Danh mục

Xyanua là gì? Thực phẩm nào chứa Xyanua? Cách nhận biết và sơ cứu ngộ độc Xyanua?

Thứ tư, 17/07/2024 15:41

Nhiều người sẽ rất bất ngờ khi biết Xyanua có trong nhiều loại thực phẩm quen thuộc. Nếu chẳng may bị ngộ độc Xyanua thì phải dùng thuốc giải càng sớm càng tốt.

Xyanua là gì?

Khi nhắc đến Xyanua, nhiều người sẽ cảm thấy sợ hãi khi đây là loại hóa chất được xếp vào nhóm cực độc nên rất nguy hiểm đối với sức khỏe. Thế nhưng, loại hóa chất này vẫn được dùng ở mức cho phép trong việc sản xuất giấy, dệt may, nhựa hay dùng để diệt sâu bệnh, sâu bọ.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Xyanua là gì?

Theo thông tin từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), Xyanua là một hóa chất cực mạnh, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng kể cả ở nhiều dạng hợp chất khác nhau. Xyanua có thể tồn tại ở thể khí không màu như hydro xyanua (HCN), xyanua clorua (CNCl) hoặc dạng tinh thể như kali xyanua (KCN), natri xyanua (NaCN).

Về mùi vị, Xyanua được mô tả là có mùi giống như "hạnh nhân đắng", nhưng đôi khi là không mùi, do đó rất khó có thể phân biệt được Xyanua với các hóa chất khác.

Xyanua còn được tìm thấy trong khói thuốc lá, khói đám cháy hay trong các sản phẩm dệt may, sản xuất giấy, nhựa, thuốc trừ sâu.

Các thực phẩm tự nhiên chứa Xyanua?

Trong tự nhiên Xyanua cũng được tìm thấy ở hơn 2.000 loài thực vật. Trong số này có các loại thực phẩm tự nhiên thường gặp như măng, sắn, hạt của các loại quả hạch như táo, mơ, đào, lê, mận, anh đào… Ở những cây này, xyanua liên kết với các phân tử đường dưới dạng glycoside cyanogen.

Bản thân các glycoside cyanogen tương đối không độc hại, tuy nhiên, chúng được chuyển hóa thành hydro xyanua độc hại trong đường ruột.

Trẻ nhỏ dễ bị tổn thương hơn và chỉ nhai một vài hạt của những loại cây này có thể gây ngộ độc xyanua. Nấu kỹ thực vật chứa xyanua trong nước sôi có thể làm giảm mức độ độc tính của chúng một cách hiệu quả.

Ads

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Ngộ độc xyanua trong thực phẩm xảy ra chủ yếu khi chúng ta ăn sắn không được chế biến đúng cách. Nguyên nhân là trong sắn có chất nhóm xyanua. Khi hấp thụ vào cơ thể nó sinh ra acid xyanhidric (HCN) có độc tính cao gây ngộ độc. Chất độc có nhiều nhất ở vỏ sắn, hai đầu củ sắn và lõi sắn.

Cũng vì thế, theo ông, khi ăn sắn chúng ta thường phải cắt 2 đầu bỏ đi, bóc vỏ, ngâm trong nước sau đó mới mang đi luộc. Đặc tính của xyanua dễ tan trong nước.

Trong củ măng tươi cũng có chứa xyanua. Tuy nhiên, trong thực tế, ngộ độc sắn phổ biến hơn, thậm chí có người tử vong, ngộ độc măng rất ít. Lý do vì khi chế biến chúng ta thường ngâm, luộc măng rất kỹ, bỏ nước đi, muối chua… nên khi ăn hầu như không có ai bị ngộ độc, nếu có thì cũng nhẹ.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Bộ Y tế, sắn, măng có chất độc là acid xyanhydric. Độc tố acid cyanhydric có cả trong sắn thường dùng và sắn cao sản nhưng trong sắn cao sản độc tố này cao gấp nhiều lần. Khi vào trong máu, độc tố làm cho các mô tế bào bị thiếu oxy, gây suy hô hấp nghiêm trọng.

