Danh mục

Xyanua là gì? Thực phẩm nào chứa Xyanua? Cách nhận biết và sơ cứu ngộ độc Xyanua?

Thứ tư, 17/07/2024 15:41

Nhiều người sẽ rất bất ngờ khi biết Xyanua có trong nhiều loại thực phẩm quen thuộc. Nếu chẳng may bị ngộ độc Xyanua thì phải dùng thuốc giải càng sớm càng tốt.

Xyanua là gì?

Khi nhắc đến Xyanua, nhiều người sẽ cảm thấy sợ hãi khi đây là loại hóa chất được xếp vào nhóm cực độc nên rất nguy hiểm đối với sức khỏe. Thế nhưng, loại hóa chất này vẫn được dùng ở mức cho phép trong việc sản xuất giấy, dệt may, nhựa hay dùng để diệt sâu bệnh, sâu bọ.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Xyanua là gì?

Theo thông tin từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), Xyanua là một hóa chất cực mạnh, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng kể cả ở nhiều dạng hợp chất khác nhau. Xyanua có thể tồn tại ở thể khí không màu như hydro xyanua (HCN), xyanua clorua (CNCl) hoặc dạng tinh thể như kali xyanua (KCN), natri xyanua (NaCN).

Về mùi vị, Xyanua được mô tả là có mùi giống như "hạnh nhân đắng", nhưng đôi khi là không mùi, do đó rất khó có thể phân biệt được Xyanua với các hóa chất khác.

Xyanua còn được tìm thấy trong khói thuốc lá, khói đám cháy hay trong các sản phẩm dệt may, sản xuất giấy, nhựa, thuốc trừ sâu.

Các thực phẩm tự nhiên chứa Xyanua?

Trong tự nhiên Xyanua cũng được tìm thấy ở hơn 2.000 loài thực vật. Trong số này có các loại thực phẩm tự nhiên thường gặp như măng, sắn, hạt của các loại quả hạch như táo, mơ, đào, lê, mận, anh đào… Ở những cây này, xyanua liên kết với các phân tử đường dưới dạng glycoside cyanogen.

Bản thân các glycoside cyanogen tương đối không độc hại, tuy nhiên, chúng được chuyển hóa thành hydro xyanua độc hại trong đường ruột.

Trẻ nhỏ dễ bị tổn thương hơn và chỉ nhai một vài hạt của những loại cây này có thể gây ngộ độc xyanua. Nấu kỹ thực vật chứa xyanua trong nước sôi có thể làm giảm mức độ độc tính của chúng một cách hiệu quả.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Ngộ độc xyanua trong thực phẩm xảy ra chủ yếu khi chúng ta ăn sắn không được chế biến đúng cách. Nguyên nhân là trong sắn có chất nhóm xyanua. Khi hấp thụ vào cơ thể nó sinh ra acid xyanhidric (HCN) có độc tính cao gây ngộ độc. Chất độc có nhiều nhất ở vỏ sắn, hai đầu củ sắn và lõi sắn.

Cũng vì thế, theo ông, khi ăn sắn chúng ta thường phải cắt 2 đầu bỏ đi, bóc vỏ, ngâm trong nước sau đó mới mang đi luộc. Đặc tính của xyanua dễ tan trong nước.

Trong củ măng tươi cũng có chứa xyanua. Tuy nhiên, trong thực tế, ngộ độc sắn phổ biến hơn, thậm chí có người tử vong, ngộ độc măng rất ít. Lý do vì khi chế biến chúng ta thường ngâm, luộc măng rất kỹ, bỏ nước đi, muối chua… nên khi ăn hầu như không có ai bị ngộ độc, nếu có thì cũng nhẹ.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Bộ Y tế, sắn, măng có chất độc là acid xyanhydric. Độc tố acid cyanhydric có cả trong sắn thường dùng và sắn cao sản nhưng trong sắn cao sản độc tố này cao gấp nhiều lần. Khi vào trong máu, độc tố làm cho các mô tế bào bị thiếu oxy, gây suy hô hấp nghiêm trọng.

