Danh mục

Các vị thuốc từ ngựa và mang tên ngựa

Thứ tư, 29/01/2014 09:56

Đa số các bộ phận từ cơ thể ngựa đều có tác dụng y dược tích cực, chế được thành thuốc chữa trị hiệu quả nhiều bệnh ở người.

Hơn nữa, do ảnh hưởng sâu rộng, phổ biến trong đời sống và ngôn ngữ nên hình tượng ngựa (mã) còn thấy trong tên những vị thuốc quý từ các loài thực vật và động vật khác

Những vị thuốc từ ngựa

Thịt ngựa: Thịt ngựa khá ngon, lại có các tác dụng y dược hiệu quả nên nhiều người ưa thích. Nó mang vị ấm nóng, hơi cay, ăn vào sẽ làm khỏe gân, mạnh xương (đặc biệt làm cứng xương sống) và là thuốc chữa nhiệt khí, đau lưng, tê bại, rụng tóc, lở hói đầu...

Cao xương ngựa: Được nấu từ toàn bộ xương ngựa (nhưng giá trị nhất vẫn là xương sọ và xương chân), cao có tác dụng bồi dưỡng cơ thể, chữa mệt mỏi, làm khỏe xương. Cao bạch mã (ngựa trắng) còn là thứ thuốc trị chứng phong thấp và bệnh khí hư cho phụ nữ rất hữu hiệu.

Sữa ngựa: Do hàm lượng chất béo chỉ chứa chưa bằng một nửa trong sữa bò, nên sữa ngựa mang vị thanh mát, dễ uống hơn. Nó có tác dụng tiêu nhiệt, giải độc, lợi tiểu và chữa các bệnh đường ruột.

Tuyến giáp trạng ngựa: Y học hiện đại dùng tuyến giáp trạng ngựa để chế ra một loại bột chứa iodine dưới dạng hữu cơ. Bột này sử dụng để điều trị chứng suy tuyến giáp, bệnh phù viêm, béo bệu và một số rối loạn về phát triển cơ thể.

Tuyến thận thượng ngựa: Bột tuyến thượng thận làm từ tuyến thượng thận của ngựa, có hoạt chất chính là adrenalin tả tuyền. Thuốc này dùng để chữa bệnh suy thận, chứng mệt mỏi và những trường hợp ngộ độc do thức ăn.

Tuyến yên ngựa: Bột tuyến yên toàn phần chế từ tuyến yên ngựa. Nó được dùng chữa các chứng còi cọc, chậm lớn, bệnh thiểu năng sinh dục...

...Mang tên ngựa

Cá ngựa: Còn mang các tên khác là hải mã, hải long, thủy mã. Sống ở vùng biển nước ta, đầu có dạng giống đầu ngựa, thân dài trung bình 15-20 cm, màu trắng, vàng hoặc xanh đen. Trong y học cổ truyền, nó là thứ thuốc vị ngọt, hơi mặn, ấm, tính bình, có tác dụng giảm đau, hưng phấn, kích thích sinh dục, chữa thần kinh suy nhược, cơ thể mệt yếu (nhất là ở người cao tuổi), nam giới liệt dương, phụ nữ đau bụng đẻ khó hoặc chậm có thai.

Bọ ngựa: Còn mang tên khác là ngựa trời, đường lang. Loài sâu bọ này màu xanh vàng, đầu nhỏ hình tam giác, hai càng dạng lưỡi liềm gấp, bụng to, cánh dài. Được sấy khô, tán bột, nó trở thành vị thuốc hơi ngọt, tính bình, dùng chữa trẻ con kinh phong, co giật.

Tổ bọ ngựa trên cây dâu: Còn có tên khác là tang phiêu diêu. Loại tổ đó do bọ ngựa làm, úp dính chặt vào cành dâu, màu nâu trắng, hình mũ dài với các khía ngang, hơi xốp, rất dai, bên trong thường chứa trứng bọ ngựa. Được bóc tách, sấy khô, tán bột, nó cũng mang vị ngọt, tính bình, dùng chữa nam giới liệt dương, di tinh, mộng tinh, phụ nữ bế kinh.