Hiện nay ngộ độc sắn ít gặp hơn trước đây và tình trạng ngộ độc này thường gặp ở vùng sâu, vùng xa. Người bị ngộ độc do ăn phải sắn rửa và ngâm không kỹ, ăn cả vỏ hoặc luộc sắn còn cả vỏ. Nếu bóc vỏ sắn và ngâm nước trước khi luộc thì chất độc sẽ mất đi.

Dấu hiệu nhiễm độc Xyanua?

Xyanua khi tiếp xúc sẽ hấp thu nhanh vào cơ thể và ức chế nhanh hệ hô hấp, hệ thần kinh, do đó nó có thể gây nguy hiểm tính mạng ngay cả khi chỉ tiêu thụ một liều lượng rất nhỏ.

Mức độ nguy hiểm do ngộ độc Xyanua sẽ phụ thuộc vào lượng Xyanua mà cơ thể tiếp xúc, cũng như lộ trình và thời gian tiếp xúc. Việc hít phải khí Xyanua sẽ nguy hiểm nhất, đồng thời nuốt và uống phải Xyanua cũng sẽ gây ngộ độc.

Khi Xyanua đi vào cơ thể con người, chất độc này sẽ ngăn các tế bào trong cơ thể sử dụng oxy, từ đó các tế bào sẽ chết dần và có hại cho tim, não hơn hết.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Khi bị ngộ độc Xyanua, nạn nhân thường trải qua 3 giai đoạn: Giai đoạn đầu tiên là kích động, thở gấp, lú lẫn và cảm thấy kích động. Tiếp theo, nạn nhân sẽ khó thở, co giật và huyết áp giảm. Cuối cùng, nạn nhân sẽ bị hôn mê sâu, trụy tim, mất phản xạ và có thể dẫn đến tử vong.

Con người có thể nhiễm Xyanua khi tiếp xúc ở lượng nhỏ do hít phải, tiếp xúc qua da hay ăn phải thực phẩm, những dấu hiệu và triệu chứng khi nhiễm Xyanua diễn ra trong vài phút bao gồm đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, thở gấp, nhịp tim đập nhanh, cơ thể yếu ớt, bồn chồn.

Nhận biết người nhiễm Xyanua

Ảnh hưởng sức khỏe do tiếp xúc với Xyanua ở mức độ cao có thể bắt đầu sau vài giây đến vài phút. Một số dấu hiệu và triệu chứng của phơi nhiễm bao gồm:

Yếu người, đờ đẫn, bồn chồn.

Đau đầu.

Buồn nôn/cảm giác đau bụng.

Nhịp tim nhanh hay chậm.

Thở nhanh hay chậm.

Thở hổn hển và khó thở.

Mất ý thức, hôn mê.

Co giật.

Tổn thương phổi.

Tim ngừng đập.

Suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Mức độ nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe phụ thuộc vào con đường và thời gian tiếp xúc, liều lượng và dạng Xyanua.

Nếu nạn nhân sống sót sau khi bị ngộ độc thì vẫn bị những tổn thương về não, tim và thần kinh.

Cách sơ cứu ngộ độc Xyanua?

Ngộ độc Xyanua được điều trị bằng thuốc giải độc đặc hiệu và chăm sóc y tế hỗ trợ tại bệnh viện hoặc bởi nhân viên cấp cứu đã được đào tạo. Điều quan trọng nhất là nạn nhân phải được điều trị y tế càng sớm càng tốt. Bệnh nhân thường được thở oxy.

Thuốc giải độc cho ngộ độc Xyanua hữu ích nhất nếu được dùng càng sớm càng tốt sau khi tiếp xúc. Hai loại thuốc giải độc (natri nitrit và natri thiosulfate) thường được sử dụng để ngăn chặn tác động của ngộ độc xyanua nghiêm trọng. Các loại thuốc khác có thể cần thiết để kiểm soát các ảnh hưởng bổ sung tới sức khỏe của Xyanua chẳng hạn như co giật.