Hiện nay ngộ độc sắn ít gặp hơn trước đây và tình trạng ngộ độc này thường gặp ở vùng sâu, vùng xa. Người bị ngộ độc do ăn phải sắn rửa và ngâm không kỹ, ăn cả vỏ hoặc luộc sắn còn cả vỏ. Nếu bóc vỏ sắn và ngâm nước trước khi luộc thì chất độc sẽ mất đi.

Dấu hiệu nhiễm độc Xyanua?

Xyanua khi tiếp xúc sẽ hấp thu nhanh vào cơ thể và ức chế nhanh hệ hô hấp, hệ thần kinh, do đó nó có thể gây nguy hiểm tính mạng ngay cả khi chỉ tiêu thụ một liều lượng rất nhỏ.

Mức độ nguy hiểm do ngộ độc Xyanua sẽ phụ thuộc vào lượng Xyanua mà cơ thể tiếp xúc, cũng như lộ trình và thời gian tiếp xúc. Việc hít phải khí Xyanua sẽ nguy hiểm nhất, đồng thời nuốt và uống phải Xyanua cũng sẽ gây ngộ độc.

Khi Xyanua đi vào cơ thể con người, chất độc này sẽ ngăn các tế bào trong cơ thể sử dụng oxy, từ đó các tế bào sẽ chết dần và có hại cho tim, não hơn hết.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Khi bị ngộ độc Xyanua, nạn nhân thường trải qua 3 giai đoạn: Giai đoạn đầu tiên là kích động, thở gấp, lú lẫn và cảm thấy kích động. Tiếp theo, nạn nhân sẽ khó thở, co giật và huyết áp giảm. Cuối cùng, nạn nhân sẽ bị hôn mê sâu, trụy tim, mất phản xạ và có thể dẫn đến tử vong.

Con người có thể nhiễm Xyanua khi tiếp xúc ở lượng nhỏ do hít phải, tiếp xúc qua da hay ăn phải thực phẩm, những dấu hiệu và triệu chứng khi nhiễm Xyanua diễn ra trong vài phút bao gồm đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, thở gấp, nhịp tim đập nhanh, cơ thể yếu ớt, bồn chồn.

Nhận biết người nhiễm Xyanua

Ảnh hưởng sức khỏe do tiếp xúc với Xyanua ở mức độ cao có thể bắt đầu sau vài giây đến vài phút. Một số dấu hiệu và triệu chứng của phơi nhiễm bao gồm:

Yếu người, đờ đẫn, bồn chồn.

Đau đầu.

Buồn nôn/cảm giác đau bụng.

Nhịp tim nhanh hay chậm.

Thở nhanh hay chậm.

Thở hổn hển và khó thở.

Mất ý thức, hôn mê.

Co giật.

Tổn thương phổi.

Tim ngừng đập.

Suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Mức độ nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe phụ thuộc vào con đường và thời gian tiếp xúc, liều lượng và dạng Xyanua.

Nếu nạn nhân sống sót sau khi bị ngộ độc thì vẫn bị những tổn thương về não, tim và thần kinh.

Cách sơ cứu ngộ độc Xyanua?

Ngộ độc Xyanua được điều trị bằng thuốc giải độc đặc hiệu và chăm sóc y tế hỗ trợ tại bệnh viện hoặc bởi nhân viên cấp cứu đã được đào tạo. Điều quan trọng nhất là nạn nhân phải được điều trị y tế càng sớm càng tốt. Bệnh nhân thường được thở oxy.

Thuốc giải độc cho ngộ độc Xyanua hữu ích nhất nếu được dùng càng sớm càng tốt sau khi tiếp xúc. Hai loại thuốc giải độc (natri nitrit và natri thiosulfate) thường được sử dụng để ngăn chặn tác động của ngộ độc xyanua nghiêm trọng. Các loại thuốc khác có thể cần thiết để kiểm soát các ảnh hưởng bổ sung tới sức khỏe của Xyanua chẳng hạn như co giật.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Những người gặp các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng cần được chăm sóc tích cực tại bệnh viện, đặc biệt là những người đã hôn mê. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến tử vong.