Ké đầu ngựa: Còn mang các tên khác là thương nhĩ, xương nhĩ. Cây cao chừng 1,4- 2m, thân có khía rãnh. Lá mọc so le, phiến lá dạng tam giác cong, mép răng cưa, có chỗ khía hơi sâu thành 3-5 thùy, phủ lông ngắn cứng. Quả già hình thoi, có móc, trẻ em đùa nghịch tung bỏ vào tóc nhau rất khó gỡ ra. Cành, lá, quả đem chế thành thuốc mang vị ngọt, hơi đắng, ấm, tính bình, tác dụng tiêu độc, sát trùng, chữa bướu cổ (do chứa nhiều chất iodine), trị tê bại, phong hàn, mẩn ngứa, mụn nhọt, viêm mủ...

Cỏ roi ngựa: Còn gọi tên gốc là mã tiên thảo. Cỏ dài, thẳng, có đốt như roi ngựa. Sống rất dai, cao 0,1-1 m, thân có 4 cạnh, lá mọc đối, xẻ thùy hình lông chim. Đem chế thành thuốc, nó mang vị đắng, hơi hàn, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, sát trùng, phá huyết thông kinh, trị những bệnh tích tụ trĩ, trùng, bế kinh, mụn xương và các chứng lở.

Mã đề: Còn có các tên khác là đề thảo, xa tiền. Loài cỏ này xưa hay mọc ở vết chân ngựa kéo xe nên thành tên gọi (mã là ngựa, đề là móng chân). Thân ngắn, lá quy thành cụm ở gốc, cuống dài, phiến lá hình trứng với gân dọc. Cây sống lâu năm, mọc hoang và cũng được trồng ở một số nơi, đem chế thành thuốc mang vị ngọt nhạt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, chữa trị sốt, ho, bỏng, đau mắt đỏ, mụn nhọt, phù thũng, viêm nhiễm đường tiết niệu, đái dắt, kiết lỵ...

Mã đề nước: Còn mang các tên khác là le, hẹ nước, trạch tả, thủy xa tiền. Cỏ mọc hoang trong nước, thân rất ngắn hoặc không có thân, lá tập trung thành cụm, hoa màu trắng với cuống dài nổi trên nước. Sấy khô hoặc giã, ép lấy nước, nó là thứ thuốc vị ngọt, tính lạnh, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, lợi tiểu, chữa bỏng, sưng đau, lở loét, tê bại, bí tiểu tiện...

Mã liễu: Còn có tên khác là nghể răm. Cây thân ngắn, mềm, lá hình thoi dài, cuống lá săn chắc. Nó mọc hoang ở những vùng trũng hoặc ẩm, đem chế thành thuốc mang vị hơi đắng, cay, ấm, tác dụng giải độc thức ăn, chữa sưng, lở, mụn nhọt, kích thích tiêu hóa, chống đầy hơi, đau bụng.

Mã liên an: Còn mang các tên khác là hà thủ ô trắng, dây sữa bò. Cây có củ, thân dây, lá to mỏng, mọc leo hoặc lan trên đất phổ biến ở miền trung du và ven bờ ruộng một số vùng đồng bằng. Tương truyền, ngày xưa một ông tướng đang cưỡi ngựa đi đường thì bị trúng cảm, ngã bất tỉnh, nhưng may được thầy thuốc gần đó dùng một loại cây cứu chữa khỏi, ông tướng đã biếu thầy thuốc cả ngựa lẫn yên để tạ ơn, từ đấy loài cây này mang tên mã liên an (nghĩa là "ngựa liền yên").

Thuốc được dùng tươi hoặc sấy khô, toàn bộ lá, dây, củ của nó đều có thể làm thuốc, mang vị đắng, mát, tính bình, trị chứng suy nhược thần kinh, thiếu máu, bệnh phong thấp, tê bại, đau xương, mỏi gối, bạch đới, khí hư, kinh nguyệt không đều và chữa rắn cắn.

Mã thây: Còn có các tên khác là củ năn, bột tể. Cây mọc dưới nước, củ khá to, thâfn không lá, tròn dài gần như chia đốt vì ngoài mặt mang khía dọc nhưng phía trong lại nhiều vách ngang. Củ mã thầy giàu chất dinh dưỡng, là thức ăn rất mát, bổ và là vị thuốc tiêu khát, chữa bệnh về gan, tả, thương hàn...

Mã tiền: Còn mang tên khác là củ chi. Có 2 loài: Thân gỗ và thân dây leo. Cây thân gỗ mọc ở các tỉnh miền Nam, cao tới 5-12 m, thân thẳng đứng, vỏ xám, khi non có gai, lá mọc đối, cuống ngắn, phiến lá dạng bầu dục với hai đầu hơi nhọn, gân lá hình lông chim. Còn cây thân dây leo lại chỉ thấy ở các tỉnh phía Bắc, thân leo ngoằn ngoèo với đường kính 10-15 cm, chiều dài 30-40 m. Cả hai loài đều cho quả có nhiều công dụng y dược nhưng lại chứa chất strychnin rất độc.