Xyanua, Xyanua là gì, thực phẩm chứa Xyanua, ngộ độc Xyanua, sức khỏe

Những người gặp các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng cần được chăm sóc tích cực tại bệnh viện, đặc biệt là những người đã hôn mê. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến tử vong.

Đồng thời, bạn nên cần cẩn thận sơ chế kỹ trước khi tiêu thụ những thực phẩm tự nhiên được chuyên gia cảnh báo là có chứa Xyanua.

Tường San (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xyanua-la-gi-t.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xyanua-la-gi-thuc-pham-nao-chua-xyanua-cach-nhan-biet-va-so-cuu-ngo-doc-xyanua-vz99107.html

Tin được quan tâm

Chính thức: Người đi Nghĩa vụ quân sự xuất ngũ năm 2025 hưởng trợ cấp mức mới cao chưa từng có

Năm 2025, người tham gia nghĩa vụ quân sự được hưởng chế độ gì? Dưới đây là thông tin chi tiết.
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Từ nay đến 31/12/2025: 4 trường hợp này chính thức bị khóa SIM, thu hồi số dù là dùng số điện thoại chính chủ

Theo đó, có những trường hợp dù dùng số điện thoại chính chủ nhưng vẫn bị khóa SIM, thu hồi số, hãy cùng tìm hiểu!...
Kiến thức 3 ngày, 21 giờ trước

9 số điện thoại tuyệt đối không bắt máy, không kết bạn Zalo: Tránh thật xa kẻo rơi vào âm mưu lừa đảo!

Nếu nhận được cuộc gọi từ những số điện thoại này, người dân nên tắt ngay để tránh bị kẻ gian lợi dụng.
Đời sống số 2 ngày, 9 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Ba ngày 14 tháng 10, tức ngày 23 tháng 8 âm lịch?

Thứ Ba, ngày 14 tháng 10, ngày 23 tháng 8 âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Bính Thân và Ngày Bính Thìn. Những...
Đời sống số 1 ngày, 9 giờ trước

Hết mưa, 'làng biệt thự' triệu đô ở Hà Nội vẫn ngập trong biển nước

'Người ta hay đùa vui đây là vịnh An Khánh. Lần mưa ngập này, nước dâng lên đến nửa mét so với nền nhà', một...
Dòng sự kiện 3 ngày, 17 giờ trước

Sao Việt 12/10: Phương Oanh có chia sẻ mới nhất trên mạng xã hội; Em trai tiết lộ tình trạng sức khoẻ hiện tại của Hoài Linh

Tin sao Việt 12/10/2025: Tối 11/10, nữ diễn viên Phương Oanh - vợ Shark Bình bất ngờ đăng tải status mới trên trang Facebook cá...
Chuyện làng sao 2 ngày, 7 giờ trước

Tin cùng mục

Ăn tối vào thời điểm này gây hại đủ bề cho cơ thể

Các nghiên cứu cho thấy thời điểm ăn tối ảnh hưởng trực tiếp đến tiêu hóa, giấc ngủ và quá trình trao đổi chất.
Chăm sóc sức khỏe 11 giờ, 40 phút trước

Loại cá nên mua ngay khi đến chợ: Nhiều protein hơn hẳn cá hồi nhưng giá rẻ chỉ bằng 1/10, chợ nào cũng bán

Đây là loại cá bình dân nhưng có hàm lượng protein cao bất ngờ.
Chăm sóc sức khỏe 13 giờ, 36 phút trước

Thời điểm vàng uống hạt chia giúp giảm cân hiệu quả nhất

Hạt chia là một lựa chọn phổ biến trong quá trình giảm cân lành mạnh, vậy thời điểm nào trong ngày là tốt nhất để...
Khỏe đẹp 18 giờ, 55 phút trước

'Kẻ thù truyền kiếp' của khoai lang, nhắc nhở: những thứ này không được ăn cùng nhau

