Những nốt ruồi như thế này có thể biến thành ung thư! Cách xử lý đúng đắn khi có nốt ruồi 'đáng ngờ'

Nốt ruồi hình thành như thế nào?

Theo y học, nốt ruồi (hay còn gọi là nốt ruồi sắc tố hoặc nốt ruồi tế bào) là kết quả của sự tập trung các tế bào hắc tố trên da. Chúng có thể xuất hiện từ khi sinh ra (bẩm sinh), nhưng phần lớn hình thành sau này do nhiều yếu tố như:

- Di truyền: Trẻ em có bố mẹ nhiều nốt ruồi thường dễ phát triển thêm. Một số gen như IRF4, TERT có liên quan.

- Tác động từ ánh nắng: Tia UV là "thủ phạm" khiến nốt ruồi xuất hiện nhiều hơn, đặc biệt ở vùng thường xuyên phơi nắng như lưng nam giới, cánh tay nữ giới.

- Thay đổi nội tiết: Trong tuổi dậy thì, mang thai hoặc khi dùng thuốc nội tiết, nốt ruồi có thể lớn lên, sẫm màu, hoặc mọc thêm.

- Tổn thương da: Một số chấm đen sau khi bị vật nhọn đâm vào (như bút chì) có thể tồn tại lâu dài, dễ nhầm với nốt ruồi thật.

- Ngoài ra, bệnh da liễu, rối loạn miễn dịch hoặc điều trị hóa trị cũng có thể ảnh hưởng tới sự hình thành nốt ruồi, dù ít gặp hơn.

Phần lớn nốt ruồi là lành tính, nhưng bất cứ sự thay đổi nào cũng nên được theo dõi kỹ và kiểm tra y tế kịp thời. Phát hiện sớm là “chìa khóa vàng” trong điều trị ung thư da

Nốt ruồi nào dễ có nguy cơ ác tính?

Không phải nốt ruồi nào cũng nguy hiểm. Tuy nhiên, một số đặc điểm có thể giúp phân biệt nốt ruồi lành tính và dấu hiệu cảnh báo ung thư hắc tố, còn được mệnh danh là "vua của các loại ung thư da". Phương pháp ABCDE được khuyến cáo để nhận biết nguy cơ:

A (Asymmetry - Không đối xứng): Nốt ruồi lành thường có hình tròn, đối xứng.

B (Border - Bờ viền mờ): Viền nốt ruồi mờ, răng cưa hoặc loang lổ là dấu hiệu đáng lưu ý.

C (Color - Màu sắc lẫn lộn): Nốt có nhiều màu như nâu, đen, đỏ, trắng… cần cảnh giác.

D (Diameter - Kích thước lớn): Đường kính >6mm (tương đương đầu tẩy bút chì) là dấu hiệu nguy cơ.

E (Evolution - Biến đổi theo thời gian): Tăng kích thước, nhô cao, ngứa, chảy dịch, đóng vảy nhanh chóng.

Đặc biệt, những nốt ruồi nằm ở vị trí dễ cọ sát (bàn tay, lòng bàn chân, vùng sinh dục, hậu môn, thắt lưng…), hoặc bị chấn thương, tiếp xúc ánh nắng thường xuyên, càng nên thận trọng. Ngoài ra, tình trạng "nốt ruồi mẹ" xuất hiện thêm "nốt ruồi con" xung quanh gọi là hiện tượng vệ tinh cũng là dấu hiệu nghiêm trọng.

Làm sao xử lý nốt ruồi nghi ngờ ung thư?

Để xử lý đúng cách các nốt ruồi bất thường, cần tuân thủ nguyên tắc "Ba nên - Ba không":

Ba nên:

- Chụp ảnh định kỳ để theo dõi thay đổi về hình dáng, màu sắc.

- Dùng thước đo ghi nhận kích thước theo thời gian.

- Quan sát kỹ vào các mùa giao mùa, đặc biệt mùa hè khi tia UV mạnh.

Ba không:

- Không tự ý dùng thuốc chấm, tẩy nốt ruồi, dễ gây tổn thương, sót tế bào.

- Không tự dùng laser loại bỏ khi chưa được bác sĩ đánh giá, có thể kích thích ác tính.

- Không mê tín "tướng số" mà bỏ qua dấu hiệu y khoa, nốt ruồi "tài lộc" cũng có thể ung thư hóa.

Hiện nay, y học hiện đại áp dụng quy trình ba cấp độ:

Cấp 1: Nốt ruồi ổn định, nguy cơ thấp - theo dõi mỗi 6-12 tháng.

Cấp 2: Có thay đổi bất thường - cần làm sinh thiết mô bệnh học.

Cấp 3: Nghi ngờ cao - chỉ định phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ và xét nghiệm mô học.

Bệnh viện hiện đã trang bị các thiết bị hỗ trợ chẩn đoán như kính soi da, kính hiển vi đồng tiêu, giúp phát hiện sớm với độ chính xác cao (độ nhạy, độ đặc hiệu đạt khoảng 80-90%).

Lưu ý: Bài viết mang tính chất tham khảo, không thay thế cho tư vấn y tế chuyên môn. Nếu có dấu hiệu bất thường trên da, hãy sớm tới cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám.

Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)