Đồng thời, bạn nên cần cẩn thận sơ chế kỹ trước khi tiêu thụ những thực phẩm tự nhiên được chuyên gia cảnh báo là có chứa Xyanua.

Tường San (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xyanua-la-gi-t.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xyanua-la-gi-thuc-pham-nao-chua-xyanua-cach-nhan-biet-va-so-cuu-ngo-doc-xyanua-vz99107.html

Tin được quan tâm

Quy định mới từ tháng 1/2025: Người đi xe máy phải bắt buộc giảm tốc độ hoặc dừng xe trong trường hợp này

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ số 36/2024/QH15 sẽ chính thức có hiệu lực từ 1/1/2025.
Kiến thức 3 ngày, 12 giờ trước

Từ 1/7/2025: Người trên 60 tuổi không có lương hưu sẽ được hưởng khoản trợ cấp lớn

Công dân Việt Nam 60 tuổi trở lên không có lương hưu có số lượng khá nhiều, vậy 60 tuổi không có lương hưu được...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Ba ngày nữa, 10 huyện này sẽ sáp nhập

Đây là danh sách 10 huyện sẽ sáp nhập từ ngày 01/01/2025, theo các Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện...
Kiến thức 2 ngày, 7 giờ trước

Từ 1/1/2025: Những hành vi bị cấm khi dùng Căn cước/CCCD, vi phạm bị xử phạt lên tới 6 triệu đồng, đúng không?

Tìm hiểu để biết bắt đầu từ năm 2025 sẽ có những quy định gì mới liên quan đến Căn cước/CCCD nhé!
Kiến thức 4 ngày, 14 giờ trước

Lời khuyên của chuyên gia: Trong 3 năm tới, tiền tiết kiệm của hầu hết mọi người có thể trở về 0? Nên chuẩn bị sớm

Có chuyên gia cảnh báo rằng trong 3 năm tới, tiền tiết kiệm của phần lớn mọi người có thể trở về con số 0....
Làm sao 2 ngày, 8 giờ trước

Từ năm tới 2025: Hàng triệu người có công với cách mạng sẽ nhận mức trợ cấp ưu đãi tăng 35,7%

Theo Nghị định mới, từ ngày 1/7/2024, mức chuẩn trợ cấp ưu đãi cho người có công với cách mạng sẽ tăng từ 2.055.000 đồng...
Kiến thức 3 ngày, 12 giờ trước

Tin cùng mục

Loại lá quen thuộc ở Việt Nam 'xin là cho', không mất tiền mua, nhưng nước ngoài được bán với giá đắt đỏ gần 6,4 triệu

Ở Việt Nam, có một loại lá quen thuộc, chỉ cần xin là có, không mất tiền mua. Tuy nhiên, loại lá này lại được...
Chăm sóc sức khỏe 13 giờ, 13 phút trước

Mật ong có nhiều công dụng nhưng uống nước mật ong vào thời điểm nào là tốt nhất?

Mật ong là nguyên liệu được ủ bởi những con ong thu thập lõi của mỗi bông hoa. Giá mật ong tương đối rẻ hơn...
Chăm sóc sức khỏe 17 giờ, 27 phút trước

Bác sĩ cảnh báo 3 vị trí lông trên cơ thể không được tùy ý cạo, cẩn thận kẻo rước bệnh vào người

Dù là nam hay nữ, lông ở ba vị trí này trên cơ thể không chỉ mang ý nghĩa thẩm mỹ mà còn đóng vai...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 10 giờ trước

Bạn có biết không? Người ta không chỉ nói đến ung thư mà ung thư còn sợ con người. Tế bào ung thư cũng sợ bạn làm những điều này

Không còn nghi ngờ gì nữa, “ung thư” chắc chắn là vấn đề sức khỏe được quan tâm nhất trong thế kỷ 21. Đây cũng...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 17 giờ trước

Tuổi thọ có liên quan đến tần suất đi tiêu! Bác sĩ: Nếu bạn đi đại tiện nhiều lần trong ngày, bạn sẽ khỏe mạnh hơn

Bạn có bao giờ nhận thấy rằng những người lớn tuổi trong gia đình bạn luôn lo lắng về việc đi tiêu bất thường của...
Chăm sóc sức khỏe 3 ngày, 17 giờ trước

Liệu pháp điều trị bằng virus mới có thể tiêu diệt tế bào ung thư và tăng cường khả năng miễn dịch?