Vì vậy, khi quả chín, người ta thu nhặt, lấy hạt, phải khử bỏ hết chất độc rồi phơi khô, đem chế mới thành được thứ thuốc vị hơi đắng, tính lạnh, tác dụng mạnh gân cốt, thông kinh lạc, trị phong thấp, tê bại. Y học hiện đại còn dùng hạt mã tiền điều chế được nhiều loại thuốc kích thích hệ thần kinh, tuần hoàn, tiêu hóa... rất công hiệu.

Mã sĩ hiện: Còn có tên khác là rau sam. Cây mọc lan trên mặt đất, thân mọng màu tím đỏ, lá dày hình thìa xanh sẫm. Được nấu canh hoặc giã, ép lấy nước, nó trở thành thứ thuốc mang vị chua, nhớt, mát, tác dụng nhuận tràng, giải độc, tiêu viêm, sát trùng, thanh nhiệt, chữa bệnh về gan, đường ruột, trị mụn nhọt, khô da...

Theo Nông Nghiệp Việt Nam

Tin được quan tâm

Người sinh 3 năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Từ nay đến hết năm 2025, những người sinh năm 2000, 1985 và 1965 sẽ lần lượt bước sang tuổi 25, 40 và 60 phải...
Kiến thức 2 ngày, 13 giờ trước

Có nên rút phích cắm máy giặt sau khi sử dụng không? Tôi đã phải hối hận vì đã làm sai trong hơn mười năm

Máy giặt là một trong những thiết bị thiết yếu trong mỗi gia đình và nhiều người thích đặt máy giặt trong phòng tắm hoặc...
Kiến thức 2 ngày trước

'Một gia đình không nên có quá nhiều 3 thứ này, trẻ thì thất bại, già thì thê lương', lời tổ tiên nói đến đó là gì?

Lời dạy của tổ tiên vẫn còn nhiều điều đáng suy ngẫm cho đến ngày nay, trong đó có câu: 'Một gia đình không nên...
Kiến thức 3 ngày, 13 giờ trước

Thay đèn xe máy từ bóng đèn halogen sang bóng led trắng để sử dụng thì có bị phạt không?

Đây là vấn đề khá nhiều người quan tâm bởi đôi khi đèn pha sợi đốt cũ ánh sáng không đủ để di chuyển trong...
Kiến thức 2 ngày, 9 giờ trước

Chỉ hơn 1 tháng nữa, sân bay quốc tế thuộc tỉnh rộng nhất Việt Nam sẽ đóng cửa

Sau thời gian dài hoạt động, sân bay này dự kiến sẽ tạm dừng hoạt động từ ngày 1/7/2025 để phục vụ công tác nâng...
Kiến thức 2 ngày, 8 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ năm ngày 22 tháng 5, tức ngày 25 tháng 4 âm lịch?

Người xưa sử dụng Thiên Can, Địa Chi và các thuật ngữ mặt trời để diễn tả sự chuyển động của thời tiết. Ngày 22...
Đời sống số 2 ngày, 12 giờ trước

Tin cùng mục

Những “đám mụn nước nhỏ” xuất hiện trên tay bạn vào mùa hè đang cảnh báo điều gì?

Khi mùa hè đến, nhiều người sẽ xuất hiện một số "mụn nước nhỏ" trong suốt trên ngón tay. Sau khi châm nhẹ vào chúng,...
Chăm sóc sức khỏe 4 phút trước

Loại rau là 'siêu thực phẩm' chống ung thư tốt nhất thế giới, tốt cho tim mạch và xương khớp: Chợ Việt bán nhiều chỉ 10 nghìn đồng/mớ

Cải xoong là một nguyên liệu quen thuộc trong nhiều bữa ăn của gia đình Việt và là nguồn dưỡng chất tự nhiên quý giá...
Chăm sóc sức khỏe 14 giờ, 3 phút trước

Loại rau giá rẻ trồng nhiều ở Việt Nam được chuyên gia Mỹ ca ngợi là 'vua bổ máu'

Với hàm lượng sắt vượt trội so với thịt bò cùng loạt dưỡng chất quan trọng, loại rau này đang dần trở thành lựa chọn...
Chăm sóc sức khỏe 16 giờ, 56 phút trước

3 sai lầm khiến con cái mãi không lớn nổi, hầu như cha mẹ nào cũng mắc ít nhất là 1 điểm

