Một khi đã mắc bệnh, bạn hoàn toàn phải tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ, kể cả về pháp đồ điều trị hay chế độ ăn uống, nghỉ ngơi. Không chỉ sử dụng thuốc, tiêu thụ thực phẩm một cách khoa học và hợp lí cũng góp phần đáng kể vào việc cải thiện tình trạng sức khỏe của bạn trong khoảng thời gian này. Ngược lại, nếu không cẩn thận với một số loại thực phẩm kị thuốc, bệnh tình của bạn chẳng những không thuyên giảm mà còn có thể càng trở nên khó kiểm soát hơn.
Dưới dây là một số loại thực phẩm và thuốc men kị nhau bạn cần tránh sử dụng đồng thời nếu không muốn thêm bệnh vào cơ thể:
Thuốc chống co thắt phế quản (Chỉ định cho hen suyễn, viêm phế quản và các bệnh phổi khác)
- Thuốc: theophylline, albuterol
- Thực phẩm cần tránh: các loại đồ ăn hay thức uống chứa caffeine
Các loại thuốc và thực phẩm kể trên đều có tác dụng kích thích hệ thần kinh. Bởi vậy, để tránh lo âu và căng thẳng quá mức, bạn nên hạn chế tiêu thụ caffeine trong khoảng thời gian sử dụng thuốc. Đặc biệt cẩn thận với theophylline vì caffeine làm tăng độc tính của loại thuốc này. Ngoài ra, bạn cũng nên tránh xa các thức ăn nhiều dầu mỡ, dễ béo bởi chúng làm tăng tính khả dụng sinh học của theophylline, có thể dẫn đến quá liều so với chỉ định.
Thuốc hạ huyết áp (Chỉ định để điều trị và phòng ngừa rối loạn chức năng tim và thận)
- Thuốc: captopril, enalapril, ramipril
- Thực phẩm cần tránh: các loại thức ăn giàu kali
Nhóm thuốc này có khả năng làm tăng lượng kali trong máu, dễ dẫn đến rối loạn nhịp tim và khó thở. Đó là lý do tại sao bạn không nên ăn chuối, khoai tây, đậu nành hay cải bó xôi… trong thời gian điều trị.
Thuốc chống rối loạn nhịp tim (Chỉ định để điều trị và phòng ngừa suy tim)
- Thuốc: digoxin
- Thực phẩm cần tránh: cam thảo, đồ ngọt, bia
Cam thảo chứa rất nhiều axit glycyrrhizic, khi tương tác với digoxin có thể gây rối loạn nhịp tim hoặc thậm chí khiến tim ngừng đập. Chất này cũng thường xuyên xuất hiện trong bia, bánh kẹo và các loại đồ ngọt khác. Ngoài ra, các loại chất xơ dùng cho ăn kiêng cũng làm giảm hiệu quả của thuốc, bởi vậy tốt nhất bạn nên uống thuốc 2 giờ trước hoặc sau bữa ăn.
Thuốc làm giảm cholesterol xấu (Chỉ định cho bệnh béo phì, tiểu đường và rối loạn tim mạch)
- Thuốc: atorvastatin, fluvastatin, lovastatin, simvastatin, rosuvastatin, pravastatin
- Thực phẩm cần tránh: các loại quả họ nhà cam
Cam có tác dụng thúc đẩy khả năng hấp thu thuốc, làm tăng nguy cơ quá liều và các phản ứng phụ. Nếu bạn sử dụng một trong các loại thuốc trên với nước cam ép, tác dụng sẽ tăng đến khoảng 20 lần so với sử dụng với nước lọc thông thường. Điều tương tự cũng sẽ xảy ra với các loại trái cây có múi khác như bưởi, chanh, quýt…
Thuốc làm loãng máu (Chỉ định để điều trị và ngăn ngừa đông máu)
- Thuốc: warfarin.
- Thực phẩm cần tránh: các loại thức ăn có tác dụng làm loãng máu hoặc giàu vitamin K
Trong khi sử dụng loại thuốc này, bạn nên hạn chế thêm tỏi, gừng và một số loại gia vị khác như hạt tiêu, quế, nghệ... vào thức ăn của mình. Những loại thực phẩm này làm giảm lượng máu và có thể gây chảy máu khi kết hợp với warfarin. Mặt khác, vitamin K có khả năng làm giảm hiệu lực của thuốc, bởi vậy bạn cũng cần hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu vitamin K như cải bó xôi, củ cải, cải bắp và bông cải xanh.
Thuốc làm tăng hormone tuyến giáp (Chỉ định để điều trị suy giảm chức năng tuyến giáp)
- Thuốc: levothyroxine.
- Thực phẩm cần tránh: đậu nành, hạt dẻ, chất xơ
Các bệnh nhân đang điều trị suy giảm chức năng tuyến giáp với levothyroxine hay các loại thuốc tương tự (euthyrox, bagothyrox, L-thyroxine) cần hạn chế tiêu thụ chất xơ, hạt dẻ, đậu nành cũng như các chế phẩm từ đậu nành bởi chúng sẽ làm giảm khả năng hấp thụ thuốc của cơ thể.
Thuốc kháng sinh (Chỉ định cho các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn)
- Thuốc: tetracycline, ciprofloxacin, penicillin
- Thực phẩm cần tránh: sữa
Những loại thuốc khánh sinh trên tạo thành các hợp chất rất khó bài tiết với canxi. Bởi vậy, việc tiêu thụ sữa và các chế phẩm từ sữa sẽ làm giảm đáng kể hiệu quả của thuốc.
Thuốc giảm đau (Chỉ định để điều trị các chứng viêm, đau cơ, đau đầu)
- Thuốc: ibuprofen
- Thực phẩm cần tránh: đồ uống có ga
Ibuprofen (hay còn gọi là advil, genpril hoặc proprinal) không tương thích với nước ngọt. Cacbon dioxide và acid trong nước uống có ga sẽ làm tăng sự hấp thu của thuốc cũng như nồng độ thuốc trong máu, và hệ quả là nguy cơ độc tính sẽ tăng cao, gây nguy hiểm cho thận.
Thuốc chống trầm cảm (Chỉ định cho trầm cảm kéo dài)
- Thuốc: tất cả các chất ức chế MAO như tranylcypromine, phenelzine, nialamide…
- Thực phẩm cần tránh: các loại thức ăn giàu tyramine
Thuốc chống trầm cảm chứa chất ức chế monoamine oxidase, khi tương tác với tyramine có thể gây ra tăng huyết áp đột ngột, khó kiểm soát. Tyramine là một axit amin được hình thành trong quá trình lão hóa thực phẩm giàu protein. Nó có nhiều trong pho mát già, đồ khô hay các loại thực phẩm đóng hộp.
TiTi (Theo Giadinhvietnam.com)