Một tờ giấy cói của Ai Cập từ năm 2500 trước Công nguyên đã ghi lại cuộc chạm trán đầu tiên giữa con người và...
Chăm sóc sức khỏe 4 ngày, 17 giờ trước

Tin mới cập nhật

Trừ điểm bằng lái từ 1/1/2025, trường hợp nào tài xế sẽ bị tước bằng?

Quy định về trừ điểm bằng lái được áp dụng từ 2025 khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực...
Kiến thức 1 giờ, 28 phút trước

Người mắc bệnh này không cần chuyển tuyến, vẫn được hưởng bảo hiểm y tế 100%

Ngày 27/11, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) được Quốc hội thông qua có hiệu lực từ...
Kiến thức 1 giờ, 28 phút trước

Dự báo xu hướng vận may cho 12 con giáp trong 7 ngày tới (31/12 – 06/01/2024)

Dưới đây là dự báo xu hướng vận may cho 12 con giáp trong 7 ngày tới.
Đời sống số 2 giờ, 36 phút trước

Thấy 10 đầu số điện thoại này, người dân không nên nghe máy, không kết bạn Zalo để tránh lừa đảo

Tình trạng lừa đảo qua điện thoại đang diễn biến phức tạp, gây hoang mang và thiệt hại về tài sản của nhiều người dân....
Kiến thức 2 giờ, 50 phút trước

'Trai ngày rằm rạng danh tiên tổ, gái mùng một số hưởng phúc trời', ngày sinh ảnh hưởng như thế nào đến vận mệnh con người?

Người xưa truyền lại rằng: "Trai ngày rằm rạng danh tổ tiên, gái mùng một số hưởng phúc trời", câu nói này chứa đựng quan...
Kiến thức 2 giờ, 54 phút trước

4 cung hoàng đạo phát tài 5 năm liên tục từ năm 2025, có thể kiếm được bộn tiền ngay ở nơi làm việc

Những người sinh ra dưới các cung hoàng đạo Kim Ngưu, Cự Giải, Bảo Bình và Song Ngư sẽ có vận may tiếp tục tăng...
Đời sống số 2 giờ, 55 phút trước

Nhặt được tiền rơi: Đừng vội cất giữ, làm ngay cách này để biến tiền thành lộc, nhân đôi tài vận

Thấy tiền rơi ngoài đường, bạn nghĩ đó là điềm xui? Thực tế, nếu biết cách xử lý đúng, tiền rơi có thể mang lại...
Kiến thức 2 giờ, 60 phút trước

Thờ cúng phải dùng nải chuối có số quả lẻ dù giá đắt hơn, tại sao?

Tại sao khi thờ cúng nhiều người vẫn thích chọn những nải chuối có số lẻ dù giá cao 'ngất trời'. Vậy lý do của...
Đời sống số 2 giờ trước

Càng sát Tết loại rau này càng tăng giá đắt hơn cả thịt, biết mua trước được lợi đủ đường

Thoạt nhìn, loại rau này trông chẳng khác gì nắm cỏ với những cọng dài màu xanh mướt. Thế nhưng, ít ai ngờ rằng, càng...
Kiến thức 2 giờ trước

Cách xử lý khi bị lừa chuyển tiền qua mạng

Ngày 10/10/2024, Cục An toàn thông tin xây dựng thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Cẩm nang kỹ năng nhận diện và...
Kiến thức 2 giờ trước