Cha mẹ nào cũng yêu thương con, nhưng điều đáng buồn là có những điểm phụ huynh cứ nghĩ là 'đúng', là 'tốt cho con',...
Chăm con 1 ngày, 8 giờ trước

Loại rau bán đầy ngoài chợ, nấu lên nhơn nhớt, bổ ngang nhân sâm, giúp hạ mỡ máu, giảm cân, nhưng nhiều người lại chê không ăn

Rau mồng tơi - loại rau dân dã, quen thuộc trong mỗi bữa ăn gia đình Việt vào mùa hè. Điểm đặc trưng khiến loại...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 15 giờ trước

Ai không nên ăn mít?

Theo chia sẻ của Lương y Bùi Đắc Sáng - Hội Đông y Hà Nội cho biết, 5 nhóm người dưới đây nên hạn chế...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 16 giờ trước

Tin mới cập nhật

Ngành học hot nhất năm 2025, có triển vọng 'hái ra tiền' trong tương lai

Theo ThS Nguyễn Thị Xuân Dung - Giám đốc Trung tâm truyền thông (Trường ĐH Công nghệ TP Hồ Chí Minh), các nhóm ngành truyền...
Kiến thức 3 phút trước

Bất kể bạn chiên loại cá nào, đừng cho trực tiếp vào chảo! Hãy nhớ ba bước này để cá không bị dính vào chảo và làm rách da

Dù bạn chiên loại cá nào, bạn không thể chỉ cần cho nó vào chảo. Làm thêm ba bước nữa, cá sẽ không bị dính...
Địa chỉ ăn ngon 3 phút trước

May mắn sẽ đến vào tháng 5 âm lịch. Ba con giáp này sẽ đảo ngược tình thế, có sự nghiệp suôn sẻ, giàu có bất ngờ và không còn cảnh nghèo khó nữa

Tháng 5, ba con giáp có tiềm năng vô hạn sẽ chuẩn bị cho những ngày đạt được những đột phá trong sự nghiệp và...
Đời sống số 5 phút trước

Tử vi ngày 23/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Thân có nhiều cơ hội kiếm tiền, Sửu làm gì cũng phải cân nhắc

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 23/5/2025.
Đời sống số 7 giờ, 28 phút trước

Người dân tham gia BHYT muốn thay đổi cơ sở khám, chữa bệnh phải làm gì?

Việc thay đổi cơ sở khám, chữa bệnh BHYT ban đầu sẽ được thực hiện trong 15 ngày đầu của mỗi quý.
Kiến thức 8 giờ, 43 phút trước

Loại cây cảnh nở hoa rực rỡ như đám mây hồng, tượng trưng cho hạnh phúc rất hợp với khí hậu Việt Nam

Nếu bạn đang muốn trồng một loại cây cảnh tô điểm cho không gian sống, nở hoa rực rỡ, độc lạ và dễ chăm sóc...
Kiến thức 8 giờ, 59 phút trước

Theo quy định mới: Lỗi vi phạm này có thể khiến người dân bị tịch thu GPLX ngay lập tức!

Người bị thu hồi GPLX do hành vi cho người khác mượn sẽ không được xin cấp lại trong vòng một năm.
Kiến thức 8 giờ, 13 phút trước

1 loài cây dại ở Việt Nam nay bất ngờ thành ‘thần dược’: Là Di sản Văn hóa phi vật thể, mỗi năm thu về hàng trăm tỷ đồng

“Đây là kho tàng quý giá, vừa mang giá trị văn hóa, vừa có ý nghĩa to lớn về phát triển kinh tế - xã...
Kiến thức 9 giờ, 43 phút trước

Bảng tra cứu đầy đủ 5 con giáp phạm Thái Tuế năm 2025, bước vào 'vận hạn trùng trùng', dễ gặp xui xẻo, đi sai một bước là đổ cả sự nghiệp lẫn tình duyên

Năm 2025, các con giáp phạm Thái Tuế bao gồm Tỵ, Hợi, Dần, Thân và Thìn. Đây là nhóm tuổi được dự báo sẽ gặp...
Kiến thức 9 giờ, 58 phút trước

Nơi nào có mức sống đắt đỏ nhưng lại kiếm tiền dễ nhất Việt Nam?

Bình Dương tiếp tục đứng đầu cả nước về thu nhập bình quân đầu người. Tuy nhiên, Hà Nội mới là nơi là nơi thu...
Kiến thức 9 giờ, 13 phút trước