Khoai lang có tác dụng bổ tỳ, kiện tỳ, kiện vị, và tăng cường thận dương. Người hiện đại coi chúng là "thực phẩm trường...
Chăm sóc sức khỏe 21 giờ, 35 phút trước

Loại rau quen thuộc mọc như cỏ dại ở Việt Nam được CDC Mỹ đánh giá là 'rau tốt nhất thế giới'

Có một loại cây dại khá phổ biến tại Việt Nam còn ví như rau thảo mộc được sử dụng nhiều trong y học cổ...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 7 giờ trước

Không chỉ ăn quả, 1 thứ trên cây mướp người biết dùng là 'báu vật' cho gan, mắt và da, còn không biết thì coi như... đồ bỏ

Mướp là một loại quả đem lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Ngoài quả mướp ra, một số bộ phận khác trên...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 11 giờ trước

Tin mới cập nhật

Đề xuất tăng lương tối thiểu từ 2026: Mức cao nhất có thể đạt 5,31 triệu đồng/tháng, tăng hơn 8,5 lần sau 18 năm

Bộ Nội vụ đã trình dự thảo về việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng, dự kiến áp dụng từ 1/1/2026. Nếu được thông...
Tin trong ngày 4 giờ, 12 phút trước

Hỗ trợ thêm 3,6 triệu đồng/tháng cho cán bộ, công chức, viên chức chuyển công tác về Hải Phòng

Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động từ tỉnh Hải Dương (cũ) được điều động về làm việc tại trung tâm thành...
Tin trong ngày 4 giờ, 18 phút trước

Tin vui lớn: Quyền lợi BHYT chưa từng có sẽ áp dụng cho toàn bộ người dân từ 2026

Bắt đầu từ năm 2026, mỗi người sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí 1 lần/năm.
Kiến thức 4 giờ, 20 phút trước

Quy định mới nhất: Những trường hợp này sẽ không phải nộp tiền sử dụng đất khi làm sổ đỏ

Theo quy định tại Luật Đất đai 2024, sẽ có một số trường hợp không phải nộp tiền sử dụng đất khi làm sổ đỏ....
Kiến thức 4 giờ, 22 phút trước

Tử vi ngày 15/10/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dậu có vận may thăng tiến, Sửu gặp vài thử thách nhỏ

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 15/10/2025.
Đời sống số 4 giờ, 22 phút trước

Năm 2025, đeo tai nghe một bên khi đi xe máy bị phạt bao nhiêu tiền?

Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, thì hành vi sử dụng thiết bị âm thanh (trừ thiết bị trợ thính) khi tham gia giao thông sẽ bị...
Kiến thức 4 giờ, 25 phút trước

Theo Quy định mới nhất: Người dân không được dùng Căn cước công dân, phải dùng sang Căn cước, có đúng không?

Có nhiều thông tin cho rằng người dân phải dùng sang Căn cước không được dùng Căn cước công dân, vậy điều đó có đúng...
Kiến thức 4 giờ, 26 phút trước

Trường hợp này nếu không đổi hoặc cấp lại GPLX trước 1/1/2026 có thể bị phạt đến 20.000.000 đồng

Theo quy định mới, trước ngày 1/1/2026 sẽ có 6 trường hợp bắt buộc phải đổi hoặc cấp lại Giấy phép lái xe theo mẫu...
Kiến thức 5 giờ, 18 phút trước

Hàng triệu người không thể bỏ qua điều này: Thông tin mới nhất về mức tăng lương tối thiểu từ 2026

Bộ Nội vụ đề xuất tăng lương tối thiểu năm 2026, mức tăng là 7,2%, áp dụng từ ngày 1/1/2026. Một số địa bàn sẽ...
Dòng sự kiện 5 giờ, 22 phút trước

Phương Oanh có liên quan đến việc kinh doanh của Shark Bình?

Phương Oanh cho biết, giữa cô và Shark Bình không liên quan đến chuyện kinh doanh, đầu tư.
Chuyện làng sao 6 giờ, 37 phút trước