Câu hỏi này đang ám ảnh hàng triệu sinh viên năm cuối khi cánh cửa đại học sắp khép lại. Niềm tin vào giá trị của giáo dục đại học đang lung lay dữ dội. Thống kê cho thấy, chỉ còn 36% người Mỹ tin rằng bằng đại học là "rất" hoặc "khá" có giá trị, giảm mạnh so với 57% năm 2015. Nỗi lo lắng này không phải không có căn cứ, khi mà tự động hóa và AI đang đe dọa trực tiếp đến cơ hội việc làm của họ. Hơn 60% sinh viên năm cuối lo ngại AI sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến triển vọng nghề nghiệp, và các công ty đang ưu tiên những ứng viên có kỹ năng làm việc với AI hơn là tuyển dụng người mới toanh.
Trí thông minh nhân tạo (AI) có thể "xóa sổ" 50% vị trí nhân viên văn phòng cấp thấp trong 5 năm tới (Ảnh minh hoạ)
Không chỉ vậy, gánh nặng nợ học phí cũng là một áp lực không nhỏ. Với khoản nợ trung bình lên tới 23.000 USD (hơn 597 triệu đồng), nhiều người trẻ đang tự hỏi liệu việc đầu tư vào một tấm bằng đại học có thực sự xứng đáng. Thực tế, câu chuyện về những người trẻ bỏ ngang đại học để khởi nghiệp thành công đang ngày càng phổ biến, cho thấy rằng có nhiều con đường khác dẫn đến thành công ngoài con đường học vấn truyền thống.
Lao động tay chân
Trong khi các công việc văn phòng đang bị đe dọa, một số ngành nghề lại đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Đặc biệt, các ngành liên quan đến năng lượng tái tạo như kỹ thuật viên tuabin gió và lắp đặt pin năng lượng mặt trời đang có nhu cầu tuyển dụng rất lớn, với mức lương hấp dẫn. Điều này cho thấy, những công việc lao động tay chân không còn là lựa chọn "thấp kém" như nhiều người vẫn nghĩ.
Thực tế, nhiều công việc kỹ thuật hiện nay đang mang lại thu nhập tốt, thậm chí cao hơn cả mức lương khởi điểm của nhiều cử nhân mới ra trường. Lương khởi điểm cho lao động xây dựng dao động từ 19-45 USD/giờ (hơn 493 nghìn - 1,1 triệu đồng/giờ), thợ điện, thợ ống nước có thể kiếm được trung bình 29 USD/giờ (hơn 753 nghìn đồng). Điều này cho thấy, việc học một nghề có thể là một lựa chọn thông minh, giúp Gen Z nhanh chóng có thu nhập ổn định và giảm bớt gánh nặng tài chính.
Thay đổi định kiến, đón nhận cơ hội
(Ảnh minh hoạ)
Tuy nhiên, sự dịch chuyển sang các ngành nghề kỹ thuật vẫn gặp phải những rào cản lớn. Định kiến xã hội về các công việc lao động tay chân vẫn còn rất mạnh mẽ, khiến nhiều người trẻ và gia đình của họ vẫn ưu tiên lựa chọn con đường đại học. Điều này đòi hỏi một sự thay đổi lớn trong tư duy và nhận thức của xã hội.
Bên cạnh đó, cần xây dựng một hệ thống đào tạo nghề linh hoạt và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động đang thay đổi. Các khóa học ngắn hạn, thực hành trực tiếp tại xưởng sẽ giúp người học nhanh chóng có được kỹ năng cần thiết để bắt đầu sự nghiệp.
Chìa khóa nằm ở sự linh hoạt và thích ứng
Trong bối cảnh AI đang thay đổi luật chơi của thị trường lao động, sự linh hoạt và khả năng thích ứng là những yếu tố then chốt để Gen Z có thể thành công. Thay vì chỉ tập trung vào con đường học vấn truyền thống, họ cần chủ động tìm kiếm những cơ hội mới, sẵn sàng học hỏi những kỹ năng mới và không ngại thử sức mình trong những lĩnh vực khác nhau.
(Ảnh minh hoạ)
Cho dù lựa chọn con đường nào, Gen Z cần trang bị cho mình những kỹ năng mềm cần thiết như kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. Đồng thời, họ cũng cần trau dồi kiến thức về AI và các công nghệ mới để có thể tận dụng chúng trong công việc và cuộc sống.
Tóm lại, tương lai việc làm của Gen Z đang đối mặt với nhiều thách thức, nhưng cũng mở ra không ít cơ hội. Bằng cách thay đổi tư duy, đón nhận những cơ hội mới và trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết, Gen Z hoàn toàn có thể "bơi ngược dòng" và gặt hái thành công trên con đường sự nghiệp của mình.
T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)