1. Nhóm rau thủy sinh
Đây là nhóm rau có nguy cơ nhiễm sán lá gan cao nhất do môi trường sống trực tiếp trong nước tù đọng, bùn đất.
Rau muống: Được xem là "rau quốc dân", rau muống thường được trồng trong môi trường nước ao hồ hoặc ruộng bùn, nơi dễ bị ô nhiễm từ phân tươi hoặc nước thải. Đây là điều kiện lý tưởng cho giun sán phát triển. Thói quen ăn rau muống sống chính là “kẽ hở” để mầm bệnh xâm nhập cơ thể. Do đó, rau muống cần được nấu chín kỹ trước khi ăn.
Rau cần: Môi trường sống của rau cần chủ yếu ở ao hồ, mương rạch tù đọng. Trứng giun, sán có thể bám rất chặt vào bề mặt thân rỗng của rau, rất khó rửa sạch hoàn toàn. Việc chỉ trụng sơ hoặc ăn sống rau cần sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
Rau cần là một trong nhiều loại rau dễ nhiễm sán lá gan
Rau ngổ: Loại rau này thường mọc tự nhiên ven sông, rạch, ruộng lúa, dễ bị ô nhiễm bởi phân gia súc. Lá rau ngổ mỏng, có nhiều khe, nên dễ giữ lại trứng ký sinh trùng. Việc ăn sống rau ngổ gần như đồng nghĩa với việc chấp nhận rủi ro đưa sán lá gan vào cơ thể.
Cải xoong: Mặc dù bổ dưỡng, cải xoong lại là một trong những loại rau có tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng cao nhất. Chúng thường mọc trong dòng nước chảy chậm, dễ chứa chất thải chăn nuôi. Nhiều nghiên cứu cho thấy ăn cải xoong sống là một trong những nguyên nhân phổ biến gây bệnh sán lá gan ở người.
Ngó sen: Do sinh sống dưới bùn, ngó sen dễ nhiễm nhiều chất độc và giun sán. Bùn đất bám trong các khe rỗng cũng khó làm sạch triệt để. Ăn ngó sen sống tiềm ẩn nguy cơ rối loạn tiêu hóa và tạo điều kiện cho giun sán tấn công gan, mật.
Rau nhút: Thường mọc nổi trên mặt nước ao hồ, rễ rau nhút cắm sâu xuống bùn nên rất dễ hấp thụ vi khuẩn, ký sinh trùng. Thói quen ăn sống rau nhút càng làm tăng nguy cơ nhiễm sán lá gan.
2. Nhóm rau mọc sát mặt đất
Các loại rau thơm, rau ăn lá mọc sát đất cũng là nơi ký sinh trùng dễ dàng ẩn nấp.
Xà lách: Đây là loại rau sống quen thuộc nhất, nhưng chính đặc điểm lá xoăn, nhiều lớp đã biến xà lách thành “ổ chứa” trứng giun sán nếu không được sơ chế kỹ lưỡng. Thói quen chỉ rửa sơ rồi ăn ngay khiến nguy cơ nhiễm bệnh tăng cao.
Rau răm và ngò gai: Cả hai loại rau này đều mọc thấp, sát đất, trong môi trường ẩm ướt. Trứng giun, sán từ đất và nguồn nước bẩn hoàn toàn có thể bám trên thân lá. Ăn sống chúng không chỉ có nguy cơ nhiễm sán mà còn dễ mang vi khuẩn đường ruột vào cơ thể.
Rau đắng: Thường mọc hoang ven kênh rạch, ruộng nước, lá rau đắng nhỏ, mỏng, dễ giữ lại trứng ký sinh trùng. Dù ăn sống mới giữ được vị đặc trưng, nhưng thói quen này tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh tật.
Rau má: Rau má thường mọc ở những nơi dễ ô nhiễm như gần cống rãnh, mương rạch. Các khe gân lá nhỏ và dày có thể ẩn chứa trứng ký sinh trùng mà mắt thường không thấy. Khi uống nước rau má tươi không sơ chế sạch, người dùng có nguy cơ bị tiêu chảy và nhiễm giun, sán.
3. Lời khuyên để ăn rau an toàn
Để bảo vệ sức khỏe, người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý khi sử dụng các loại rau kể trên:
- Rửa kỹ lưỡng: Rửa từng lá, từng cọng rau dưới vòi nước chảy để loại bỏ bùn đất và mầm bệnh.
- Ngâm nước muối: Ngâm rau trong nước muối loãng khoảng 15-20 phút có thể hỗ trợ làm sạch.
- Nấu chín là ưu tiên hàng đầu: Đối với các loại rau có nguy cơ cao như rau muống, cải xoong, rau cần, rau ngổ... biện pháp an toàn nhất là nấu chín kỹ. Hạn chế tối đa việc ăn sống hoặc chỉ chần sơ qua.
- Chọn nguồn gốc rõ ràng: Ưu tiên mua rau tại các cơ sở uy tín, có nguồn gốc trồng sạch để giảm thiểu rủi ro.
Thay đổi thói quen sơ chế và chế biến chính là chìa khóa để thưởng thức các món rau ngon mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe cả gia đình.
T.Hà (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)