi những người sáng tạo và dám nghĩ khác, bất kể họ ở đâu.

Cuối cùng, dự đoán của Cuban là một lời cảnh báo sâu sắc. Trong kỷ nguyên AI, câu hỏi quan trọng không còn là “Ai sẽ trở thành người giàu nhất?” mà là “Liệu công nghệ sẽ được sử dụng như một công cụ tạo giá trị chung, hay chỉ là cỗ máy tích lũy tài sản cho số ít?”. Nếu không có sự quản lý cẩn trọng, AI có thể tạo ra không chỉ một tỷ phú nghìn tỷ USD, mà còn một xã hội chia rẽ sâu sắc giữa người điều khiển công nghệ và người bị công nghệ điều khiển.

Lam Vy (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)