Người ta thường bàn luận nên tìm bạn đời giống mình hay bổ sung cho mình, làm sao giữ được sự mới mẻ, cân bằng giữa gia đình và bản thân. Nhưng thực tế, những cặp vợ chồng gắn bó hàng chục năm, chưa từng nghĩ đến ly hôn, lại chẳng mấy quan tâm đến các chiêu thức ấy.
Không ít cuộc hôn nhân tưởng như viên mãn nhưng lại khó đi qua nổi 3 năm (Ảnh minh họa)
Họ không phải lúc nào cũng tránh được cãi vã, cũng không phải lúc nào cũng thấu hiểu nhau, nhưng vẫn vững vàng bước tiếp. Bởi điều giúp họ đi xa không phải may mắn, mà là một yếu tố then chốt ẩn trong đời sống thường nhật, cụ thể hơn cả "tam quan tương đồng", thực tế hơn cả lời hứa "đồng cam cộng khổ".
Giá trị chung và sự bổ sung nhu cầu
Có ý kiến cho rằng "giá trị chung + nhu cầu bổ sung" chỉ là công thức lý tưởng. Thực tế hiếm có cặp đôi nào hoàn hảo đến vậy. Nhưng điều đó không có nghĩa công thức vô dụng, mà nó giống như hệ quy chiếu lý tưởng để định hướng.
(Ảnh minh họa)
Ví dụ, có cặp vợ chồng thống nhất quan điểm cốt lõi là "cần có con", nhưng trong nuôi dạy con lại bổ sung cho nhau, mẹ giỏi chăm sóc, cha giỏi kỷ luật. Hoặc có đôi không hoàn toàn giống nhau về tiểu tiết, nhưng cùng tin rằng gia đình là ưu tiên hàng đầu. Sự trùng khớp ở tầng sâu này mới là giá trị cốt lõi.
Quan hệ lâu dài và hiệu ứng "đồng hóa"
Một số nghiên cứu chỉ ra, vợ chồng sống chung càng lâu thì càng giống nhau về thói quen ăn uống, sinh hoạt, thậm chí cả phản ứng cảm xúc. Đây được gọi là hiệu ứng quan hệ đồng hóa.
Điều này không mâu thuẫn với giả thuyết tương đồng tạo hạnh phúc. Thực tế, sự giống nhau ban đầu giúp quan hệ ổn định; sự ổn định lại tiếp tục nuôi dưỡng thêm nhiều điểm tương đồng, tạo thành vòng tuần hoàn tích cực. Giống như vợ chồng Tôn Lệ - Đặng Siêu ban đầu hợp nhau về giá trị, rồi nhờ cùng trải nghiệm, họ càng ngày càng có tướng phu thê.
Tương đồng hay bổ sung: đâu là chìa khóa?
Có ý kiến cho rằng, bổ sung mới là yếu tố quyết định. Nhưng thực chất, bổ sung chỉ nên diễn ra ở những khía cạnh không chạm tới "giá trị lõi".
Chẳng hạn, một người nóng vội, một người hay trì hoãn, nếu biết tôn trọng và điều chỉnh, đó là sự bổ sung. Người nhanh nhẹn thúc đẩy tiến độ, người chậm rãi kiểm soát chi tiết. Nhưng nếu biến thành công kích (“anh lười biếng”, “cô quá căng thẳng”), thì mâu thuẫn này chạm đến giá trị cốt lõi, không còn là sự bổ sung tích cực.
(Ảnh minh họa)
Ngược lại, nếu chỉ vì quá giống nhau mà lo ngại mất đi sự mới mẻ, thì chính sự bổ sung ở sở thích, kỹ năng sẽ tạo nên điểm mới. Ví dụ, cùng chung niềm tin "học tập suốt đời", nhưng một người yêu văn học, người kia đam mê khoa học, vừa đồng điệu trong giá trị, vừa bổ sung trải nghiệm cho nhau.
Trong khi đó, nếu chỉ có bổ sung mà thiếu giá trị chung, hôn nhân khó bền vững. Một bên đặt gia đình lên trên sự nghiệp, bên kia lại tin sự nghiệp mới là cách lo cho gia đình, khác biệt này sẽ khiến sự bổ sung về vai trò (một người lo việc nhà, một người kiếm tiền) mất ý nghĩa.
Cốt lõi của hôn nhân bền vững
Nhiều nghiên cứu, trong đó có Kerckhoff, chỉ ra rằng sự đồng thuận giá trị càng về lâu dài càng quan trọng. Ban đầu, sức hút đến từ bổ sung; nhưng để gắn bó, giá trị chung mới là nền tảng.
Tóm lại, hôn nhân không phải chọn giữa "giống nhau" hay "bổ sung", mà cần cả hai.
(Ảnh minh họa)
Giá trị chung là neo giữ giúp vợ chồng thống nhất trong những quyết định quan trọng. Sự bổ sung trong tiểu tiết là chất bôi trơn giúp đời sống thường nhật thêm trôi chảy.
Còn những khác biệt vừa không tương đồng, vừa không bổ sung thì chỉ có thể giải quyết bằng giao tiếp và bao dung. Bởi sẽ chẳng có bạn đời nào sinh ra đã hoàn hảo, chỉ có những người cùng nhau kiên trì xây dựng và chấp nhận.
Hạnh phúc, suy cho cùng, không nằm ở việc hai người giống hay khác, mà ở chỗ cả hai có sẵn sàng điều chỉnh, thấu hiểu và đồng hành đến cùng hay không.
Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)