Tại sao mỡ máu tăng cao dù đã kiêng dầu mỡ? Bác sĩ chỉ ra 'thủ phạm' không ai ngờ tới

Bác sĩ Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ông thường xuyên gặp những bệnh nhân đến khám với cùng một thắc mắc: “Tôi chỉ ăn hoa quả, không ăn dầu mỡ, sao mỡ máu vẫn tăng?”.

Một trường hợp điển hình là nam bệnh nhân mắc đái tháo đường kèm rối loạn mỡ máu. Ba tháng trước, các chỉ số của ông đều ổn định với phác đồ điều trị cũ. Tuy nhiên, trong lần tái khám gần nhất, cả đường huyết và chỉ số triglycerid (một loại mỡ trong máu) đều tăng vọt.

Khi khai thác kỹ hơn về thói quen sinh hoạt, bác sĩ phát hiện nguyên nhân đến từ việc bệnh nhân gần đây đã ăn rất nhiều loại quả ngọt theo mùa như vải, nhãn, na vì cho rằng trái cây tốt cho sức khỏe. Chính thói quen này đã trở thành “cái bẫy ngọt ngào” khiến các chỉ số sức khỏe xấu đi.

Dù kiêng hẳn dầu mỡ, thức ăn chiên rán, chúng ta vẫn bị mỡ máu cao do tiêu thụ nhiều đường

Theo bác sĩ Tuấn, nhiều người chỉ chú trọng kiêng chất béo mà không biết rằng đường, kể cả đường tự nhiên từ hoa quả cũng là một nguyên nhân chính gây tăng mỡ máu.

Khi cơ thể nạp vào một lượng lớn đường đơn (từ bánh kẹo, nước ngọt, và đặc biệt là các loại quả ngọt), phần glucose dư thừa không được sử dụng hết sẽ được gan chuyển hóa thành acid béo và tổng hợp thành triglycerid. Sau đó, gan sẽ "đóng gói" triglycerid vào các hạt mỡ VLDL (lipoprotein tỷ trọng rất thấp) và đưa vào máu, làm tăng nồng độ triglycerid và thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch.

Đặc biệt, fructose, loại đường có hàm lượng cao trong vải, nhãn, na có một cơ chế “đi tắt”. Fructose đi thẳng đến gan mà không cần insulin điều hòa, khiến gan nhanh chóng chuyển hóa lượng fructose dư thừa thành triglycerid, làm mỡ máu tăng đột biến.

Thực tế, chỉ 100g vải (khoảng 8–10 quả) đã chứa từ 15–20g đường, gần bằng nửa lon nước ngọt. Tuy nhiên, người ăn thường tiêu thụ với số lượng lớn hơn nhiều, khiến lượng đường nạp vào vượt xa nhu cầu, kéo theo cả đường huyết và mỡ máu “bùng nổ”.

Bác sĩ Tuấn nhấn mạnh rằng điều này không có nghĩa bệnh nhân tiểu đường hay rối loạn mỡ máu phải kiêng trái cây hoàn toàn. Vấn đề cốt lõi nằm ở việc lựa chọn loại quả và kiểm soát khẩu phần.

Dưới đây là một số lời khuyên từ chuyên gia:

- Coi trái cây như một nguồn tinh bột, đường: Cần tính toán lượng trái cây ăn vào tương tự như cơm, bún, phở, thay vì xem nó là “món ăn thêm vô hại”.

- Ưu tiên quả ít ngọt, giàu chất xơ: Các loại quả như ổi, bưởi, táo, lê, thanh long, cam, quýt sẽ là lựa chọn an toàn hơn.

- Kiểm soát khẩu phần: Lượng khuyến nghị là khoảng 200–300g mỗi ngày và nên chia nhỏ thành nhiều lần, tránh ăn dồn dập một lúc. Không nên ăn trái cây vào buổi tối muộn.

- Theo dõi phản ứng cơ thể: Mỗi người có mức dung nạp đường khác nhau. Theo dõi đường huyết sau khi ăn là cách tốt nhất để xác định loại quả và liều lượng phù hợp.

Bác sĩ Tuấn kết luận trái cây ngọt cũng chính là đường, và đường dư thừa thì sớm muộn cũng biến thành mỡ trong máu. Vì vậy, để kiểm soát tốt bệnh tật, người bệnh cần kết hợp tuân thủ dùng thuốc với một chế độ ăn uống khoa học. Việc lạm dụng trái cây ngọt sẽ vô tình “tiếp tay” cho đường huyết và mỡ máu tăng cao, dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

Lam Vy (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)